ام۱۶
ام۱۶ (M16) با نام رسمی تفنگ کالیبر ۵٫۵۶ ام۱۶ نام سلسله تفنگ‌های خودکار و نیمه‌خودکار مجهز ساخت شرکت کلت (Colt) و تحت امتیاز ارتش ایالات متحده آمریکا است که نخستین بار با الهام از اِشترُم‌گیوِر ۴۴ ساخته شد. ام۱۶ که در طبقه تفنگ‌های تهاجمی (تفنگ‌های مخصوص جنگ که از فشنگ اندازه متوسط استفاده می‌کنند) است دارای چند نسل مختلف می‌باشد که مدل‌های ام۱۶/آ۱، ام۱۶/آ۲، ام۱۶/آ۳، ام۱۶/آ۴ را شامل می‌شوند.
| ام۱۶ | |
|---|---|
 از پایین به بالا: M16A1, M16A2, M4A1, M16A4 | |
| نوع | تفنگ تهاجمی |
| خاستگاه | ایالات متحده آمریکا |
| تاریخچه خدمت | |
| خدمت | ۱۹۶۲-اکنون |
| استفاده شده توسط | استفاده کنندگان را ببینید. |
| جنگ‌ها | جنگ ویتنام جنگ داخلی لائوس جنگ داخلی کامبوج The Troubles Cambodian–Vietnamese War جنگ ۱۹۸۲ لبنان تهاجم آمریکا به گرانادا South Lebanon conflict (1985–2000) Bougainville Civil War حمله ایالات متحده آمریکا به پاناما Oka Crisis جنگ خلیج فارس جنگ داخلی سومالی جنگ‌های یوگسلاو Operation Deny Flight Operation Joint Endeavor جنگ افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴) جنگ عراق جنگ مواد مخدر در مکزیک جنگ داخلی سوریه نبرد ۲۰۰۷-۲۰۰۸ غزه 2014 pro-Russian unrest in Ukraine جنگ داخلی در عراق (۲۰۱۷–۲۰۱۴) Several other conflicts |
| تاریخچه تولید | |
| طراح | Eugene Stoner و L. James Sullivan |
| تاریخ طراحی | ۱۹۵۶ |
| سازنده |
|
| تاریخ تولید | ۱۹۵۹-اکنون |
| تعداد ساخته شده | ~۸ میلیون |
| ویژگی‌ها (M16) | |
| وزن | ۷٫۱۸ پوند (۳٫۲۶ کیلوگرم) (در حالت غیر مسلح) ۸٫۷۹ پوند (۳٫۹۹ کیلوگرم) (در حالت مسلح) |
| طول | ۳۹٫۵ اینچ (۱٬۰۰۳ میلیمتر) |
| طول لوله | ۲۰ اینچ (۵۰۸ میلیمتر) |
| فشنگ | ۵.۵۶×۴۵میلمتری ناتو |
| عملکرد | Gas-operated, rotating bolt (direct impingement) |
| نواخت تیر | 12–15 rounds/min sustained 45–60 rounds/min semi-automatic 700–950 rounds/min cyclic |
| سرعت سیر دهانه | ۳٬۱۱۰ فوت بر ثانیه (۹۴۸ متر بر ثانیه) |
| برد موثر | ۵۵۰ متر (۶۰۱ یارد) (point target) ۸۰۰ متر (۸۷۵ یارد) (area target) |
| برد نهایی | ۳٬۶۰۰ متر (۳٬۹۳۷ یارد) |
| سامانه تغذیه | 20-round detachable box magazine: ۰٫۲۱۱ پوند (۹۶ گرم) empty / ۰٫۷۳۸ پوند (۳۳۵ گرم) full) 30-round detachable box magazine: ۰٫۲۵۷ پوند (۱۱۷ گرم) empty / ۱٫۰۶ پوند (۴۸۰ گرم) full) Beta C-Mag 100-round double-lobed drum: ۲٫۲۰ پوند (۱٬۰۰۰ گرم) empty / ۴٫۸۱ پوند (۲٬۱۸۰ گرم) full) |
| نشانه روی | مگسک |
این تفنگ در ابتدا با نام ای‌آر-۱۵ (AR-15) شناخته می‌شد و از سال ۱۹۶۳ برای جنگ در جنگل‌های ویتنام وارد ارتش آمریکا شد و از سال ۱۹۶۹ جای ام۱۴ را به عنوان سلاح سازمانی استاندارد ارتش آمریکا در جنگ ویتنام گرفت. یک سال بعد در ۱۹۷۰ سلاح سازمانی ارتش آمریکا در ایالات متحده، اروپا و کره‌جنوبی هم از تفنگ پرقدرت‌تر و بزرگ‌تر ام۱۴ به‌ام۱۶ تغییر کرد. ام۱۴ از فشنگ‌های پرقدرت ناتو با کالیبر ۷٫۶۲ و طول ۵۱ میلیمتر استفاده می‌کرد اما فشنگ مخصوص ام۱۶ فشنگ متوسط ۵٫۵۶x۴۵ میلی‌متری است. سلاح‌های مختلف خانواده‌ام۱۶ جنگ ویتنام به این سو سلاح سازمانی اصلی ارتش آمریکا به‌شمار می‌روند. سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که تفنگ ام۱۶ و تیربار ام۲۴۹ را بازنشسته و ام۲۷ که یک تفنگ چندمنظوره است را جایگزین هردو خواهد کرد.
از سال ۲۰۱۰ ام۱۶ جای خود را به عنوان سلاح سازمانی اصلی ارتش آمریکا به تفنگ کارابین ام۴ واگذار کرده که در واقع نسخه کوتاه شده‌ام۱۶ آ۲ است.
دقت و نواخت تیر (تعداد شلیک در دقیقه) ام۱۶، بالاتر از تفنگ‌های رقیبی همچون ژ۳، اف‌ان فال و کلاشنیکف است. کالیبر مسلسل ام۱۶، ۵٫۵۶ است و به روش غیر مستقیم توسط گاز باروت حاصل از شلیک مسلح می‌شود و سیستم قفل گلنگدن آن به صورت چرخ‌دنده‌ای طراحی شده‌است.
خصوصیات اسلحه
- حالات شلیک: ۱- تک تیر، ۲- سه تیر (three-round burst) (در این حالت با هر بار فشار دادن ماشه سه تیر شلیک می‌شود. از مزیتهای آن در نشانه‌گیری است که با یک بار نشانه‌گیری دقیق، می‌توان سه تیر به سمت دشمن شلیک کرد)، ۳- رگبار (در مدل ام۴ای۱ ، فقط حالت رگبار و تکتیر وجود دارد و سه تیر وجود ندارد)
- طول اسلحه: ۸۵۰٫۹ میلیمتر (۳۳٫۵ اینچ)
- طول لوله: ۳۶۸٫۳ میلیمتر (۱۴٫۵ اینچ) (لوله این اسلحه در نوع ام۴آ۱ سنگین تر بوده و دارای مقاومت بیشتری نسبت به گرما در آتش مداوم در حالت رگبار است)
- وزن اسلحه بدون خشاب: ۲٫۹۴ کیلوگرم (۶٫۵ پوند)
- وزن اسلحه با خشاب: ۳٫۴ کیلوگرم (۷٫۵ پوند)
- برد مؤثر: ۳۶۰ متر
- برد نهایی: ۳۶۰۰ متر
- میزان آتش: ۷۰۰ الی ۹۵۰ تیر در دقیقه
- سرعت گلوله در سرلوله (سرعت اولیه گلوله): ۹۵۰ متر بر ثانیه (۲۹۷۰ فوت بر ثانیه)
- خشاب: ۳۰ تایی
انواع مشابه
سلاح‌های دیگری با الگوگیری از ام۱۶ ساخته شده‌اند و کارخانه‌های اسلحه‌سازی در کشورهای مختلف دنیا برخی با مجوز و تحت لیسانس شرکت کلت و برخی بدون مجوز به تولید این سلاح و انواع مشابه آن مشغولند. نورینکو سی‌کیو یک کپی بدون مجوز چینی از ام۱۶ است که هیچ کاربردی در نیروهای مسلح چین پیدا نکرده اما در تعداد محدود در اختیار مجاهدین افغانی برای جنگ با شوروی گذاشته شده و تعداد محدودی نیز به ایران و پاراگوئه صادر شد. در سال ۲۰۰۱ هم ایران سلاح جدیدی به نام S ۵٫۵۶ رونمایی کرد که با وجود آن‌که اعلام شده سلاحی با طراحی داخلی ایران است اما شکل ظاهری آن نشان می‌دهد که یک کپی مستقیم از نورینکو است. تنها تفاوت ظاهری قابل مشاهده این تفنگ با ام۱۶ در شکل ظاهری دستگیره آن است.
استفاده‌کنندگان
ام۱۶ هم‌اکنون در سازمان رزم ارتش‌های ۱۵ کشور عضو ناتو و بیش از ۸۰ کشور در کل دنیا قرار داد. کارخانه‌های متعددی در آمریکا، کانادا و چین تاکنون بیش از ۸ میلیون قبضه از انواع مختلف این سلاح را تولید کرده‌اند و حدود ۹۰ درصد آن‌ها هم‌اکنون در حال استفاده هستند. در ارتش آمریکا ام۱۶ جایگزین ام۱۴ و کارابین ام۱ به عنوان سلاح استاندارد سازمانی شد. البته‌ام۱۴ هنوز به عنوان یک تفنگ تک‌تیرانداز و همچنین در کاربردهای تشریفاتی استفاده می‌شود.
افغانستان
آرژانتین:
استرالیا از سال ۱۹۸۹ اشتایر آاوگ جایگزین آن شد
بحرین
بنگلادش: ارتش، واحدهای ضد تروریسم و نیروهای ویژه.
باربادوس
بلیز
بولیوی
برزیل
برونئی
کامبوج ام۱۶آ۱.
کامرون
کانادا: مدل سی۷ تولید شرکت کلت کانادا.
شیلی
کاستاریکا
جمهوری دموکراتیک کنگو
دانمارک: مدل سی۷ و سی۸ ساخت شرکت کلت کانادا
جمهوری دومینیکن
تیمور شرقی
اکوادور
السالوادورمدل آ۱ و آ۲.
استونی
فیجی
فرانسه
ایران نیروهای ویژه-کپی چینی ام۱۶ به نام نورینکو سی کیو ۵.۵۶
گابن
غنا
یونان نیروهای ویژه ارتش یونان در آیساف و نیروی دریایی یونان
گرنادا
گواتمالا مدل آ۱.
هائیتی
هندوراس
هنگ کنگ: واحد وظایف ویژه (آ۱ و آ۲) و واحد پلیس راهبردی و واحد امنیت فرودگاه (ای‌آر-۱۰).
هند
اندونزی در حمله به تیمور شرقی به‌طور گسترده مورد استفاده ارتش اندونزی بود و امروزه بیشتر توسط نیروهای ویژه کاربرد دارد.
عراق:ارتش عراق.
اسرائیل
جامائیکا
اردن
کره جنوبی: در جنگ ویتنام ۲۷ هزار ام ۱۶ در اختیار ارتش کره جنوبی گذاشته شد و شرکت دوو نیز حدود ۶۰۰ هزار ام۱۶ تولید کرده‌است.
لبنان
لسوتو
لیبریا
لیتوانی
مالزی
مکزیک
موناکو
مراکش
نیوزیلند از سال ۱۹۸۸ تفنگ اشتایر آاوگ جایگزین آن شد.
نپال
هلند:مدل سی۷ و سی۸ ساخت کلت کانادا.
نیکاراگوئه
نیجریه
عمان
پاکستان: گروه خدمات ویژه ارتش پاکستان
پاناما M16A1 is used.
پرو
فیلیپین: در فیلیپین توسط شرکت الیسکو تولید می‌شود.
قطر
سنگال
سنگاپور: نسخه محلی ام۱۶آ۱ که در سنگاپور تولید می‌شود.
سومالی
آفریقای جنوبی
سری‌لانکا
تایلند مدل‌های آ۱ و آ۲.
تونس
ترکیه مدل‌های آ۱، آ۲ و آ۴.
اوگاندا
امارات متحده عربی
بریتانیا: واحد ویژه نیروی هوایی.
ایالات متحده آمریکا
اروگوئه
ویتنامام۱۶ آ۱های به غنیمت گرفته شده.
منابع
- ↑ http://www.defensereview.com/gdatp-iar-infantry-automatic-rifleultimax-100-mk5-lmgsaw-photos/
- ↑ Charles Q. Cutshaw, Tactical Small Arms of the 21st Century Krause Publications, 2006, Page 208, ISBN 0-87349-914-X
- ↑ Customers / Weapon users بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine, Colt Weapon Systems.
- ↑ Fishel, Justin (2007-12-04). "U.S. Military to Provide Afghan Army With M-16 Rifles". FOXNews.com.
- ↑ Exposición del Ejército Argentino en Palermo, Buenos Aires- Mayo de 2005. saorbats.com.ar
- ↑ "Australian weapons, Viet Nam and since". Diggerhistory.info. 2002-11-11. Archived from the original on 11 August 2010. Retrieved 2010-08-22.
- ↑ Report of the Bahrain Independent Commission of Inquiry (PDF) (Report). Bahrain Independent Commission of Inquiry. 23 November 2011.
- ↑ "Small Arms | Bangladesh Military Forces | BDMilitary.com – The voice of the Bangladesh Armed Forces". BDMilitary.com. Retrieved 2010-08-22.
- ↑ Jane's Special Forces Recognition Guide, Ewen Southby-Tailyour (2005) p. 446
- ↑ "Report: Profiling the Small Arms Industry – World Policy Institute – Research Project". World Policy Institute. November 2000. Archived from the original on 11 October 2017. Retrieved 2010-07-15.
- ↑ Working Papers بایگانی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine. Small Arms Survey (2011-05-05). Retrieved on 2011-09-27.
- ↑ Miller, David (2001). The Illustrated Directory of 20th Century Guns. Salamander Books Ltd. ISBN 1-84065-245-4.
- ↑ "نسخه آرشیو شده". Archived from the original on 2 September 2011. Retrieved 10 January 2012.
- ↑ Jane's Sentinel Security Assessment – Southeast Asia. Issue 20 – 2007. Pages 146 and 152.
- ↑ "Eesti Kaitsevägi – Tehnika – Automaat M-16 A1". Mil.ee. Retrieved 2008-09-08.
- ↑ Gander, Terry J. ; Hogg, Ian V. Jane's Infantry Weapons 1995/1996. Jane's Information Group; 21 edition (May 1995). ISBN 978-0-7106-1241-0.
- ↑ "First steps to arming Iraq's soldiers". BBC News. 2007-05-18. Retrieved 2010-05-12.
- ↑ John Pike (2003-12-17). "Israel's army phases out country's iconic Uzi submachine gun". Globalsecurity.org. Retrieved 2010-08-22.
- ↑ Unwin, Charles C.; Vanessa U., Mike R., eds. (2002). 20th Century Military Uniforms (2nd ed.). Kent: Grange Books. ISBN 1-84013-276-3.
- ↑ "Lietuvos kariuomenė :: Ginkluotė ir karinė technika" Automatiniai šautuvai" Automatinis šautuvas M-16". Kariuomene.kam.lt. 2009-04-17. Archived from the original on 28 March 2010. Retrieved 2010-08-22. (لیتوانیایی )
- ↑ "Nepal takes delivery of US rifles". BBC News. 2003-01-06. Retrieved 2010-05-12.
- ↑ "Pakdef.info — Pakistan Military Consortium: Special Service Group". Saad, S. ; Ali, M. ; Shabbir, Usman. 1998. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 2009-08-15.
- ↑ "Army seeks Senegal ear-choppers". BBC News. 2008-05-09. Retrieved 2010-05-12.
- ↑ Poyer, Joe. "Modern Firearms – AR-15 M16 M16A1 M16A2 M16A3 assault rifle". World.guns.ru. Retrieved 2010-08-22.
- ↑ "M-16 Rifle Fact File for the United States Army". Army.mil. Retrieved 2010-08-22.