ابوالفتح بن باباخان دهقان سامانی اصفهانیابوالفتح بن باباخان دهقان سامانی اصفهانی، از شعرا و ادبای ساکن اصفهان در قرن سیزده هجری بوده است. ۱ - معرفی اجمالیابوالفتح سامانی متخلّص به «دهقان» فرزند باباخان، شاعر و ادیب مشهور چهارمحالی در سال ۱۲۶۱ق (و یا به قولی ۱۲۴۰ق) در قریه «سامان» متولّد شد. از نوجوانی طبع شعر داشت، به اصفهان آمد، و در انجمن ادبی ابوالفقراء شرکت کرد، و با شعرای اصفهان مانوس و رفیق شد [۱]
اصفهان (کتاب جوانان)، ص۲۴۸.
و ضمن آن، در مدرسه جدّه ساکن شد، و به تحصیل مشغول گردید، و از اساتید عالی قدری همچون آخوند کاشی و شیخ حسن شیرازی بهره گرفت. در بهار و تابستان در زادگاه خود به زراعت و فعّالیت مشغول بوده، و در زمستان به اصفهان می‌آمده، و در محافل شعراء و فضلاء شرکت می‌نموده است. انواع شعر را با مهارت می‌گفته، خصوصا در غزل، طبعی توانا داشته، و با آتش اصفهانی رقابت داشت. سرانجام در سال ۱۳۲۶ق در قریه سامان وفات یافت، و همان جا مدفون گردید. میرزا ابوالقاسم ذوقی در تاریخ وفات او گوید: مرغ طبع ذوقی خواند مصرعی به تاریخش: «در حدیقه‌ها بارم لاله کار شد دهقان». و آتش اصفهانی هم در قطعه‌ای مادّه تاریخ فوت دهقان را چنین یافته: زد خامه آتش رقم سال وفاتش: «از داس اجل گشت درو حاصل دهقان». ۲ - آثار و تالیفاتوی اشعار و آثارش را مدوّن ساخت؛ از آن جمله است: ۱. شکرستان، مطبوع؛ ۲. مثنوی سلیمان و بلقیس شامل هفت صد بیت؛ ۳. مثنوی داوود و طالوت و جالوت شامل شش صد و پنجاه بیت؛ ۴. هزار و یک شب (که نظم الف لیل و لیله می‌باشد، در حدود هفتاد هزار بیت که شاهکار ادبی است، مطبوع؛ ۵. باستان‌نامه، شامل اشعار تاریخی و افسانه‌های تاریخی «دهقان». این اشعار از او است: "ماه من آفتاب تابد صبح تو به وقت غروب آمده‌ای ••• فرد مانند استخاره بیا تا بدانم که خوب آمده‌ای" "ای دل آشفته چو زلفش شده کار من و تو ••• بی رخش فتنه ز کف صبر و قرار من و تو" "کوه بگداخته از ناله آه تو و من ••• ابر بگریسته بر حالت زار من و تو". ۳ - پانویس
۴ - منبعمهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۳۱۰. |