ترجمه البلدان بعقوبی (کتاب)«ترجمه البلدان یعقوبی»، برگردان فارسی «کتاب البلدان» قدیمی‌ترین کتاب جغرافیایی عربی، به قلم دکتر محمد ابراهیم آیتی است. ۱ - معرفی کتابدکتر محمد ابراهیم آیتی از مترجمین زبردست بوده که ترجمه تاریخ یعقوبی او از ترجمه‌های ارزشمند متون تاریخی به حساب می‌آید؛ به طوری که در سال ۱۳۴۲ ش به عنوان کتاب سال شناخته شد. متخصصان ترجمه نسبت به ترجمه‌های دقیق و اصولی مرحوم آیتی اعتماد خاصی دارند. دکتر آیتی مقدمه ارزشمندی بر کتاب نوشته که مشتمل بر اطلاعات تاریخی- جغرافیایی مفیدی است. شرح حال ابن واضح یعقوبی و خاندان و تالیفات او در ابتدای مقدمه آمده است. پس از آن مترجم با شرح کتاب «البدان» به این نکته اشاره کرده که این اثر به طور کامل به دست ما نرسیده و قسمت مهمی از آن مربوط به بصره ، عربستان مرکزی، هند ، چین ، بیزانس ، ارمنستان و عواصم از میان رفته است؛ لذا مترجم در پاورقی کتاب به جای افتادگی‌های اشاره کرده است. در انتهای مقدمه فهرستی از جغرافی نویسان مهم اسلامی که تالیفات جغرافیایی ایشان به ما رسیده، با ذکر نام کتاب و تاریخ تالیف هر یک داده شده است. ماخذ کار مترجم چاپ‌های اول و دوم دخویه و چاپ نجف بوده است و در پاورقی به اختلافات آنها اشاره شده است. همچنین معنای الفاظ و اصطلاحات و تلفظ صحیح آنها و اطلاعات مفید دیگری در پانوشت صفحات دیده می‌شود. در ترجمه اشعار کتاب ابتدا تمامی ابیات ذکر شده و پس از آن به زیبایی ترجمه شده است. اگر در ترجمه ابهامی وجود داشته و نیاز به توضیح بوده است، مترجم از بیان آن در ذیل صفحه خودداری نکرده است. آیتی در ترجمه کتاب فراوان از منابعی؛ مانند مراصع الاطلاع، منتهی الارب بهره برده است. [۱]
البلدان، اليعقوبي، ترجمه محمد ابراهيم آيتى، مقدمه، ص۹.
۲ - پانویس
۳ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |