زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه
 

اعراض از محمد (قرآن)





قرآن کریم اعراض از تعالیم و رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را نهی کرده است. در این مقاله آیات مرتبط با اعراض حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند.


۱ - اعراض از دعوت محمدصلی‌الله‌علیه‌وآله



اعراض از دعوت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، حرام و ناروا:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْ تَسْمَعُونَ.

۲ - اعراض از راه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله



اعراض از راه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موجب ندامت و پشیمانی در قیامت:
وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ‌ ... يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا.

۳ - اعراض از تعالیم محمدصلی‌الله‌علیه‌وآله



••• رويگردانى از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و تعاليم آن حضرت، درپى‌دارنده اختلاف و دشمنی:
فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فِي شِقاقٍ‌ ....

۴ - آثار اعراض از محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله




۴.۱ - فسق و انحراف


رويگردانى از تعاليم پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله باعث فسق و انحراف:
وَ أَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ‌ ... فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّما يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ لَفاسِقُونَ.

۴.۲ - قرار گرفتن در زمره بدترین جنبندگان


رويگردانى از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موجب قرار گرفتن در زمره بدترين جنبندگان:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْ تَسْمَعُونَ‌ وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لا يَسْمَعُونَ‌ إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لا يَعْقِلُونَ.

۴.۳ - کفر


رويگردانى از پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، موجب کفر:
قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ.

۴.۴ - محرومیت از محبت الهی


اعراض از محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، باعث محروميّت از محبّت الهی:
قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ.

۴.۵ - تهدید خداوند


اعراض‌كنندگان از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مورد تهدید خداوند:
۱. وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَيَخْرُجُنَّ قُلْ لا تُقْسِمُوا طاعَةٌ مَعْرُوفَةٌ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ‌ قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۲. وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّما عَلى‌ رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.

۴.۶ - عذابی مانند عذاب عاد و ثمود


اعراض از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، درپى‌دارنده عذابى چون عذاب عاد و ثمود:
فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُودَ إِذْ جاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ قالُوا لَوْ شاءَ رَبُّنا لَأَنْزَلَ مَلائِكَةً فَإِنَّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ كافِرُونَ.

۴.۷ - گمراهی


اعراض از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، موجب گمراهی:
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَيَخْرُجُنَّ قُلْ لا تُقْسِمُوا طاعَةٌ مَعْرُوفَةٌ إِنَّ اللَّهَ‌ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ‌ قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ‌ الْمُبِينُ.

۵ - اعراض‌كنندگان از محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله




۵.۱ - ابن‌صوريا


اعراض عبداللّه‌بن‌صوریا، از پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ الْكِتابِ يُدْعَوْنَ إِلى‌ كِتابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ‌ مُعْرِضُونَ. بنا بر اينكه مقصود از «الم‌تر الَى الّذين ...»، ابن‌صوریا باشد.
[۱۶] آلوسی، شهاب‌الدین، روح المعانى، ج ۳، ص ۱۷۸-۱۷۹.


۵.۲ - ابوجهل‌


تكذيب و اعراض ابوجهل، از محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّى‌ وَ لكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى. آيه، درباره ابوجهل است.
۲. فَأَنْذَرْتُكُمْ ناراً تَلَظَّى‌ لا يَصْلاها إِلَّا الْأَشْقَى‌ الَّذِي كَذَّبَ وَ تَوَلَّى. مفسّران، آيه را درباره ابوجهل مى‌دانند.
۳. أَ رَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ‌ وَ تَوَلَّى. مفسّران، آيه را درباره ابوجهل دانسته‌اند.

۵.۳ - اصحاب لوا


مخالفت اصحاب لوا و اعراض آنان از فرمانها و دستورات پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لا يَعْقِلُونَ‌ وَ لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْراً لَأَسْمَعَهُمْ وَ لَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ. «اصحاب لوا» پرچمداران سپاه شرك بودند. آنان مى‌گفتند: نسبت به آنچه محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله ما را بدان مى‌خواند، کر و لال هستيم. خداوند در آيات ياد شده آنان را بدترين جنبندگان دانسته است.

۵.۴ - ظالمان‌


اعراض و رويگردانى ظالمان، از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ‌ ... يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا.

۵.۵ - كافران‌


رویگردانی کافران، از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ.
۲. فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبِينُ‌ يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَها وَ أَكْثَرُهُمُ الْكافِرُونَ.

۵.۶ - مجرمان‌


اعراض مجرمان تبهكار و فرار آنان از تعاليم محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، همچون فرار گورخران از شیر:
... يَتَساءَلُونَ‌ عَنِ الْمُجْرِمِينَ‌ فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ‌ كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ.

۵.۷ - منافقان‌


••• رويگردانى و اعراض منافقان، از دعوت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلى‌ ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ‌ رَأَيْتَ الْمُنافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُوداً . مقصود از «يصدّون عنك»، اعراض است.
۲. وَ إِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَ جاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ اسْتَأْذَنَكَ أُولُوا الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَ قالُوا ذَرْنا نَكُنْ مَعَ الْقاعِدِينَ‌ رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوالِفِ وَ طُبِعَ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا يَفْقَهُونَ.
۳. وَ إِذا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذا فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ.

••• منافقان اعراض‌كننده از محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، مورد تهديد خداوند:
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَيَخْرُجُنَّ قُلْ لا تُقْسِمُوا طاعَةٌ مَعْرُوفَةٌ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ‌ قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.

۵.۸ - وليد بن مغيره‌


اعراض و رويگردانى ولید بن مغیره، از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
ذَرْنِي وَ مَنْ خَلَقْتُ وَحِيداً ثُمَّ أَدْبَرَ وَ اسْتَكْبَرَ. آيات، درباره «وليد بن مغيره» است.

۶ - پانویس


 
۱. انفال/سوره۸، آیه۲۰.    
۲. فرقان/سوره۲۵، آیه۲۷.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۳۷.    
۴. مائده/سوره۵، آیه۴۹.    
۵. انفال/سوره۸، آیات۲۰-۲۲.    
۶. آل‌عمران/سوره۳، آیه۳۲.    
۷. آل‌عمران/سوره۳، آیه۳۲.    
۸. نور/سوره۲۴، آیه۵۳.    
۹. نور/سوره۲۴، آیه۵۴.    
۱۰. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۲.    
۱۱. فصّلت/سوره۴۱، آیه۱۳.    
۱۲. فصّلت/سوره۴۱، آیه۱۴.    
۱۳. نور/سوره۲۴، آیه۵۳.    
۱۴. نور/سوره۲۴، آیه۵۴.    
۱۵. آل‌عمران/سوره۳، آیه۲۳.    
۱۶. آلوسی، شهاب‌الدین، روح المعانى، ج ۳، ص ۱۷۸-۱۷۹.
۱۷. قیامت/سوره۷۵، آیه۳۱.    
۱۸. قیامت/سوره۷۵، آیه۳۲.    
۱۹. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۲۴، ص ۸۱.    
۲۰. لیل/سوره۹۲، آیات۱۴-۱۶.    
۲۱. زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۴، ص ۷۶۴.    
۲۲. علق/سوره۹۶، آیه۱۳.    
۲۳. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۲۴، ص ۵۲۴.    
۲۴. انفال/سوره۸، آیه۲۲.    
۲۵. انفال/سوره۸، آیه۲۳.    
۲۶. واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج ۱، ص ۲۲۶-۲۲۸.    
۲۷. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۱۳، ص ۴۵۹.    
۲۸. فرقان/سوره۲۵، آیه۲۷.    
۲۹. آل‌عمران/سوره۳، آیه۳۲.    
۳۰. نحل/سوره۱۶، آیه۸۲.    
۳۱. نحل/سوره۱۶، آیه۸۳.    
۳۲. مدّثر/سوره۷۴، آیه۴۰.    
۳۳. مدّثر/سوره۷۴، آیه۴۱.    
۳۴. مدّثر/سوره۷۴، آیات۴۹-۵۱.    
۳۵. نساء/سوره۴، آیه۶۱.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۰۲.    
۳۷. توبه/سوره۹، آیه۸۶.    
۳۸. توبه/سوره۹، آیه۸۷.    
۳۹. نور/سوره۲۴، آیه۴۸.    
۴۰. نور/سوره۲۴، آیه۵۳.    
۴۱. نور/سوره۲۴، آیه۵۴.    
۴۲. مدّثر/سوره۷۴، آیه۱۱.    
۴۳. مدّثر/سوره۷۴، آیه۲۳.    
۴۴. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۲۳، ص ۱۹.    
۴۵. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۱۷۶.    


۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۶، ص۸۴، برگرفته از مقاله «اعراض از محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.