روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (ترجمه)روضة الواعظین اثر محمد بن حسن بن علی بن احمد فتال از مفسران و متکلمان و واعظان نام آور شیعه در قرن پنجم و دهه اول قرن ششم هجری است که توسط آقای محمود مهدوی دامغانی در قرن معاصر به فارسی ترجمه شده است. ۱ - معرفی اجمالیکتاب حاضر پیرامون شرح حال چهارده معصوم نوشته شده است. این کتاب که خوشبختانه از دستبرد روزگار محفوظ مانده و مکرر هم در ایران و عراق چاپ شده؛ از جمله مراجع و مصادر مرحوم علامه مجلسی در بحار الانوار است. [۱]
ترجمه روضة الواعظين، مهدوى دامغانى، ص۱۹.
۲ - انگیزه ترجمهمترجم محترم می‌گوید: پس از آنکه خداوند متعال به این بنده ناتوان خود توفیق ترجمه چند کتاب، که موضوع آن تاریخ عمومی اسلام و سیره و مغازی حضرت ختمی مرتبت صلوات الله علیه و آله الاطهار است، ارزانی فرمود به این فکر افتادم که یکی از متون تاریخی را که درباره شرح حال چهارده معصوم نوشته شده باشد، ترجمه کنم و کمترین عرض ادبی به ساحت مقدس ایشان عرضه دارم. تذکر تنی چند از عزیزان و اعتراض برخی از ایشان که چرا در این راه قدم نمی‌گذاری، موجب آمد تا این فکر را جامه عمل بپوشانم و خدا گواه است که در گذشته هم به این فکر بوده‌ام... بدین منظور نخست از پیشگاه خداوند متعال طلب خیر کردم و جبین نیاز بر درگاه امام بزرگوار حضرت غوث الامة و غیاث‌ها علی بن موسی الرضا صلوات الله علیه ساییدم تا شفاعت فرماید که چنین توفیقی نصیب گردد و خدای را شکر که این سعادت دست داد و اینک ترجمه جلد اول کتاب روضة الواعظین آماده شد. یکی از علل انتخاب این متن برای ترجمه این است که علاوه بر شرح حال چهارده معصوم، فروع دین و امور اخلاقی هم در آن آمده است و در واقع یک دوره مختصر از اصول و فروع دین است و این موضوع در کتاب‌هایی که پیش از آن تالیف شده است، دیده نمی‌شود؛ مثلا در ارشاد مفید یا اثبات الوصیه مسعودی. ۳ - مراجع کتابمراجع این کتاب؛ یعنی عمده آثار معروف کلینی و صدوق و مفید و سید مرتضی و طوسی قدس الله ارواحهم به همت استادان محترم معاصر به صورت بسیار منقح و خوب چاپ شده است، چاپ جدید دائرة- المعارف بزرگ شیعه ؛ یعنی بحار الانوار مرحوم علامه مجلسی رضوان الله علیه نیز کمک بسیار مؤثری برای مقابله مطالب روضة الواعظین با آن بود و بسیار بهره بردم و در واقع منبع اصلی برای این کار در اختیارم بوده است.ضمن ترجمه کوشش شده نشانی صفحه و جلد بهترین چاپ منبعی که خبر را از آن نقل کرده است، در اختیار خواننده قرار بگیرد و در پاورقی ثبت شود تا در صورت تمایل بتوان به آن منبع مراجعه کرد. اعلام تاریخی و سرایندگان اشعار و برخی از راویان را در کمال اختصار در پاورقی‌ها معرفی کرده و درباره اعلام جغرافیایی هم همین گونه عمل شده است. ۴ - لغات مشکلدرباره لغات مشکل متن با مراجعه به کتب لغت موضوع حل شده است. اگر در مواردی تاریخ واقعه یی با آنچه که در دیگر آثار آمده تفاوت داشته است، برای جلب خاطر خواننده در پاورقی تذکر و به مرجع دیگر ارجاع داده شده است. در مورد مناقب و فضایل حضرت امیرالمؤمنین و حضرت زهرا و حسنین علیهم‌السّلام تا آنجا که امکان داشته، منبعی از آثار اهل سنت هم که آن را نقل کرده باشد، معرفی شده و بیشتر به بخش فضائل صحیح مسلم و مناقب ابن مغازلی و اخطب خوارزم و تذکرة الخواص سبط ابن جوزی و کتاب ارزشمند فضائل الخمسه من الصحاح السته ارجاع داده شده است. کتاب‌های دیگری که برای نوشتن پاورقی‌ها مورد استفاده بوده است، در پاورقی‌ها ملاحظه شده است. این کتاب که به گفته خود فتال درباره اصول و فروع دین و زهد و مواعظ نوشته شده است، از جهتی شبیه امالی‌هایی است که پیش از آن تالیف شده است، با این تفاوت که پیوستگی موضوع سخن در آن کاملا رعایت شده است، از جهتی هم شبیه احیاء علوم الدین غزالی است. این کتاب نود و شش مجلس است. سه مجلس اول درباره ماهیت عقل و فضل آن و معرفت خداوند و شگفتی‌هایی است که بر بزرگی خداوند دلالت دارد. ۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |