ابوایوب بطلیوسیبَطَلْیَوْسی، ابوایوب سلیمان بن محمد، معروف به ابن بطّال، فقیه، ادیب و شاعر مالکی قرن چهارم است. ۱ - مشخصاتاز زندگی او آگاهی اندکی موجود است. از نسبت وی بر می‌آید که اهل بطلیوسِ قرطبه بوده است، او در قرطبه به تحصیل پرداخت اما از نام مشایخ وی اطلاعی در دست نیست. [۱]
ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۲۶۵، بیروت ۱۳۹۸ـ ۱۴۰۸/ ۱۹۷۸ـ ۱۹۸۸.
[۲]
ابن بشکوال، کتاب الصّلة، ج۱، ص۱۹۷، قاهره ۱۹۶۶.
پس از تکمیل تحصیلات، به تدریس و تألیف روی آورد. ۲ - شاگردانابوعمربن عبدالبرّ و ابن حذّاء از جمله شاگردان او بوده اند. [۳]
ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۲۶۵، بیروت ۱۳۹۸ـ ۱۴۰۸/ ۱۹۷۸ـ ۱۹۸۸.
بطلیوسی در اواخر عمر به اِلبیره مهاجرت کرد و در آن‌جا ساکن شد و تا پایان عمر همان‌جا بود. [۴]
ابن بشکوال، کتاب الصّلة، ج۱، ص۱۹۷، قاهره ۱۹۶۶.
۳ - آثاراز وی تألیفات چندی باقی‌مانده است از جمله المُقنع فی اصول الاحکام که درباره آن گفته‌اند قاضیان از آن بی نیاز نیستند؛ اَلْمُوقِظ در زهد و پارسایی؛ آداب الصوم؛ الدّلیل الی طاعة الجلیل. [۵]
ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۲۶۵، بیروت ۱۳۹۸ـ ۱۴۰۸/ ۱۹۷۸ـ ۱۹۸۸.
[۶]
ج ۱، ستون ۴۷۸، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ و ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ و ۴، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰.
[۷]
ج ۲، ستون ۵۴۸، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ و ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ و ۴، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰.
[۸]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۲۵۶، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱ چاپ افست بیروت (بی تا).
[۹]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۲۷۳، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱ چاپ افست بیروت (بی تا).
در منابع دیوان شعری به نام وی ثبت نشده، لیکن منابع او را شاعری توانا معرفی کرده‌اند و به او لقب «عَیْن جُودی» داده اند، زیرا در اشعارش عبارت «یا عَین جودی» را فراوان به کار می‌برده است. [۱۰]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۳، ص۱۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
[۱۱]
ابن بشکوال، کتاب الصّلة، ج۱، ص۱۹۷، قاهره ۱۹۶۶.
۴ - سال درگذشتسال درگذشت او را منابع به اختلاف -ابن بشکوال ۴۰۰، ابن اثیر ۴۰۲، بغدادی و زرکلی ۴۰۴- ثبت کرده اند. ۵ - فهرست منابع(۱) ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت ۱۳۹۸ـ ۱۴۰۸/ ۱۹۷۸ـ ۱۹۸۸. (۲) ابن بشکوال، کتاب الصّلة، قاهره ۱۹۶۶. (۳) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱ و ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۳ و ۴، بیروت ۱۴۱۰/ ۱۹۹۰. (۴) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶. (۵) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱ چاپ افست بیروت (بی تا). ۶ - پانویس
۷ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَطَلْیَوْسی»، شماره۱۴۴۵. |