آنه‌ماری شیمل
آنه‌ماری شیمل (به آلمانی: Annemarie Schimmel)؛ (۷ آوریل ۱۹۲۲ – ۲۶ ژانویه ۲۰۰۳) اسلام‌پژوه، خاورشناس و مولوی‌شناس سرشناس آلمانی بود.
| آنه‌ماری شیمل | |
|---|---|
| زادهٔ | ۷ آوریل ۱۹۲۲ ارفورت، جمهوری وایمار |
| درگذشت | ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۰۳ (۸۰ سال) بن، آلمان |
| تحصیلات | دکترا در جهان اسلام و زبان، دکترا در تاریخ ادیان |
| پیشه | ایران‌شناسی، شرق‌شناسی، اسلام‌شناسی، تصوف شناسی، اقبال لاهوری |
زندگینامه
او به‌عنوان تنها فرزند خانواده‌ای متوسّط و فرهنگی، در ماه آوریل ۱۹۲۲ در شهر ارفورت آلمان به‌دنیا آمد و در محیطی مملوّ از ادبیّات و شعر پرورش یافت. در ۱۵ سالگی مقطع دبیرستان را به اتمام رساند. پس از آن مدت نیم سال برای سازمان (Reichsarbeitsdienst ; RAD) به صورت داوطلبانه خدمت کرد. در پاییز ۱۹۳۹، یعنی زمانی که هفده سال داشت، تحصیلات خود را در رشته‌های زبان و ادبیات عرب و علوم اسلامی دانشگاه برلین آغاز نمود. تحت تأثیر معلم خود، هانس هاینرش شِدِر و بنا به توصیهٔ او به مطالعه و تحقیق در دیوان مولانا جلال الدین بلخی روی آورد.
در اکتبر سال ۱۹۴۱، کار نوشتن رسالهٔ دکترای خود را بر روی موضوع «مصر در اواخر دوران قرون وسطی» را به انتها رسانید. او در سن ۱۹ سالگی موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه برلین شد. آنه‌ماری شیمل دکترای دوم خود را در سال ۱۹۵۱ در حوزهٔ تاریخ ادیان و با رساله‌ای پیرامون «عشق عرفانی در اسلام» دریافت نمود. او جزو نویسندگان تاریخ ایران کمبریج بوده‌است
در اوائل دهه ۱۹۵۰ شیمل سفرهایی به کشور ترکیه انجام داد. او نخستین سخنرانی عمومی خود به زبان ترکی را در سال ۱۹۵۳ در شهر آنکارا انجام داد. اندکی پس از آن، از سوی دانشکده الهیات دانشگاه آنکارا، تصدی ریاست بخش تاریخ ادیان به وی پیشنهاد گردید.
در سال ۱۹۶۳ به ایران سفر کرد و علاوه بر دیدار از اصفهان و شیراز، در مؤسسه گوته تهران نیز سخنرانی‌هایی ایراد کرد. در سال ۱۹۶۶ محمدرضا پهلوی وی را به کنگره ایران‌شناسی دعوت کرد. در این سفر وی علاوه بر دیدار از مناطق کوهستانی به منظور بررسی دستاوردهای آموزشی انقلاب سفید از زورخانه هم دیدار کرد.
در بهار سال ۱۹۶۷ میلادی، شیمل کار تدریس در دانشگاه هاروارد در حوزهٔ فرهنگ هندی - اسلامی را آغاز نمود و در سال ۱۹۷۰ به درجهٔ استادی رسید. شیمل حدود ۲۵ سال در دانشگاه هاروارد بود و از متون مربوط به عرفان اسلامی گرفته تا ادبیات و شعر فارسی را تدریس کرده است. او در هاروارد، در پی آن بوده است که دانشجویانش را با مبانی فرهنگ اسلامی و اسلام‌شناسی آشنا کند، طوری که دانشجویان دریابند برای درک شعرهای مشرق‌زمین، نیاز به فهم کامل سیر معنویات این گوشه از جهان دارند. تنها در ترم بهار دو برابر مقدار معمول درس می‌داد. او تقریباً همه ساله پاییز را در پاکستان به‌سر می‌برد. علاقه او به پیامبر اسلام باعث شد تا وصیت کند بر روی سنگ قبرش حدیثی از پیامبر محمد نگاشته شود .
آنه‌ماری شیمل در ۲۶ ژانویه سال ۲۰۰۳ درگذشت.
زندگی شخصی
شیمل در تمامی دوران بیست و پنج سال تدریس در هاروارد، زندگی تقریباً درویشانه‌ای داشته است و بر اساس اعتقادات خود هیچگونه به دنبال زندگی مادی مفرحی نبوده است.او تا سن نود سالگی از مادرش نگهداری کرد و ازدواج نکرد.
دین
همیشه از او سؤال می‌کردند که آیا مسلمان است یا خیر. در چنین مواردی آنه‌ماری شیمل ترجیح می‌داد که جواب طفره‌آمیز بگوید. مثلاً می‌گوید کسانی که مطمئن نیستند که آنها آیا مسلمان درستکار هستند یا خیر واقعا می‌توانند مسلمانان درستکاری باشند.
کتاب‌شناسی
نثر شیمل برخلاف پاره‌ای از اساتید دانشگاه، خشک و آکادمیک نبوده؛ غالباً ساده و راحت و مفهوم است و در نوشته‌های خود می‌کوشد متون ادبی و عرفانی گاه پیچیده را با مطالب شیرین و طنزآمیز درآمیزد.
- جایگاه خلفا و قضات در پایان زمامداری ممالیک (۱۹۴۲)
- خلیفه و قاضی در اواخر قرون وسطی در مصر (۱۹۴۳)
- شمع و پروانه، نوشته قره عثمان اوغلی یعقوب قدری (ترجمه ۱۹۴۷)
- مجموعه شعر نوای نی (۱۹۴۸)
- زبان تصاویر مولانا (۱۹۴۹)
- پژوهشی در مفهوم عشق عرفانی در دوره‌های نخستین عرفان اسلامی (۱۹۵۱)
- ادیان جهان: مختصر تاریخ ادیان (۱۹۵۱)
- گزیده‌ای از مقدمه ابن خلدون (۱۹۵۱)
- شعر شرق (۱۹۵۲)
- جاویدنامه (ترجمه ۱۹۵۷)
- قرآن (ترجمه ۱۹۶۰)
- تأثیرات اندیشه مولانا در شرق و غرب (ترکی ۱۹۶۳)
- بال جبرئیل (۱۹۶۳)
- پیام شرق (ترجمه ۱۹۶۳)
- گزیده دیوان شمس (ترجمه ۱۹۶۴)
- پاکستان؛ قصری با هزار دروازه (۱۹۶۵)
- جهان شعر، جهان آشتی است (۱۹۶۷)
- نام‌های اسلامی (۱۹۸۹)
- مقدمه‌ای بر اسلام (۱۹۹۰)
- برادرم اسماعیل، خاطرات ترکیه(۱۹۹۰)
جستارهای وابسته
- مولوی
- علامه اقبال
پانویس
- ↑ «شخصیت و اندیشه‌های الهیاتی آنه ماری شیمل». دائزه المعارف طهور. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۱۵.
- ↑ Schimmel, Annemarie
- ↑ افشین مسیح پور. «ایران شناسان: آنه ماری شیمل». انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۱۵.
- ↑ تقی‌زاده، صفدر (مهر و آبان ۱۳۸۴). «دنیای تصویرها در شعر فارسی». بخارا (۴۴): ۳۸۱.
- ↑ «زندگی ماری شیمل». وبگاه تبیان. دریافت‌شده در ۹ دی ۱۳۸۶.
- ↑ «آنه‌ماری شیمل».
- ↑ ««النَّاسِ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا .مردم در خوابند و زمانی که از دنیا رفتند بیدار می‌شوند»، توضیح این سخن چیست؟». اسلام کوئست. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۸.
منابع
- زینت کیفی، سیمای علامه اقبال لاهوری در آثار دکتر آنه‌ماری شیمل، فصلنامهٔ «نقد و تحقیق»، شاپا: ۲۵۶۳–۲۴۵۴، مدیر و سردبیر: سید نقی عباس کیفی، جلد ۱، شماره ۱، صص ۶۷–۵۸، دهلی نو، ۲۰۱۵ م.
- مجلهٔ دانشگاه هاروارد بایگانی‌شده در ۲۰۱۰-۱۰-۱۴ توسط Wayback Machine
- خسرو ناقد (تیر ۱۳۷۱). «کتاب‌شناسی آثار پروفسور آنه ماری شیمل». مجله کلک شماره ۲۸.
- خسرو ناقد (تیر ۱۳۷۱). «فرزانه بانوئی دلباخته شرق». مجله کلک شماره ۲۸.
پیوند به بیرون
- زندگینامه مشروح آنه ماری شیمل، خسرو ناقد
- اقبالِ شیمل. گفتاری است از خسرو ناقد، در همایش «عرفان، پلی میان فرهنگ‌ها»
- گزیده‌ای از ترجمه‌های شاعرانه آنه‌ماری شیمل، به انتخاب خسرو ناقد