زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

ضوابط کلی مکی و مدنی





ملاک‌های کلی در تعیین هر یک از آیات و سوره‌های مکی یا مدنی را ضوابط کلی مکی و مدنی گویند.


۱ - ویژگی‌های سوره‌های مکی



الف) سوره‌های دارای آیه سجده دار؛
ب) هر سوره‌ای که در آن لفظ «کلا» به کار رفته باشد؛
ج) سوره‌هایی که در آن خطاب «یا ایهاالناس» آمده و «یا ایها الذین آمنوا» نیامده است؛ جز سوره حج که دارای خطاب «یا ایها الذین آمنوا» است و در عین حال مکی است؛
د) سوره‌هایی (جز سوره بقره ) که در آن داستان زندگی انبیا و امت‌های پیشین بیان شده است؛
هـ) هر سوره‌ای (جز سوره بقره) که در آن داستان آدم و ابلیس آمده باشد؛
و) هر سوره‌ای (جز دو سوره بقره و آل عمران) که با حروف مقطعه آغاز می‌شود.
این شش ویژگی - جز موارد استثنا - نشانه‌های قطعی و کلی سوره‌های مکی است و قابل تخلف نیست.

۲ - ویژگی‌های سوره‌های مدنی



الف) هر سوره که در آن فرمان جهاد و احکام آن باشد؛
ب) سوره‌هایی که در آن‌ها احکام و حدود، فرایض و حقوق، قوانین مدنی و اجتماعی و سیاسی آمده باشد؛
ج) هر سوره‌ای که در آن از منافقان، یاد و مذمت شده باشد؛ جز سوره عنکبوت که مکی است؛
د) مجادله با اهل کتاب و دعوت آن‌ها به عدم تعصب و غلو در دینشان.
[۳] حجتی، محمد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، ص۷۷-۸۰.
[۴] محیسن، محمدسالم، فی رحاب القرآن، ص۶۵.
[۵] کمالی دزفولی، علی، شناخت قرآن، ص۲۹۶-۲۹۷.
[۷] رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۶۰۴-۶۰۹.
[۸] جمعی از محققان، مجله رسالة القرآن (فصلنامه)، ج۱۳، ص۲۵.


۳ - عناوین مرتبط



ضوابط مکی و مدنی؛
ضوابط شایع مکی و مدنی.

۴ - پانویس


 
۱. سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۵۰۳-۵۰۴.    
۲. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۸۷-۱۹۰.    
۳. حجتی، محمد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، ص۷۷-۸۰.
۴. محیسن، محمدسالم، فی رحاب القرآن، ص۶۵.
۵. کمالی دزفولی، علی، شناخت قرآن، ص۲۹۶-۲۹۷.
۶. صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، ص۱۸۱-۱۸۲.    
۷. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۶۰۴-۶۰۹.
۸. جمعی از محققان، مجله رسالة القرآن (فصلنامه)، ج۱۳، ص۲۵.


۵ - منبع



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ضوابط کلی مکی و مدنی».    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.