بالهباله، ایالتی در جنوب اتیوپی (حبشه)، واقع میان هَرَرْج و سیدامو است. ۱ - موقعیت جغرافیایی بالهاز جانب کوهستان‌های شمال غربی به ایالت آرسی و از قسمت‌های پست جنوب شرقی به سومالی محدود است. از مناطق کوهستانی باله چندین رود سرچشمه می‌گیرد که، پس از عبور از سراسر جنوب شرقی اتیوپی، به سومالی می‌رسد و سرانجام به اقیانوس هند می‌ریزد. رود شِبِلی این ایالت را از ایالت‌های آرسی و هررج جدا می‌کند. بخش عمده مرز باله و سیدامو را رود گناله (جناله) تشکیل می‌دهد، و رود ویب از مرکز باله می‌گذرد. بخش جنوب شرقی این ایالت دنباله بیابان‌های ناحیه اوگادن در هررج است. ۲ - موقعیت باله در گذشتهباله در گذشته یکی از سرزمین‌های بازرگانی مسلمان‌نشین در جنوب حبشه بوده است. ۳ - ریشه تاریخی نام بالهنام باله ظاهراً نخستین بار در چکامه «پیروزی» که در ستایش عامده صیون، پادشاه حبشه (۷۱۲ ۷۴۳)، سروده شده، آمده است. در این چکامه از باله به عنوان بخشی از قلمرو این سلطان یاد شده است. ۴ - نظر عمری و مقریزی در مورد بالهدر اواسط قرن هشتم، ابن فضل اللّه عُمَری درباره باله نوشته است که طول آن در بیست روز و عرض آن در شش روز پیموده می‌شود، و حکمران آن، که ۴۰۰۰۰ سوار در اختیار دارد، خراجگزار سلطان حبشه است. یک قرن بعد، مقریزی نیز سخن ابن فضل اللّه عمری را تکرار کرده و می‌افزاید که مردم باله حنفی‌اند. تا حدود ۹۴۹، که عباس، حکمران باله، از تابعیت گالاودیووس، سلطان حبشه، بیرون آمد و استقلال یافت، این سرزمین خراجگزار حبشه بود. ۵ - موقعیت کنونی بالهباله اکنون، با ۱۲۸۳۰۰ کیلومترمربع مساحت، پس از هررج وسیع‌‌ترین ایالت اتیوپی به شمار می‌رود، ولی کم تراکم‌‌ترین جمعیت را داراست. تنها ساکنان سرزمین خشکِ میان رودهای جنوب شرقی را کوچ‌نشینان سومالیایی زبان و رمه‌های آن‌ها تشکیل می‌دهند. گوبا، بزرگ‌‌ترین شهر باله، در ضلع دیگر این ایالت در منطقه‌ای کوهستانی واقع است و به اتو، بلندترین قلّه آن ۴۳۰۷ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. منطقه حفاظت شده ملی کوهستانی و غار سه هزار متری باله مشهور است. جمعیت آن در سال ۱۳۶۶، نزدیک به ۱۰۹۵۱۲۹ نفر بوده است. ۶ - فهرست منابع(۱) احمد بن علی مقریزی، چاپ پینک، لیدن ۱۷۹۰، ص ۱۵. (۲) بریتانیکا. (۳) Conzelman, La Chronique de Galawdewos , Paris ۱۸۹۵. ۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «باله»، شماره۳۴۵. رده‌های این صفحه : اتیوپی | جغرافیای اسلامی
|