زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

حلم ابراهیم (قرآن)





حلم به معنای نگهداری نفس و طبع از هیجان غضب است، و به معنای عقل نیز آمده است، در قرآن کریم ، واژه حلم به‌کار نرفته، اما از مشتقات آن، حلیم ، پانزده بار آمده است، در قرآن کریم، هم خدا و هم انسان‌ها با صفت حلیم مدح شده‌اند، در یازده آیه ، این صفت به خدا نسبت داده شده است و در بقیه آیات به پیامبران الهی ، یعنی حضرت ابراهیم ، فرزند ابراهیم (علیهما‌السلام) که خدا فرمان به ذبح او داده بود و حضرت شعیب .


۱ - ابراهیم حلیم



ابراهیم (علیه‌السلام)، از حلم و بردباری برخوردار بودند: «... ان ابرهیم لاوه حلیم؛ ...چرا که ابراهیم مهربان و بردبار بود.»
این جمله ممکن است دلیلی برای وعده ابراهیم به آزر در زمینه استغفار بوده، باشد، زیرا حلم و بردباری از یک سو، و اواه بودن او که طبق بعضی از تفاسیر به معنی رحیم بودن است از سوی دیگر، ایجاب می‌کرد که حد اکثر تلاش و کوشش را برای هدایت آزر انجام دهد، اگر چه از طریق وعده استغفار و طلب آمرزش از گذشته او باشد.
«ان ابرهیم لحلیم...؛ چرا که ابراهیم، بردبار...بود.»

۲ - آثار حلم ابراهیم



بردباری ابراهیم علیه السلام، برانگیزنده او به شفاعت ، درباره قوم لوط بود: «... یجـدلنا فی قوم لوط• ان ابرهیم لحلیم...؛... با ما، درباره قوم لوط مجادله می‌کرد• چرا که ابراهیم، بردبار ... بود.»

۲.۱ - مجادله ابراهیم


حلیم به آن کسی گفته می‌شود که در عقوبت دشمن و انتقام گرفتن عجله نمیکند، و این آیه زمینه تعلیل آیه قبلی را دارد و می‌خواهد بیان کند که چرا ابراهیم (علیه‌السّلام) درباره قوم لوط مجادله کرد و در این جمله مدحی بلیغ از ابراهیم (علیه‌السلام) شده، چون می‌فرماید: آن جناب بدین جهت درباره آن قوم مجادله کرد که پیغمبری حلیم و پر حوصله بود و در نزول عذاب بر مردم ستمکار عجله نمی‌کرد، امیدوار بود که توفیق الهی شامل حال آنان شده، اصلاح شوند و به استقامت بگرایند.

۳ - پانویس


 
۱. توبه/سوره۹، آیه۱۱۴.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۱۵۶.    
۳. طباطبائی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۹، ص۵۴۱.    
۴. فیض کاشانی، محسن، تفسیر صافی، ج۲، ص۳۸۳.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۵، ص۱۳۱.    
۶. حویزی، عبدعلی بن جمعه، نور الثقلین، ج۲، ص۲۷۵.    
۷. سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج۴، ص۳۰۵.    
۸. هود/سوره۱۱، آیه۷۵.    
۹. هود/سوره۱۱، آیه۷۴.    
۱۰. هود/سوره۱۱، آیه۷۵.    
۱۱. طباطبائی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۴۸۷.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۱۷۵.    
۱۳. فیض کاشانی، محسن، تفسیر صافی، ج۲، ص۴۶۱.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۶.    
۱۵. حویزی، عبدعلی بن جمعه، نور الثقلین، ج۲، ص۳۸۷.    
۱۶. سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج۴، ص۳۰۵.    


۴ - منبع


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حلم ابراهیم».    







آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.