ابها

این شهر از سمت‌های شمال و مشرق به استان خمیس مشیط و از سمت شمال غربی به استان النماص و از جهت غرب و جنوب غربی به استان محایل و رجال المع محدود می‌گردد.

در سنگ نبشته‌ها و در بعضی کتب تاریخی و همچنین از گفتار پژوهشگران آمده‌است که این شهر را در دوران قدیم «ابقا» می‌نامیده‌اند و یکی از نقاط تحت نفوذ مکملت سبا بوده‌است و از همین‌جا قافلهٔ شتر هدایایه ملکهٔ بلقیس ملکهٔ مملکت سبا به سوی سلیمان پیامبر برده شده‌است. در این شهر صدها ابنیه و قلعه‌های تاریخی وجود دارد که خود شاهد بر قدمت دیرینهٔ این شهر است. همچنین شهر ابها یکی از قدیمی‌ترین مکان تجمع مردم و ساکنان منطقهٔ جبال السراة و سهول تهامه بوده‌است و یکی از مشهورترین بازارهای آن دوران در این شهر قرار داشته که هنوز آثار آن باقی مانده‌است.

مساحت ابها در حدود ۵۰۰۰ هکتار و ارتفاعش از سطح دریا در حدود ۲۲۰۰ متر است. منطقهٔ ابها مانند حوضچه‌ای می‌ماند؛ چنان‌که از بیشتر جهات کوه آن را احاطه نموده‌است. منتها از سمت شمال و شمال شرقی انخفاض کوه مشاهده می‌شود که استان خمیس مشیط واقع شده‌است.

ابها از لحاظ آب دمای هوا در زمستان سرد و تابستان معتدل است. حراره در تابستان معتدل و از ۳۰ درجه سانتیگراد تجاوز نمی‌کند اما در زمستان حراره به ۵ درجه سانتیگراد و حتی در بعضی نقاط مانند السوده تا صفر و زیر صفر نیز می‌رسد. در ابها بادهای موسمی که منشأ آن اقیانوس هند است و باد دیگر که به نام «غربی» نزد مردم مشهور است و منشأ آن دریای سرخ است، ظاهر شده و باران می‌آورد. در فصل زمستان در ابها میزان بارندگی افزایش می‌یابد.

جمعیت ابها و مراکز توابع آن در حدود ۶۰۰۰۰ نفر می‌باشد؛ بیشتر آنان در شهر ابها زندگی می‌کنند اما بقیه در مراکز تابعه که شامل پنج مرکز به شرح زیر است، می‌باشند:

• السُّودَة
• الشًّعَف
• طَبَب
• حِجْلا (مدینة سلطان)
• مَرَبَة

این مراکز پنجگانه شامل ۴۲۷ روستا می‌باشند که از پیروان اهل سنت و از شاخه حنبلی هستند. بیشتر مردم کوه‌نشین و روستاها به کشاورزی و دامداری و دامپروری اشتغال دارند و تعدادی نیز در ادارات دولتی مشغول به کار هستند. در تعطیلان آخر هفته و همچنین تعطیلات اعیاد، بیشتر مردم از شهر بیرون می‌روند و در دامنهٔ کوهای تهامه و جبال السرات تعطیلی خودشان را می‌گذرانند.

• دکتر: شامی، یحیی، موسوعة المدن العربیة و الاسلامیة، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
• دکتر: زاهیة، قدوره، (تاریخ العرب الحدیث) ، دارالنهضة العربیة چاپ سال ۱۹۸۰ میلادی به (عربی).
• المستشار: مانع، محمد، مانع، الموسوعة الخلیجیة (العواصم و المدن الخلیجیة)، ناشر، وکالة باناجة للاعلام، چاپ سال، ۱۹۸۷ میلادی به (عربی).
• دکتر: السید عبد العزیز، بن سالم، (تاریخ العرب فی العصر الجاهلیة) ، دارالنهضة العربیة چاپ سال ۱۹۷۸ میلادی به (عربی).
• دکتر: زاهیة، قدوره، شبه الجزیرة العربیة، دارالنهضة العربیة، چاپ سال ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).