شکست باطل (قرآن)بنا به آیات قرآن، شکست باطل قطعی است. دراین مقاله، آیات مرتبط با شکست باطل معرفی می‌شوند. ۱ - حتمی بودنشکست باطلشکست باطل و پيروزى حق، امرى حتمى: «وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا؛و بگو: حق آمد، و باطل نابود شد؛ یقیناً باطل نابود شدنی است!» ۲ - نوید به شکست باطلنويد خداوند به پیروزی حق و استقرار آن در زمین و شكست باطل و رخت بربستن آن: «... كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاء وَأَمَّا مَا يَنفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الأَرْضِ ...؛... خداوند، حق و باطل را چنین مثل می‌زند!- امّا کفها به بیرون پرتاب می‌شوند، ولی آنچه به مردم سود می‌رساند ( آب یا فلز خالص) در زمین می‌ماند ....» ۲.۱ - نوید به مؤمناننويد فتح حق و شكست باطل، از جانب خداوند به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مؤمنان: «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ وَلَكُمُ الْوَيْلُ مِمَّا تَصِفُونَ؛بلكه ما حق را بر باطل مى‌كوبيم و آن را هلاك مى‌سازد؛ و اين گونه، باطل محو و نابود مى‌شود. و واى بر شما از وصفى كه مى‌كنيد!» ۳ - نابودکننده باطلخداوند، نابودكننده باطل و تثبيت‌كننده حق: «... وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ ...؛... و خداوند باطل را محو می‌کند و حقّ را بفرمانش پابرجا می‌سازد ....» ۴ - شکست باطل در بدريروزى حق و شكست باطل، هدفى والاتر از رسيدن به ثروت دنیا و غنایم، در غزوه بدر: «وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ ...؛و (به یاد آرید) هنگامی را که خداوند به شما وعده داد که یکی از دو گروه (کاروان تجاری قریش ، یا لشکر مسلح آنها) نصیب شما خواهد بود؛ و شما دوست می‌داشتید که کاروان (غیر مسلح) برای شما باشد (و بر آن پیروز شوید)؛ ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد ....» ۵ - شکست ناگهانی باطلشكست ناگهانى باطل، در شرايط غير قابل انتظار: «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ...؛بلکه ما حق را بر سر باطل می‌کوبیم تا آن را هلاک سازد؛ و این گونه، باطل محو و نابود می‌شود! ....» از آمدن «اذا» ی فجائیه که معنای ناگهانی و به دور از انتظار بودن را می‌رساندبرداشت یاد شده استفاده می‌شود. ۶ - حکمت شکست باطلپيروزى حق و شكست باطل، جلوه‌اى از هدفدارى نظام آفرینش: «وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ • بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ...؛ما آسمان و زمين، و آنچه را در ميان آنهاست به بازى و بى‌هدف نيافريديم. بلكه ما حق را بر باطل مى‌كوبيم و آن را هلاك مى‌سازد؛ و اين گونه، باطل محو و نابود مى‌شود....» ۷ - نمودی از شکست باطلغلبه موسی علیه‌السلام بر جادوگران، نمودى از شكست باطل در مقابل حقّ: «وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ • فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ • فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَانقَلَبُواْ صَاغِرِينَ؛ما به موسى وحی كرديم كه: عصاى خود را بيفكن. ناگهان به صورت مار عظيمى در آمد و وسايل دروغين آنها را بسرعت بلعيد. در اين هنگام، حق آشكار شد؛ و آنچه آنها انجام مى‌دادند، باطل گشت. و در آن جا همگى مغلوب شدند؛ و خوار و حقیر گشتند.» ۸ - چگونگی شکست باطلنابودى باطل با شكست کافران: «... وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ؛... ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند.» ۹ - زمینه شکست باطلزمینههای شکست باطل عبارتند از: ۹.۱ - ظهور حقظهور حق و به ميدان آمدن آن، زمينه اضمحلال و شكست باطل: ۱. «وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ • فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ • فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَانقَلَبُواْ صَاغِرِينَ؛ما به موسى وحى كرديم كه: عصاى خود را بيفكن. ناگهان به صورت مار عظيمى در آمد و وسايل دروغين آنها را بسرعت بلعيد. در اين هنگام، حق آشكار شد؛ و آنچه آنها انجام مى‌دادند، باطل گشت. و در آن جا همگى مغلوب شدند؛ و خوار و حقير گشتند.» ۲. «وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا؛و بگو: حق آمد، و باطل نابود شد؛ یقیناً باطل نابود شدنی است!» ۳. «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ...؛بلكه ما حق را بر باطل مى‌كوبيم و آن را هلاك مى‌سازد؛ و اين گونه، باطل محو و نابود مى‌شود....» ۹.۲ - جهادجهاد و مبارزه با باطل، زمينه‌ساز شكست آن: «وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ؛و (به یاد آرید) هنگامی را که خداوند به شما وعده داد که یکی از دو گروه (کاروان تجاری قریش ، یا لشکر مسلح آنها) نصیب شما خواهد بود؛ و شما دوست می‌داشتید که کاروان (غیر مسلح) برای شما باشد (و بر آن پیروز شوید)؛ ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند.» ۱۰ - منشا شکست باطلاراده خداوند، منشأ پيروزى حق و شكست باطل: «... وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ؛... ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند.» ۱۱ - عناوین مرتبطپیروزی حق (قرآن). ۱۲ - پانویس۱۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۰۱، برگرفته از مقاله «شکست باطل». |