اکراه بر جادو (قرآن)اِكراه به معنای واداشتن كسی با تهدید و زور به كاری می‌باشد. ۱ - اکراه جادوگران بر سحراکراه جادوگران بر سحر از سوی فرعون ، برای مقابله با موسی علیه‌السّلام بود. «انآ ءامنا بربنا لیغفر لنا خطـیـنا ومآ اکرهتنا علیه من السحر...» ما به پروردگارمان ایمان آوردیم تا گناهانمان و آنچه را از سحر بر ما تحمیل کردی ببخشاید؛ و خدا بهتر و پایدارتر است!» ۲ - تفسیردر اينجا سؤالى پيش مى‌آيد و آن اينكه ظاهرا ساحران با ميل خودشان به اين ميدان گام نهادند، هر چند فرعون وعده‌هاى فراوانى به آنها داده بود، چگونه در آیه فوق تعبير به" اكراه" شده است؟ در پاسخ مى‌گوئيم: هيچ دليلى در دست نيست كه ساحران از آغاز مجبور به پذيرش اين دعوت نبودند، بلكه ظاهر جمله يَأْتُوكَ بِكُلِّ ساحِرٍ عَلِيمٍ (ماموران بايد بروند و هر ساحر آگاهى را بياورند) اين است كه ساحران آگاه ملزم به پذيرش بودند، و البته در شرائط حکومت استبدادى و خودكامه فرعونى نيز اين معنى كاملا طبيعى به نظر مى‌رسد كه در مسير منويات خود، افراد را به اجبار حركت دهند، و اما قرار دادن جایزه و امثال آن براى تشويق آنها هيچ منافاتى با اين معنى ندارد، چرا كه بسيار ديده‌ايم، حكومتهاى زورگوى ستمگر در كنار توسل به زور، از تشويقهاى مادى نيز استفاده مى‌كنند. اين احتمال نيز داده شده است كه در اولين برخورد ساحران با موسى علیه‌السّلام روى قرائنى بر آنها روشن شد كه موسى علیه‌السّلام حق است، يا لا اقل در شک و تردید فرو رفتند و به همين دليل در ميان آنها" بگومگو" برخواست چنان كه در آیه ۶۲ همين سوره خوانديم" فَتَنازَعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ". فرعون و دستگاهش از اين ماجرا آگاه شدند و آنها را به ادامه مبارزه مجبور ساختند. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۱۹۶، برگرفته از مقاله «اکراه بر جادو». |