بادیس بن منصور زیریبادیس بن منصور بن بُلُقّین بن زیری، معروف به ابومَناد بادیس نصیرالدوله، سومین سلطان خاندان زیریان افریقیه بود. ۱ - تاریخ سلطنت بادیسوی در ۱۶ ربیع الاول ۳۸۶ به سلطنت رسید. [۱]
ابن عذاری، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، ج۱، ص۲۴۷، ج ۱، چاپ کولن و پرووانسال، بیروت ۱۴۰۰/۱۹۸۰.
۲ - دفع یورش زناتهبادیس، افریقیه شرقی را به نایب امیر عربی سپرد و خود به دفع یورش اقوام زناتَه، که از ۳۸۶ به بعد از تاهِرت تا طرابلس پیشروی کرده بودند، پرداخت. ۳ - شکست زیری بن عطیهدر ۳۸۹ با زیری بن عَطیّه، امیر مَغْراوه، که اعمام بزرگ او و فُلْفُل بن سعید، رئیس زناته، با او متحد بودند، روبرو شد و سرانجام آنان را در ۳۹۱ شکست داد [۲]
ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون المسمّی بکتاب العبر، ج۶، ص۱۵۷ ـ ۱۵۸، بیروت ۱۳۹۱/۱۹۷۱.
این پیروزی را بیش‌تر به حَمّاد بن بلقین، عم بزرگ خویش، مدیون بود که از ۳۹۵ به بعد یورش جدیدِ اقوام زناته را نیز دفع کرد.۴ - نبرد بادیس در طرابلسزیری از ۳۹۰ تا ۴۰۶ در مقابل مداخلات فاطمیان و بر ضدّ یانِس فلفل بن سعید و وَرّو بن سعید، در ایالت طرابلس وارد جنگ شد. ۵ - سرکوب شورش حمادمقارن با رفع تدریجی خطر زناته‌ها در جنوب شرقی، ناگزیر شورش حماد، بانی قلعه بنی حماد، را سرکوب کرد. ۶ - درگذشت بادیسدر جریان این لشکرکشی، که در پایان ۴۰۵ شروع شد، بادیس، پس از پیروزی قاطع در شِلیف (اول جمادی الاولی ۴۰۶) و محاصره قلعه، که شش ماه به طول انجامید، در ۳۰ ذیعقده ۴۰۶، درگذشت. [۳]
اسماعیل بن علی ابوالفداء، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۱۳۲، بیروت.
۷ - جدایی بادیس از فاطمیاندراین زمان، حکومت حمادیان تازه آغاز شده بود و اغتشاش‌های ضد شیعه در تونس (۴۰۶) حکایت از جدایی بادیس از فاطمیان می‌کرد که در زمان پسر و جانشین او، مُعِزّ بن بادیس، به وقوع پیوست. [۴]
ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون المسمّی بکتاب العبر، ج۶، ص۱۵۹، بیروت ۱۳۹۱/۱۹۷۱.
۸ - فهرست منابع(۱) ابن ابی دینار، المؤنس فی تاریخ افریقیه و تونس. (۲) ابن اثیر، الکامل، قاهره ۱۳۵۳. (۳) ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون المسمّی بکتاب العبر، بیروت ۱۳۹۱/۱۹۷۱. (۴) ابن خلکان، وفیات الاعیان، قاهره ۱۳۱۰. (۵) ابن عذاری، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، ج ۱، چاپ کولن و پرووانسال، بیروت ۱۴۰۰/۱۹۸۰. (۶) ابن عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹. (۷) ابن ناجی، معالم. (۸) اسماعیل بن علی ابوالفداء، المختصر فی اخبار البشر، بیروت. (۹) مفاخر البربر. (۱۰) احمد بن عبدالوهاب نویری، نهایة الارب، چاپ GRemiro. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بادیس بن منصور»، شماره۱۲۶. |