تفویفتفویف، استفاده از فنون بدیعی مختلف در جملات متوالی مستقل با تساوی جمله‌ها در وزن است. ۱ - تعریفیکی از اسلوب‌های بدیعی قرآن "تفویف" است؛ یعنی گوینده در کلام خود مفاهیم گوناگونی مانند مدح، وصف و فنون دیگر را بیاورد و هر کدام از فنون را در جمله‌ای مستقل بگنجاند؛ به شرط این که در وزن با یکدیگر مساوی باشند و در سجع از همدیگر جدا شوند. ۲ - جایگاه تفویف"تفویف" در جمله‌های بلند، متوسط و کوتاه واقع می‌شود. ۲.۱ - مثال جمله طولانیمثال جمله طولانی، نقل سخن ابراهیم خلیل علیه‌السّلام است که می‌فرماید: (الذی خلقنی فهو یهدین والذی هو یطعمنی ویسقین واذا مرضت فهو یشفین والذی یمیتنی ثم یحیین)؛ "آن کس که مرا آفریده و همو راهنماییم می‌کند و آن کس که او به من خوراک می‌دهد و سیرابم می‌گرداند و چون بیمار شوم او مرا درمان می‌بخشد و آن کس که مرا می‌میراند و سپس زنده‌ام می‌گرداند ". در این آیه، محاسن بدیعی فراوانی به کار رفته که یکی از آن‌ها "مناسبت" است که در "خلقنی" و "یطعمنی" وجود دارد و نیز "تنکیت" که در آیه (و اذا مرضت) هست؛ زیرا حضرت ابراهیم، افعال خیر را از خدای متعال و فعل شر را از آن خود می‌داند؛ و این بالاترین درجه ادب است. ۲.۲ - مثال جمله متوسطمثال جمله متوسط: (تولج اللیل فی النهار وتولج النهار فی اللیل وتخرج الحی من المیت وتخرج المیت من الحی)؛ " شب را به روز در می‌آوری و روز را به شب در می‌آوری و زنده را از مرده بیرون می‌آوری و مرده را از زنده خارج می‌سازی". در این آیه، محاسن بدیعی از جمله مطابقت، عکس و تبدیل تحقق یافته است. [۴]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۷۹۸.
[۵]
بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۷۰۶.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفویف». |