وظیفه ظاهریتکلیف مستفاد از امارات و اصول عملی، یا تکلیف مستفاد از خصوص اصول عملی را وظیفه ظاهری گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - تعریف وظیفه ظاهریبنابر این که احکام ظاهری را خصوص احکام مستفاد از اصول عملیه که برای رفع حیرت مکلّف در مقام عمل وضع شده است بدانیم، وظیفه ظاهری، وظیفه‌ای است که از سوی شارع در هنگام شک مکلف در حکم واقعی و عدم دست رسی به امارات، برای او وضع شده است؛ به عبارت دیگر، تکالیف مستفاد از اصول عملیه را «وظایف ظاهری» می‌نامند. ۲ - تفاوت وظیفه ظاهری در امارات و اصولاما بنابر اصطلاح دیگر که احکام ظاهری، شامل احکام مستفاد از امارات و اصول عملیه، هر دو، می‌شود، دامنه تکالیف ظاهر در این صورت، تفاوت وظیفه ظاهری در امارات و اصول این است که امارات، راه‌هایی است که کشف ظنی از واقع می‌نماید و شارع تعبداً درصد خطای آن‌ها را نادیده گرفته است، مانند: خبر واحد؛ اما اصول عملی هیچ‌گونه کاشفیتی از واقع نداشته (و یا کاشفیت آن‌ها مورد لحاظ قرار نگرفته) و فقط تکلیف شاک را در مقام عمل تعیین می‌نماید. [۱]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج ۲، ص ۱۰۷.
۳ - عناوین مرتبطاحکام ظاهری ؛ وظیفه عملی . ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۹۰۹، برگرفته از مقاله «وظیفه ظاهری». |