اسکی

آنچه که از نوشته‌های بروکوپ مورخ یونانی بر می‌آید در قرن پنجم میلادی تخته‌های خمیده به منظور حرکت بر روی برف متداول بوده‌است. تاریخ نویسان قدیم یونان از کتاب‌های خود از نژادی موسوم به (اسکیدفینار) نام می‌برند که به نام قوم «فین» در جنوب اروپا و قسمتی از آسیا به قبیله‌های مختلفی تقسیم شده بودند و در نتیجه اختلافاتی بین آنان حکم فرما بود. عده ای از آنها با استفاده از تخته‌های نوک برگشته که می‌توانستند با آن روی برف راه بروند علیه عده ای دیگر که از این فن اطلاعی نداشتند قیام کردند و حریف را شکست می‌دادند.

با مراجعه به این قبیل مدارک به نظر می‌رسد که در بین کشورهای شمالی و سردسیر شاید فنلاند از این حیث در ردیف اول قرار داشته باشد؛ زیرا در قدیم این کشور را (اسکایافینی) یا (اسکیدفینی) می‌نامیدند. اگر به دقت نقشه سرزمین فنلاند را ملاحظه کنیم، خواهیم دید که بعضی شهرهای آن هنوز به نام (اسکیدفینا) و (اسکریفیا) نامیده می‌شود. در سال ۱۸۴۲ برای اولین بار یکی از مجلات فرانسوی مطلبی در مورد اسکی نگاشته بود که بخشهایی از آن به شرح زیر است:

"اسکی یا زیرکفش نروژی‌ها و لایونی‌ها عبارت است از تخته‌های سبکی که طول آنها گاهی به دو متر می‌رسد ولی عرض آنها از پهنای پنجه پا تجاوز نمی‌کند. نوک آنها برگشته و به انتهای تیزی ختم می‌شود. ضخامت تخته در وسط آن که محل قرار دادن پا به‌شمار می‌آید، دو برابر سایر نقاط است. پا داخل کفشی کلفت و ضخیم قرار می‌گیرد که توسط بندهای چرمی محکمی در جایگاه خود به اسکی ثابت می‌شود.

اسکی بازان چوب‌های بلندی به طول یک متر و نیم به نام (اسکیستاو) یا باتوم در دست می‌گیرند که منتهی الیه تحتانی آن به نوک آهنین تیزی ختم می‌شود و کمی بالاتر از آن حلقه بزرگی از فلز یا چوب قرار دارد که توسط تسمه‌های محکمی به چوب اسکی متصل شده‌است و مانع فرورفتن باتون در برف می‌گردد. عمل این باتوم‌ها حفظ تعادل بدن هنگام اجرای حرکات مختلف و تشدید سرعت است."

کلمه «اسکی» از زبان دانمارکی اخذ شده و بعضی‌ها اصل آن را مربوط به زبان آریایی می‌دانند. برای مثال اسکی را به زبان نروژی (آاندر) و به زبان سوئدی (لوزوا) می‌نامند که مبدأ تمام این واژه‌ها کلمات آریایی است. امروزه ثابت شده که اسکی را در هفده قرن پیش می‌شناخته‌اند. در سال ۱۸۵۵ ستوان یکم (ویدمن) از اکیپ شکارچیان پیاده اولین کسی بود که پس از مطالعات زیاد دستور داد اسکی‌های او را از چوب زبان‌گنجشک بسازند چون این چوب بسیار محکم و بادوام و سبک است و حالا هم در بعضی از کارخانجات اسکی سازی برای ساختن اسکی از چوب مزبور استفاده می‌کنند.

در سال ۱۷۶۵ نخستین کتاب اسکی در نروژ منتشر شد. موضوع کتاب تمرینات مختلف اسکی و مراحلی بود که سربازان باید آن را طی می‌کردند تا به کسب مدال مفتخر شوند. عبور فریدیوف نانسن نروژی در ۱۸۸۸ از جنوب گرینلند به شمال این سرزمین، بسیاری را با این ورزش آشنا و به آن راغب کرد. وی با استفاده از اسکی موفق شد طی ۴۶ روز طول این جزیره پر از یخ و برف را طی کند. از سال ۱۸۷۰ کشورهای منطقه آلپ برای ورزش به اسکی توجه کردند. در سال ۱۸۹۳ نخستین مسابقات در آلمان برگزار شد و اولین باشگاه اسکی شکل گرفت.

پس از آن در مدت کوتاهی فدراسیونهای اسکی کشورهای مختلف تأسیس شد از جمله روسیه (۱۸۹۶)، چکسلواکی (۱۹۰۳)، آمریکا (۱۹۰۴)، اتریش و آلمان (۱۹۰۵)، نروژ و فنلاند و سوئد (۱۹۰۸).

با تأسیس فدراسیون اسکی نروژ در ۱۹۰۸ مسئله تشکیل فدراسیون بین‌المللی اسکی مطرح شد. سال بعد هنگام برگزاری مراسم اختتامیه مسابقات «مورز» مربی تیم نروژ تأسیس فدراسیون بین‌المللی اسکی را پیشنهاد کرد که با استقبال ورزشکاران تیم‌های شرکت‌کننده همراه بود. ماه بعد نامه ای از طرف فدراسیون اسکی نروژ برای مسئولان اسکی یازده کشور اروپایی به این مضمون ارسال شد:

«خوشبختانه طی ۱۰ سال گذشته ورزش اسکی به سرعت در بسیاری از کشورها در حال گسترش است. بدین لحاظ تصور می‌کنیم وقت آن رسیده که یک فدراسیون بین‌المللی اسکی به ویژه برای تدوین مقررات هماهنگ برای مسابقات پرش و حل مساله آماتوریسم تشکیل شود. ما مطمئنیم که نمایندگان شما در مسابقات هولمن کول (نروژ) حضور خواهند داشت. بدین لحاظ پیسنهاد می‌کنیم که مجمع اسکی در طول مسابقات در اینجا برگزار شود.»

۱۰ کشور (آلمان، اتریش، بوهم، اسپانیا، فرانسه، انگلستان، اسکاتلند، نروژ، سوئیس، چکسلواکی این دعوت را پذیرفتند و در ۱۸ فوریه ۱۹۱۰ در منطقه کریستیا کشور نروژ به مذاکره نشستند که نتیجه آن تأسیس کمیسیون بین‌المللی اسکی بود.

پیش از به پایان رسیدن سال ۱۹۱۰ مقررات به رشته تحریر درآمد و دومین مجمع با شرکت ۹ کشور در استکهلم برگزار شد. در این مجمع مقررات پیشنهادی مورد بحث قرار گرفت و پس از تغییرات نخستین مقررات مسابقات بین‌المللی به تصویب رسید. از آن پس تا ۱۹۱۴ هر ساله یک مجمع تشکیل شد. مسائل مطروحه در این مجامع عمدتاً حول آماتوریسم، مقررات مسابقات بین‌المللی و وارد کردن ورزش‌های زمستانی در بازی‌های المپیک بود.

جنگ جهانی اول مسابقات بین‌المللی اسکی و مجامع را متوقف کرد، تا آنکه مجدداً در ۱۹۱۹ از شش کشور اروپایی ۲۰ نماینده در استکهلم دور هم جمع شدند و ششمین مجمع کمیسیون بین‌المللی اسکی را تشکیل دادند. بحث داغ این مجمع حضور اسکی در بازیهای المپیک بود که هنوز مورد موافقت کمیته بین‌المللی المپیک قرار نگرفته بود.

هشتمین مجمع کمیسیون بین‌المللی نقطه عطفی در تاریخ رویدادهای بین‌المللی اسکی به‌شمار می‌آید. این مجمع که در طول مسابقات موسوم به هفته بین‌المللی ورزش‌های زمستانی در ۱۹۲۴ در شامونی فرانسه برگزار شد، از دو نظر حائز اهمیت بود. نخست آن که مسابقات برگزار شده در این هفته نخستین مسابقات المپیک زمستانی محسوب شد، دوم آن که در این مجمع به اتفاق آرای نمایندگان ۱۴ کشور شرکت کننده کمیسیون بین‌المللی اسکی به فدراسیون بین‌المللی اسکی تبدیل شد و نام FIS (مخفف جمله فرانسوی La Federation Internationale de ski)به تصویب رسید.

در سالهای اولیه تأسیس FIS موضع برتر کشورهای اسکاندیناوی به خوبی مشهود بود. در اساسنامه‌های آن سالها تأکید می‌شد که در شورای فدراسیون بین‌المللی اسکی باید نمایندگان فنلاند، نروژ و سوئد حتماً حضور داشته باشند اما پراکندگی افراد عضو در سال‌های بعد تعادل بیشتری پیدا کرد.

پس از جنگ جهانی دوم، اسکی در منطقه خاورمیانه نیز رواج یافت و بیشتر در ارتش و به منظور هدف‌های نظامی گسترش پیدا کرد. از این رو نخستین قهرمانان اسکی این منطقه نظامیان بودند یا هر فرد دیگری که به مقام قهرمانی می‌رسید پس از مدت کوتاهی جذب ارتش می‌شد. در ایران نخستین مسابقات اسکی در ۱۳۱۷ شمسی برگزار شد و تأسیس فدراسیون اسکی نیز در ۱۳۲۵ شمسی صورت گرفت. تشکیل فدراسیون اسکی ترکیه در ۱۹۳۶ میلادی، لبنان در ۱۸۴۸، قبرس در ۱۹۴۷و یونان در ۱۹۳۰ بود.

آن طور که برخی روایات می‌گویند دو گروه از خارجی‌هایی که به ایران آمدند اسکی مدرن را در ایران ترویج دادند. گروه نخست آلمانی‌هایی بودند که برای ساختن راه‌آهن ملی به ایران آمده بودن و با رسیدن زمستان به دامنه‌های البرز می‌رفتند و تورهای اسکی در آنجا برگزار می‌کردند. تماشای این ورزش پر هیجان وحرکات زیبایی که توسط آنها اجرا می‌شد برای محلی‌ها و روستاییان آن نواحی در نوع خودش بسیار جالب بود و باعث می‌شد تا تعداد زیادی از مردم برای تماشا جمع شوند.

گروه دوم ایرانی‌هایی تحصیل کرده در خارج از ایران (عمدتا فرانسه و سوئیس) بودند که بعد از اتمام تحصیلات و بازگشت یه ایران شروع به آموزش اسکی به مبتدیان و نوآموزان کردند.

در سال‌های ۱۳۲۹ و ۱۳۲۰ به علت درگیر شدن جنگ جهانی دوم وسایل اسکی به ایران وارد نشد و ورزش اسکی چندان پیشرفتی نکرد. مجدداً در سال ۱۳۲۵ که باب روابط بازرگانی ایران و اروپا باز شد اسکی نیز رونق گرفت و وسایلش به ایران رسید.

از وقایع مهم ورزشی دهه ۱۳۲۰ تولد فدراسیون‌های ورزشی ایران است. در این دهه نهضت المپیک در ایران با تأسیس کمیته ملی المپیک و به طبع آن فدراسیونهای ورزشی مختلف را بهمراه داشتند.

در سال ۱۳۲۵، پانزده فدراسیون از جمله فدراسیون اسکی تأسیس و آغاز به کارکرد.

اولین ریاست فدراسیون اسکی ایران را فیلیکس آقایان به عهده داشت که کاظم گیلان پور دبیری این فدراسیون را انجام می‌داد.

فدراسیون اسکی یکی از فدراسیون‌های ورزشی در ایران است که اداره کلیه امور رشته‌های ورزشی آلپاین، صحرانوردی، اسنوبرد، اسکی چمن، فری استایل و رول اسکی را برعهده دارد. فدراسیون اسکی ایران در حال حاضر یکی از اعضای فدراسیون بین‌المللی اسکی (FIS) است و در چندین کمیته این فدراسیون صاحب کرسی است.

اسکی ایران تا کنون موفق به حضور یازده دوره بازیهای المپیک زمستانی شده‌است و تنها رشته‌های حاضر در المپیک زمستانی رشته اسکی آلپاین و صحرانوردی بوده‌است. اسکی بازان ایران همچنین موفق به کسب مدال در بازیهای زمستانی آسیایی، مسابقات قهرمانی آسیا، مسابقات بین‌المللی (در بخش برف) و مسابقات قهرمانی جهان، مسابقات جام جهانی و مسابقات بین‌المللی (در بخش اسکی چمن) شده‌اند.

تغییر نام به فدراسیون اسکی و ورزشهای زمستانی

در تاریخ هفدهم اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ وزارت ورزش و جوانان نام فدراسیون اسکی را به فدراسیون اسکی و ورزشهای زمستانی تغییر داد تا فعالیت‌های این فدراسیون علاوه بر ورزش اسکی در دیگر رشته‌های ورزشهای زمستانی توسعه یابد.

• فلیکس آقایان (رئیس)
• سرتیپ سپه پور (رئیس)
• سرهنگ یحیائی (رئیس)
• فلیکس آقایان (رئیس)
• عیسی ساوه شمشکی (رئیس)
• شکر اله حیدری (رئیس)
• عیسی ساوه شمشکی (رئیس)
• حسن زاهدی (سرپرست)
• عیسی ساوه شمشکی (رئیس)
• ناصر طالبی (سرپرست)
• برانوش نیک بین (سرپرست)
• ناصر طالبی (رئیس)
• احمد سعادت مند (سرپرست)
• سید عبدی افتخاری (رئیس)
• کورش صبوریان (سرپرست)
• عباس نظریان (رئیس)

وب سایت فدراسیون اسکی [۱] بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۵ توسط Wayback Machine

وب سایت فدراسیون اسکی [۲] بایگانی‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine

• فهرست مناطق و پیستهای اسکی ایران

• تاریخچهٔ اسکی در ایران (به انگلیسی)