الفبای گرمکهی

الفبای گرمکهی
الفبای گرمکهی;
نوع	آبوگیدا
زبان‌ها	زبان پنجابی; به طور تاریخی:; زبان دوگری، زبان فارسی، زبان هندوستانی، زبان سندی، زبان سانسکریت
دورهٔ زمانی	c. 1539–تاکنون
سامانهٔ مادر	Brahmi Gupta Śāradā Laṇḍā scripts الفبای گرمکهی; ; ; ;
سامانهٔ خواهر	دیواناگری، Khojki، تاکری
دامنه یونیکد	U+0A00–U+0A7F

الفبای گرمکهی (انگلیسی: Gurmukhī alphabet) نوعی آبوگیدا است که از حروف لاندا توسعه یافته و در قرن ۱۶م توسط گورو انگد، دومین گوروی سیک به صورت معیار درآمد.

حروف بی صدا

الفبای گرمکهی

نام		تلفظ (IPA)	نام		تلفظ (IPA)	نام		تلفظ (IPA)	نام		تلفظ (IPA)	نام		تلفظ (IPA)
ੳ	uɽɑ	–	ਅ	æɽɑ	ə by itself	ੲ	iɽi	–	ਸ	səs:ɑ	sə	ਹ	ɦɑɦɑ	ɦə
ਕ	kək:ɑ	kə	ਖ	kʰəkʰ:ɑ	kʰə	ਗ	gəg:ɑ	ɡə	ਘ	kə̀g:ɑ	kə̀	ਙ	ŋɑŋ:ɑ̃	ŋə
ਚ	t͡ʃət͡ʃ:ɑ	t͡ʃə	ਛ	t͡ʃʰət͡ʃʰ:ɑ	t͡ʃʰə	ਜ	d͡ʒəd͡ʒ:ɑ	d͡ʒə	ਝ	t͡ʃə̀d͡ʒ:ɑ	t͡ʃə̀	ਞ	ɲəɲ:ɑ̃	ɲə
ਟ	ʈɛŋkɑ	ʈə	ਠ	ʈʰəʈʰ:ɑ	ʈʰə	ਡ	ɖəɖ:ɑ	ɖə	ਢ	ʈə̀ɖ:ɑ	ʈə̀	ਣ	ɳɑɳɑ	ɳə
ਤ	t̪ət̪:ɑ	t̪ə	ਥ	t̪ʰət̪ʰ:ɑ	t̪ʰə	ਦ	d̪əd̪:ɑ	d̪ə	ਧ	t̪ə̀d̪:ɑ	t̪ə̀	ਨ	nən:ɑ	nə
ਪ	pəp:ɑ	pə	ਫ	pʰəpʰ:ɑ	pʰə	ਬ	bəb:ɑ	bə	ਭ	pə̀b:ɑ	pə̀	ਮ	məm:ɑ	mə
ਯ	jəj:ɑ	jə	ਰ	ɾɑɾɑ	ɾə	ਲ	ləl:ɑ	lə	ਵ	ʋɑʋ:ɑ	ʋə	ੜ	ɽɑɽɑ	ɽə

نام		تلفظ (IPA)
ਸ਼	səs:ɑ pɛɾ bɪnd̪i	ʃə
ਖ਼	kʰəkʰ:ɑ pɛɾ bɪnd̪i	xə
ਗ਼	gəg:ɑ pɛɾ bɪnd̪i	ɣə
ਜ਼	d͡ʒəd͡ʒ:ɑ pɛɾ bɪnd̪i	zə
ਫ਼	pʰəpʰ:ɑ pɛɾ bɪnd̪i	fə
ਲ਼	ləl:ɑ pɛɾ bɪnd̪i	ɭə

حروف صدادار

حرف بیصدا			آوانویسی		IPA	نزدیکترین معادل انگلیسی
Ind.	Dep.	with /k/	نام	کاربرد	IPA	نزدیکترین معادل انگلیسی
ਅ	(none)	ਕ	Muktā	a	[ə]	like a in about
ਆ	ਾ	ਕਾ	Kannā	ā	[ɑ] , [ä]	like a in car
ਇ	ਿ	ਕਿ	Sihārī	i	[ɪ]	like i in it
ਈ	ੀ	ਕੀ	Bihārī	ī	[i]	like i in litre
ਉ	ੁ	ਕੁ	Onkaṛ	u	[ʊ]	like u in put
ਊ	ੂ	ਕੂ	Dulankaṛ	ū	[u]	like oo as in food
ਏ	ੇ	ਕੇ	Lāvā̃	ē	[e]	like e in Chile
ਐ	ੈ	ਕੈ	Dulāvā̃	e	[ɛ]	like e in sell
ਓ	ੋ	ਕੋ	Hōṛā	ō	[o]	like o in Spanish amor
ਔ	ੌ	ਕੌ	Kanōṛā	o	[ɔ]	like o in off

منابع

↑ "Script". Sindhilanguage.com.

[1] "Script". Sindhilanguage.com.