صنجصَنج، صفحه‌ای بشقاب مانند از آلیاژ برنز یا برنج که با کوبیدن یک جفت از آن بر هم صدا تولید می‌شود. ۱ - معانی سنج(سنج) حلقه‌های کوچک سنج گونه در اطراف دایره زنگی یا خود دایره زنگی چنگ. صنج در عربی در دو معنای نخست به کار رفته و معنای سوم در اصل همان چنگ فارسی (نوعی ساز رشته‌ای بسیار قدیمی) است که به زبان عربی برگردان و معرّب شده است. از احکام آن در باب تجارت و حدود و نیز در پاسخ به استفتائات سخن گفته‌اند. ۲ - حرمت استماع سنجصنج به معنای چنگ و دایره زنگی از آلات لهو (آلات لهو) به شمار می‌رود که استفاده و نیز گوش فرا دادن به آن حرام است، ۳ - اختلاف حکم در سنجلیکن درباره صنج به معنای نخست، از فقهای پیشین، کلام صریحی که بیانگر مصداق آلت لهو بودن آن باشد، یافت نگردید. از این رو، برخی، مصداق آلات لهو نبودن آن را به فقها نسبت داده و خود بر آن فتوا داده‌اند. [۸]
غنا، موسیقی (رسالة فی تحقیق الغناء)، ج۱، ص۷۰۴.
برخی دیگر، آن را از آلات مشکوک بر شمرده و گفته‌اند: به جهت شک در مصداق بودن آن برای آلات لهو، استفاده از آن جایز است. بعضی نیز آن را از آلات مشترک (آلات مشترک) بر شمرده و به جواز استفاده از آن در عزاداری تصریح کرده‌اند، [۱۰]
غنا موسیقی، ج۳، ص۱۹۵۷.
لیکن برخی معاصران، آن را از آلات لهو بر شمرده و استفاده از آن را حتی در عزاداری حرام دانسته‌اند. [۱۱]
توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۸۳۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۱۰۶، برگرفته از مقاله «صنج». |