امتحان سنت الهیامتحان از سنتهای قطعی الهی است که در قرآن بارها به آن اشاره شده است. ۱ - امتحان سنت الهیامتحان از جمله سنتهای قطعی الهی است: «اَحَسِبَ النّاسُ اَن یُترَکوا اَن یَقولوا ءامَنّا وهُم لایُفتَنون» اصل این سنت در عالم تشریع و تکوین براساس قوانین دائمی و ثابت استوار است و هیچ‌گونه تبدیل و جایگزینی:«فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّهِ تَبدیلاً» و تحویل و دگرگونی را برنمی‌تابد:«و لَن‌تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّهِ تَحویلا» ۱.۱ - فراگیری سنت امتحانسنت امتحان همچون دیگر سنتهای خداوند مطلق و فراگیر است، ازاین‌رو به دوره و گروهی خاص از انسانها اختصاص ندارد و بر همه افراد و اقوام از گذشته و حال و آینده حاکم است. ۱.۲ - امتحان به مقتضای هر شخصامتحان به مقتضای عموم «الناس» شامل انسانهای عادی و توده مردم و نیز شامل انسانهای والا همچون انبیای الهی می‌گردد. حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) را خدای متعالی به کلماتی آزمود [۱۰]
التفسیر الکبیر، ج ۴، ص ۴۱.
:«اِذِ ابتَلی اِبرهیمَ رَبُّهُ بِکَلِمت...» چنان‌که حضرت موسی (علیه‌السلام) به فتنه‌های سخت و شدید آزموده شد [۱۲]
منشور جاوید، ج ۱، ص ۲۵۶.
:«و فَتَنّکَ فُتونًا» بدیهی است که امتحان همگان در یک سطح نبوده و هر کسی به اندازه دین [۱۴]
سنن‌ترمذی، ج۴، ص۲۸.
[۱۵]
تفسیرقاسمی، ج۴، ص۳۱۶.
و ایمان و حسن رفتارش امتحان می‌شود و هر که ایمانش صحیح‌تر و عملش نیکوتر است امتحان وی شدیدتر است ، چنان‌که به تصریح قرآن کریم خداوند هیچ‌کس را بیش از وسع وی تکلیف نمی‌کند:«لایُکَلِّفُ اللّهُ نَفسًا اِلاّ وُسعَها» و اهل ایمان نیز از خداوند می‌خواهند تا ایشان را به اعمال سنگین و طاقتفرسا مکلف نسازد:«رَبَّنا...وَ لاتَحمِل عَلَینا اِصرًا...و لاتُحَمِّلنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ...» از رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) سؤال شد: آزمون چه کسانی دشوارتر است؟ فرمود: پیامبران، آنگاه دیگر انسانها بر حسب مراتب خویش. [۲۰]
تفسیر قرطبی، ج ۱۳، ص ۲۱۵.
[۲۱]
تفسیر قاسمی، ج ۴، ص ۳۱۶.
در روایتی امام صادق (علیه‌السلام) حتی اندوهی را که بر مؤمن وارد می‌شود و راز آن را نمی‌داند مایه زدودن گناهان وی دانسته است. [۲۲]
میزان الحکمه، ج ۱، ص ۳۰۶.
۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «امتحان». رده‌های این صفحه : امتحانات و ابتلائات | سنت های الهی
|