شمشیرشمشير ابزارى تیز و برنده كه در قديم بيشتر در جنگ به كار مى‌رفته است. از آن به مناسبت در بابهاى صلات، سبق و رمایه، صید و ذباحه، ارث، حدود و قصاص سخن گفته‌اند. ۱ - احکام شمشیر۲ - احکام شمشیر در نمازبيرون كشيدن شمشير از نیام در مسجد و آويختن آن در جهت قبله [۲]
مهذب الأحكام ج۵، ص۵۳۲.
و نيز نمازگزاردن مقابل شمشير از نيام‌كشيده شده مکروه است، مگر هنگام بيم از دشمن. مستحب است امام جمعه هنگام ايراد خطبه‌ها بر شمشير، عصا، كمان و مانند آنها تكيه كند. [۵]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۴۷، کتاب الصلاة، البحث فی صلاة الجمعة، القول فی شرائط صلاة الجمعة، مسالة۱۴.
۳ - انفالانفال چند چیز است: و از آن جمله است: غنیمت ممتاز و برجسته، مانند اسب‌سواری نجیب و لباس گران‌قیمت و شمشیر بُرنده و زره فاخر و مانند این‌ها. ۴ - حجاز محرمات احرام «برتن‌کردن اسلحه (است) بنابر احتیاط (واجب) مثل شمشیر و خنجر و تپانچه و مانند این‌ها از چیزهایی که اسباب جنگ محسوب می‌شود مگر به‌خاطر ناچاری.» [۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۵۳، کتاب الحج، القول فی تروک الاحرام، الرابع و العشرون.
۵ - احکام یداگر زوجین در اثاثیه خانه منازعه نمایند، خواه در وقت زوجیتشان باشد یا بعد از آن، پس در آن چند قول است؛ ارجح آنها این است که آن چیزی که از اثاثیه مربوط به مردان است؛ مانند شمشیر و سلاح و لباس‌های مردان برای مرد می‌باشد و آنچه که مربوط به زنان است؛ مانند لباس‌های زنانه و چرخ‌خیاطی که زن‌ها آن را به کار می‌گیرند و مانند این‌ها مال زن می‌باشد. و آنچه که مربوط به مردان و زنان است بین آنها مشترک می‌باشد. ۶ - احکام شمشیر در سبق و رمایهمسابقه با شمشير با شرط بندی جایز است. [۹]
جواهر الكلام ج۲۸، ص۲۱۹.
۷ - احکام شمشیر در صید و ذباحهحیوانی كه با شمشير شکار شده با رعايت شرايط لازم، حلال است. امام خمینی در تحریرالوسیله به‌تفصیل موضوع پرداخته و می‌فرماید: از شکاری که به‌وسیله آلت جمادی کشته شده خورده نمی‌شود مگر اینکه به‌وسیله شمشیر یا چاقو یا خنجر و سلاح‌های دیگری که به‌واسطه تیزی می‌برند، کشته شده باشد، یا به‌وسیله نیزه و تیر و خدنگ از چیزهایی که به‌واسطه تیزی سوراخ می‌نمایند، حتی عصایی که در سرش آهن تیزی است. و بین اینکه مانند پیکان باشد که نوک‌تیز بر آن سوار می‌شود یا به‌خودی‌خود به طور برنده یا سوراخ‌کننده ساخته می‌شود فرقی نیست، بلکه بعید نیست که آهن بودن آن معتبر نباشد؛ پس همین که سلاح برنده یا سوراخ‌کننده باشد از هر فلزی حتی از برنج و طلا و نقره، کفایت می‌کند. و احتیاط (مستحب) اعتبار آن است. و بنابر احتیاط (واجب) معتبر است که به طور عادی از آن به‌عنوان سلاح استفاده شود، پس شامل سوزن و خار و سیخ و مانند این‌ها نمی‌شود. [۱۲]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۴۷، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۶.
و «اگر وسیله شکار، قطعه‌ای از حیوان را جدا کند، پس اگر وسیله حلال‌کننده نباشد مانند تور و طناب مثلاً، قسمتی که در آن سر و محل تذکیه نیست حرام است و قسمت دیگر نیز، درصورتی‌که حیات مستقرش برود، به اینکه حرکتش حرکت مذبوح باشد بنابر احتیاط (واجب) حرام است و اگر حیات مستقرش باقی بماند، با تذکیه حلال می‌شود. و اگر وسیله، حلال‌کننده باشد؛ مانند شمشیر در شکار با همه شرایط، پس اگر حیات مستقر آن - به‌وسیله این قطع نمودن - از هر دو قسمت برود هر دو حلال می‌شوند. و اگر حیات مستقر باقی بماند، قسمتی که دارای سر و محل تذکیه نیست حرام و میته می‌باشد، چه زمان برای تذکیه باشد یا نه؛ و اما قسمت دیگر درصورتی‌که زمان برای تذکیه وسعت نداشته باشد حلال است و اگر وسعت داشته باشد، فقط با ذبح حلال می‌شود. [۱۳]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۵۰، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۱۴.
همچنین «هر چه که ذبح و نحر آن متعذر باشد - خواه به جهت سرپیچی و امتناع نمودن آن و خواه به جهت اینکه در جایی واقع شده که انسان نمی‌تواند به موضع تذکیه آن دسترسی پیدا کند تا ذبح یا نحرش نماید، مانند اینکه به چاه بیفتد یا در جای تنگی واقع شود و ترس مردن آن باشد - جایز است که با شمشیر یا کارد یا نیزه یا غیر آنها از چیزهایی که آن را زخم می‌زند و به قتل می‌رساند، آن را مجروح نماید و خوردن آن حلال است؛ اگرچه موضع جرح، مصادف موضع تذکیه نباشد و شرط بودن ذبح و نحر و همچنین روبه‌قبله بودن ساقط می‌شود. البته رعایت بقیّه شرایط از قبیل تسمیه و شرایط ذابح و ناحر واجب است. و اما آنچه که در آلت جمادی شکار گذشت در این وسیله معتبر می‌باشد. [۱۴]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۱، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الذباحة، مسالة۱۹.
۸ - احکام شمشیر در ارثبنابر قول مشهور، شمشير يكى از چهار چيزى است كه واجب است به عنوان حبوه از ترکه میت به پسر بزرگ‌تر داده شود. [۱۵]
مهذب الأحكام ج۳۰، ص۱۲۲.
از ترکه، لباس بدن و انگشتر و شمشیر و مصحف میت به‌عنوان حبوه به پسر بزرگ‌تر داده می‌شود. [۱۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۱۰، کتاب المواریث، المقصد الاوّل فی میراث الانساب، الخامس.
و «در لباس‌ها بین اینکه پوشیده شده باشد یا جهت پوشیدن خیاطی شده باشد؛ اگرچه آن را نپوشیده باشد و بین اینکه یکی باشد یا متعدد فرقی نیست، چنان که در یکی بودن و متعدد بودن مصحف و انگشتر و شمشیر اگر مستعمل باشد یا جهت استفاده آماده شده باشد فرقی نیست.» [۱۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۱۰، کتاب المواریث، المقصد الاوّل فی میراث الانساب، مسالة۲.
و «اسلحه - به جز شمشیر - و رحل و راحله بنابر اقوی از حبوه نمی‌باشد؛ و احتیاط در آنها به مصالحه نمودن، جداً مطلوب است.» [۱۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۱۰، کتاب المواریث، المقصد الاوّل فی میراث الانساب، مسالة۳.
۹ - احکام شمشیر در حدود و قصاصشمشير از آلات اجراى بعضى حدود، مانند حد زنا با محارم و حدّ لواط و نيز از آلات قصاص به شمار مى‌رود. ۱۰ - پانویس۱۱ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۷۲۷-۷۲۸. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رده‌های این صفحه : ارث | حدود | دیدگاه های فقهی امام خمینی | سبق و رمایه | فقه | قصاص | نماز | نماز جمعه
|