قلب القلبقلب القلب، ابطال « قلب » مبطل علت در قیاس فقهی از طریق اقامه «قلب» دیگر می باشد. ۱ - تعریفقلب القلب، به معنای قلبی است که از سوی مستدل متوجه قلب معترض می‌گردد. ۲ - توضیحگاهی مستدل از راه قیاس ، مطلبی را اثبات می‌نماید، اما معترض در مقام اشکال به مستدل ، از طریق قلب، حکمی مخالف حکم مستدل را اثبات نموده و او را محکوم می‌نماید، حال اگر مستدل نیز در مقام جواب به معترض، از طریق قلب، اعتراض او را پاسخ دهد که لازمه قلب معترض ، با حکم مستدل منافات ندارد به این عمل «قلب القلب» می‌گویند، زیرا در حقیقت، اصل قیاس را از قلب محفوظ می‌دارد. ۳ - تفاوت قلب با معرضهنکته: در حقیقت، قلب همان معارضه است، با دو تفاوت: ۱. در قلب، زیادت در علت جایز نیست، به خلاف معارضات دیگر؛ ۲. در قلب، منع وجود علت در فرع و اصل جایز نیست. [۱]
المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج۵، ص (۲۶۶-۲۶۵).
[۲]
احکام الفصول فی احکام الاصول، باجی، سلیمان بن خلف، ص۵۹۷.
۴ - عناوین مرتبطمعارضه. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۴۵، برگرفته از مقاله «قلب القلب». رده‌های این صفحه : مبطلات علت
|