زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

حذیفة بن فتادة





حُذَیفة بن قَتاده، ملقب به سدیدالدین، عارف قرن دوم و سوم است.


۱ - مشخصات



از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست.
وی اهل مرعش، شهری از توابع شام، بوده است.
[۱] عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۷۲، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.


۲ - گرویدن به سیر و سلوک



حذیفه پس از فراغت از تحصیل علوم دینی، به خدمت ابراهیم‌بن ادهم (متوفی ۱۶۱) رهنمون شد و مراتب سلوک را در شش ماه طی کرد و از جانب او خرقه پوشید.
وی از خواص ابراهیم ادهم شد و در سفر و حضر ملازم او بود.
[۲] محمدبن مبارک میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، ص۴۸، لاهور ۱۳۵۷ش.
[۳] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷ـ۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.

امین‌الدین هبیره بصری (متوفی ۲۸۷)، مؤسس سلسله هبیریه ، از حذیفه خرقه دریافت کرد.
[۴] محمدبن مبارک میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، ص۴۹، لاهور ۱۳۵۷ش.
[۵] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۵۰، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.

  سلسله چشتیه به واسطه او به ابراهیم ادهم و در نهایت به امام محمدباقر علیه‌السلام می‌رسد.
[۶] ابن‌کربلائی، روضات‌الجنان و جنات‌الجنان، ج۲، ص۷۳، چاپ جعفر سلطان‌القرائی، تهران ۱۳۴۴ـ۱۳۴۹ش.

حذیفه با سفیان ثوری (متوفی ۱۶۱) و یوسف اسباط (متوفی ۱۹۶) مصاحبت داشته
[۷] ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، ج۸، ص۲۶۷، چاپ محمدامین خانجی، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
[۸] عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۷۲، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
[۹] ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
و به گزارش چشتی‌عثمانی ،
[۱۰] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۸، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
او فضیل عیاض (متوفی ۱۸۷) و بایزید بسطامی (متوفی ۲۶۱) را نیز دیده است.

۳ - خصایص



حذیفه بر لقمه حلال بسیار تأکید داشت و به اخلاص در عمل ، تکریم فقیران ، تحریم اصحاب دنیا ، روزه‌داریهای طولانی و گوشه‌گیری از خلق معروف بود
[۱۱] ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
[۱۲] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷ـ۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
و ظاهراً ازدواج نیز نکرد.
[۱۳] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.

او در تأکید بر خانه‌نشینی گفته چه خوب است که خلق حتی برای فرایض از خانه بیرون نروند.
[۱۴] ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
[۱۵] عبدالوهاب‌بن احمد شعرانی، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۲، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

  ابن‌جوزی
[۱۶] ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
و چشتی‌عثمانی
[۱۷] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷ـ۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
کراماتی به او نسبت داده‌اند.

۴ - وفات



تاریخ وفات او، را به اختلاف ، سال ۲۰۷،
[۱۸] عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۷۲، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
[۱۹] ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
۱۹۲
[۲۰] محمد عبدالرووف‌بن تاج‌العارفین مُناوی، طبقات الصوفیة: الکواکب الدُّرّیة فی تراجم السادة الصوفیة، ج۱، قسم ۱، ص۲۶۶، چاپ محمد ادیب جادر، بیروت ۱۹۹۹.
و ۲۷۶
[۲۱] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۲۳۷، کانپور ۱۳۳۲/ ۱۹۱۴.
دانسته‌اند.

۵ - آثار



اثری به او منسوب نیست.
[۲۲] هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.

بیشترین جملات منسوب به حذیفه را ابونعیم اصفهانی
[۲۳] ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، ج۸، ص۲۶۸ـ۲۷۱، چاپ محمدامین خانجی، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
نقل کرده است.

۶ - فهرست منابع



(۱) ابن‌جوزی، صفةالصفوة، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
(۲) ابن‌کربلائی، روضات‌الجنان و جنات‌الجنان، چاپ جعفر سلطان‌القرائی، تهران ۱۳۴۴ـ۱۳۴۹ش.
(۳) ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، چاپ محمدامین خانجی، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
(۴) عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
(۵) هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
(۶) عبدالوهاب‌بن احمد شعرانی، الطبقات الکبری، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۷) غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، کانپور ۱۳۳۲/ ۱۹۱۴.
(۸) محمد عبدالرووف‌بن تاج‌العارفین مُناوی، طبقات الصوفیة: الکواکب الدُّرّیة فی تراجم السادة الصوفیة، چاپ محمد ادیب جادر، بیروت ۱۹۹۹.
(۹) محمدبن مبارک میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، لاهور ۱۳۵۷ش.

۷ - پانویس


 
۱. عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۷۲، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
۲. محمدبن مبارک میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، ص۴۸، لاهور ۱۳۵۷ش.
۳. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷ـ۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۴. محمدبن مبارک میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، ص۴۹، لاهور ۱۳۵۷ش.
۵. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۵۰، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۶. ابن‌کربلائی، روضات‌الجنان و جنات‌الجنان، ج۲، ص۷۳، چاپ جعفر سلطان‌القرائی، تهران ۱۳۴۴ـ۱۳۴۹ش.
۷. ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، ج۸، ص۲۶۷، چاپ محمدامین خانجی، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
۸. عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۷۲، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
۹. ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
۱۰. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۸، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۱۱. ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
۱۲. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷ـ۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۱۳. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۱۴. ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
۱۵. عبدالوهاب‌بن احمد شعرانی، الطبقات الکبری، ج۱، ص۶۲، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۱۶. ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
۱۷. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷ـ۴۹، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۱۸. عبداللّه‌بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۷۲، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۶۲ش.
۱۹. ابن‌جوزی، صفةالصفوة، ج۴، ص۲۶۹ـ۲۷۰، چاپ محمود فاخوری و محمد رواس قلعه‌جی، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
۲۰. محمد عبدالرووف‌بن تاج‌العارفین مُناوی، طبقات الصوفیة: الکواکب الدُّرّیة فی تراجم السادة الصوفیة، ج۱، قسم ۱، ص۲۶۶، چاپ محمد ادیب جادر، بیروت ۱۹۹۹.
۲۱. غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۲۳۷، کانپور ۱۳۳۲/ ۱۹۱۴.
۲۲. هدیه‌بن عبدالرحیم چشتی‌عثمانی، خواجگان چشت = سِیرُ الاقطاب: مجموعه زندگی‌نامه‌های مشایخ چشتیه، ج۱، ص۴۷، چاپ محمدسرور مولائی، تهران ۱۳۸۶ش.
۲۳. ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، ج۸، ص۲۶۸ـ۲۷۱، چاپ محمدامین خانجی، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.


۸ - منبع


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حذیفة بن فتادة»، شماره۵۸۹۲.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.