زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

اهل - به فتح الف (مفردات‌نهج‌البلاغه)






اهل (به فتح الف) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای خانواده و خاندان می‌باشد که در بیان حضرت علی (علیه‌السلام) در موارد گوناگونی بکار رفته است.


۱ - مفهوم‌شناسی



اهل (به فتح الف) به معنای خانواده و خاندان می‌باشد. چنان‌که راغب در مفردات آورده است: «اهل الرجل» که در اصل کسانی هستند که با او در یک خانه زندگی می‌کنند، بعد به طور مجاز به کسانی که او و آن‌ها را یک نسب جمع می‌کند، اهل بیت آن مرد گفته‌اند.
در قاموس گوید: «اهل رجل، عشیره و اقربای اوست.»، «اهل الامر: والیان امر هستند.» اهل خانه، ساکنان آن است؛ اهل مذهب، معتقدین به آن هستند.

۲ - کاربردها



این لفظ در «نهج البلاغه» به این معانی و در موارد متعددی آمده است. مانند: اهل الدنیا، اهل الشام، اهل العراق ، اهل الدین ، اهل مصر، اهل الجهل، اهل البغی، اهل البصائر، اهل الکوفه، اهل الاسلام و ...

۲.۱ - خطاب به قبرستان کوفه


آن حضرت به وقت برگشتن از صفین خطاب به گورستان کوفه فرموده است: «یا اهل الدیار الموحشة و المحالّ المقفرة و القبور المظلمة، یا اهل التربة یا اهل الغربة یا اهل الوحدة یا اهل الوحشة، انتم لنا فرط سابق و نحن لکم تبع لاحق ...»
این لفظ حدود دویست و چهل و چهار بار در «نهج البلاغه» بکار رفته است که از میان آن‌ها به دو محل اشاره می‌شود:
۱ـ یکی «سیّدا شباب اهل الجنّة» درباره حسنین (علیهماالسلام).
۲ـ دیگری کلمه «اهل البیت (علیهم‌السّلام)» است.

۲.۲ - نامه به معاویه


امام (صلوات‌الله‌علیه) با بکارگیری از همین کلمه خطاب به معاویه می‌نویسد: «و منّا النبّی و منکم المکذّب و منّا اسد الله و منکم اسد الاحلاف و منّا سیّدا شباب اهل الجنة و منکم صبیة النار» لقب «سیّدا شباب اهل الجنّة» لقب متواتری است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) به حسینن (علیهما‌السّلام) داده است.

۳ - پانویس


 
۱. راغب أصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۹۶، دمشق؛ بیروت، دار القلم، الدار الشامیة، چ اول، ۱۴۱۲.    
۲. فیروز آبادی، مجد الدین، القاموس المحیط، ج۱، ص۹۶۳، بیروت، چ۸، ۱۴۲۶.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۳، نامه۲۷.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۸۴، خطبه۴۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۵، نامه۱۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۲، حکمت۲۵۲.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۳۶، خطبه۲۱۸.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۸۳، خطبه۴۱.    
۹. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۲، خطبه۹۷.    
۱۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۶، نامه۳۲.    
۱۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۳، نامه۱.    
۱۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه۵۱.    
۱۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۲، حکمت۱۳۰.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۷، نامه۲۸.    


۴ - منبع


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اهل»، ص۹۲.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.