تهنئة أهل الإسلام بتجدید بیت الله الحرام (کتاب)«تهنئة اهل الاسلام بتجدید بیت الله الحرام»، کتابی است به زبان عربی، تالیف ابراهیم بن محمد بن عیسی میمونی (متوفای ۱۰۷۹ ق)، در باره موقعیت کعبه معظمه و تجدید بناهای صورت گرفته در آن و... ۱ - ساختارکتاب، مشتمل بر مقدمه‌ای که ظاهرا به قلم ناشر (مرکز البحوث و الدراسات بمکتبة نزار مصطفی الباز)، نگارش یافته و نیز مقدمه مؤلف [۱]
تهنئة أهل الإسلام بتجدید بیت الله الحرام، میمونی، ص۵.
و سه مبحث اصلی و یک خاتمه و تعدادی مباحث فرعی می‌باشد. ۲ - گزارش محتوااین اثر، ترکیبی از بحث‌های فقهی- تاریخی است و از لحاظ تنوع در استدلال، بهره گیری از روش‌های مقایسه‌ای در ارائه مطالب، متنی عالی است. مؤلف، هر بحثی را با چند پرسش آغاز می‌کند و پس از آن، به پاسخ آنها می‌پردازد. به این ترتیب بحث‌ها به صورت تحلیلی پیش رفته و اقوال مختلف و تعارض آنها مورد بحث قرار می‌گیرد. یکی از مسائل جالب تاریخی- فقهی این کتاب، مربوط به بازسازی بخش‌های مختلف کعبه و ملاحظاتی است که باید در هر قسمت مورد توجه قرار گیرد. مشکل عمده، در هم آمیختگی مطالب و تداخل مباحث است که متاسفانه برای تفکیک آنها، لازم است کسی که به تحقیق این اثر می‌پردازد، برای هر قسمت عناوینی را انتخاب کند؛ برای نمونه ذیل عنوان «ذکر کیفیة صلاة الائمة بهذه المقامات»، [۲]
تهنئة أهل الإسلام بتجدید بیت الله الحرام، میمونی، ص۱۵۳.
بحث‌های متنوعی آمده است، از آن جمله: بحث فقهی اجرت گرفتن برای اجاره خانه‌های مکه؛ فتح مکه که عنوة بوده یا صلحا؛ اینکه کعبه افضل است یا مؤمن؛ اینکه کعبه قبله همه انبیاء بوده است یا نه؛ آیا همه انبیاء به حج آمده‌اند یا نه؛ آیا کعبه وسط زمین است یا نه؛ آیا کعبه برابر دری از درهای آسمان است یا نه؛ و... بسیاری از این مباحث، مباحثی بااهمیت هستند که در لابه لای کتاب گم شده‌اند، از جمله بحثی در باره بیت المعمور (ص ۲۲۳)، دلیل تجدید بنای کعبه توسط ابراهیم (ص ۲۳۲)، ابن زبیر و بازسازی کعبه و جنگ او با امویان (ص ۲۴۹). کتاب، بدون تحقیق و استخراج منابع بی شمار متن و بدون فهارس و بسیار مغلوط چاپ شده و لازم است با تحقیقی جدید منتشر شود؛ گر چه باید انصاف داد که بحث‌های بی ثمر هم فراوان دارد. میمونی، به مناسبت، بحثی هم راجع به حریق مسجد نبوی آورده و چهار بیت شعر که در آنها علت آتش سوزی را تسلط شیعیان بر مسجد نبوی دانسته و سب صحابه را عامل این حریق معرفی کرده، آورده است. (ص ۴۸) ۳ - وضعیت کتابکتاب، فاقد فهرست‌های تفصیلی است و تنها در برخی موارد، پاورقی‌هایی به کتاب افزوده شده که یا نشانی آیات قرآنی است و یا به منبعی اشاره دارد. ۴ - منابع۱. متن کتاب؛ ۲. جولة بین الکتب و المجلات، مجله آفاق الحضارة الاسلامیة، شهریور ۱۳۷۸، ش ۴، ص۲۵۲- ۲۴۱. ۳. جعفریان، رسول، آینه پژوهش، فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۷، ش ۴۹، ص۶۸- ۵۴. ۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |