عنوان تقییدیعنوان عارض بر شیء به اعتبار وجود قیدی در ذات آن را عنوان تقییدی گویند. ۱ - تعریف عنوان تقییدیعنوان تقییدی، عنوانی است که به دلیل وجود قیدی (جزء ماهیت) در ذات معنون، بر آن عارض می‌گردد؛ یعنی در عروض آن عنوان بر معنون، به ذات و اجزای ذات (قیود) معنون نظر می‌شود، نه به صفتی که در خارج از ذات آن بوده و بر آن عارض گردیده است؛ برای مثال، حمل عنوان «ابیض» بر ماهیت بیاض، به این دلیل است که سفیدی در ذات بیاض وجود دارد، بنابراین سفیدی سفید، قید و جزئی از اجزای ماهیت آن است. از آن جا که ماهیات در ذات و ذاتیات با هم تفاوت دارند، در عناوین تقییدی، تعدد عنوان، بیانگر تعدد معنون (وجود خارجی) می‌باشد، مثل «غصب» و «صلاة» که دو ماهیت جداگانه‌اند و تعدد دو عنوان بیانگر تعدد در وجود است؛ به خلاف عنوان «غاصب مصلی»، که بر انسان عارض می‌گردد و از آن جایی که از قیود ذاتی ماهیت انسان نمی‌باشد، عناوین تعلیلی به حساب آمده و تعدد عنوان بیانگر تعدد معنون نیست و به این ترتیب، یک شخص می‌تواند هم مصلی و هم غاصب باشد. ۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۹۴، برگرفته از مقاله «عنوان تقییدی». |