انار

Pomegranates, raw
	Pomegranate arils
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی	۳۴۶ کیلوژول (۸۳ کیلوکالری)
کربوهیدرات	18.7 g
قند	13.67 g
فیبر خوراکی	4 g
چربی	1.17 g
پروتئین	1.67 g
ویتامین‌ها	درصد ارزش روزانه
ویتامین (B۱)	۶٪ 0.067 میلی‌گرم
(B۲)	۴٪ 0.053 میلی‌گرم
نیاسین (B۳)	۲٪ 0.293 میلی‌گرم
پانتوتنیک اسید (B۵)	۸٪ 0.377 میلی‌گرم
ویتامین ب۶	۶٪ 0.075 میلی‌گرم
فولیک (B۹)	۱۰٪ 38 میکروگرم
کولین	۲٪ 7.6 میلی‌گرم
ویتامین ث	۱۲٪ 10.2 میلی‌گرم
ویتامین ئی	۴٪ 0.6 میلی‌گرم
ویتامین کا	۱۶٪ 16.4 میکروگرم
مواد معدنی	مقدار درصد ارزش روزانه
کلسیم	۱٪ 10 میلی‌گرم
آهن	۲٪ 0.3 میلی‌گرم
منیزیم	۳٪ 12 میلی‌گرم
منگنز	۶٪ 0.119 میلی‌گرم
فسفر	۵٪ 36 میلی‌گرم
پتاسیم	۵٪ 236 میلی‌گرم
سدیم	۰٪ 3 میلی‌گرم
روی	۴٪ 0.35 میلی‌گرم
دیگر اجزاء	مقدار
آب	78 g
	Link to USDA Database entry
	یکاها; μg = میکروگرم • mg = میلی‌گرم; IU = یکاهای بین‌المللی;
	درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند. ; منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

اَنار
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	گیاهان گلدار
رده:	دولپه‌ای‌ها
زیررده:	Rosidae
راسته:	موردسانان
تیره:	حناییان
سرده:	اناریان
گونه:	P. granatum
نام دوبخشی
	Punica granatum;

اَنار، نار یا انار خوراکی (نام علمی: Punica granatum) یکی از میوههای درختی است که دانه‌هایی اغلب قرمز و گاهی سفید یا رنگ‌هایی بین آن دو دارد. رنگ پوست آن نیز اغلب قرمز و گاه سیاه یا تقریباً زرد است؛ این میوه در معدود کشورهای جهان نظیر ایران، افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه کشت می‌شود به همین خاطر عضو مرغوب‌ترین میوه‌های جهان و عضو ۱۰ میوهٔ برتر جهان است.

اَنار بومی کشور ایران تا کوه‌های هیمالیا در شمال هند است و یکی از نخستین گیاهان اهلی شده‌است. ایران با تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن اَنار، بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ اَنار در دنیا بوده و هندوستان دومین کشور تولیدکننده‌است.

انار به‌طور گسترده در سراسر خاورمیانه و منطقه قفقاز، شمال و مناطق گرمسیری آفریقا، ایران، ارمنستان، شبه قاره هند، آسیای مرکزی، مناطق خشک‌تر آسیای جنوب شرقی و حوزه مدیترانه کشت می‌شود.

گیاه‌شناسی

میوه انار به صورت کامل و تکه شده.

انار درختچه یا درخت کوچکی است که تا ارتفاع ۵ تا ۱۰ متر (۱۶ تا ۳۳ فوت) رشد می‌کند و دارای چندین شاخه خاردار است و عمر طولانی دارد. برخی از انواع بی‌ثمر آن تنها برای زیبایی گل‌های آن کاشته می‌شود.

میوه، سارکوتستا و دانه‌ها

پوش‌برگ میوه انار به رنگ قرمز مایل به ارغوانی دارای دو قسمت است: یک پیرابر خارجی سخت و یک میان‌بر اسفنجی درونی (آلبیدو) که دیواره داخلی میوه را تشکیل می‌دهد که دانه‌ها در آن چسبیده‌اند. غشاهای میان‌بر به صورت اتاقک‌های نامتقارنی سازماندهی می‌شوند که حاوی دانه‌هایی در داخل دانه‌پوش‌های گوشتی (sarcotesta) هستند که بدون اتصال به میان‌بر قرار گرفته‌اند.

دانه‌پوش‌های گوشتی که حاوی آبمیوه است به صورت غشای نازکی که از سلول‌های اپیدرمی دانه‌ها به دست می‌آید تشکیل می‌شود. تعداد دانه‌های یک انار می‌تواند از ۲۰۰ تا حدود ۱۴۰۰ دانه متغیر باشد.

انار از نظر علم گیاه‌شناسی، نوعی میوه خوراکی یک سته با دانه و گوشت است که از تخمدان یک گل تولید می‌شود. در میوه‌های بالغ، آب به دست آمده از فشردن دانه‌ها، به دلیل pH پایین (۴٫۴) و محتوای بالای پلی فنل‌ها، طعم ترش می‌دهد و ممکن است باعث ایجاد لکه قرمز غیرقابل پاک شدن روی پارچه شود. عامل اصلی رنگ قرمز آب انار حضور آنتوسیانین‌ها و الاژیتانین‌ها است.

کشت

یک باغ انار در ایران

انار با نام علمی P. granatum برای میوه‌اش یا به عنوان درختچه‌های زینتی در پارک‌ها و باغ‌ها کاشته می‌شود. انار در برابر خشکسالی مقاوم است و می‌تواند در مناطق خشک با آب و هوای بارانی مدیترانه‌ای زمستانی یا در آب و هوای بارانی تابستانی رشد کند. در مناطق مرطوب‌تر، آنها می‌توانند مستعد پوسیدگی ریشه در اثر بیماری‌های قارچی باشند. درختان می‌توانند یخبندان متوسط را تا حدود منفی ۱۲ درجه سلسیوس تحمل کنند. انار به راحتی از دانه رشد می‌کند، اما معمولاً از قلمه‌های چوب سخت ۲۵ تا ۵۰ سانتی‌متری تکثیر می‌شود تا از تنوع ژنتیکی نهال‌ها جلوگیری شود. خوابانیدن هوایی نیز یک گزینه برای تکثیر انار است، اما پیوند با شکست مواجه می‌شود.

انواع

یک درخت انار که به عنوان بن‌سای پرورش داده شده‌است.

P. granatum var. nana یک گونه کوتاه از P. granatum است که به عنوان یک گیاه زینتی در باغ‌ها و ظروف بزرگتر کاشته می‌شود و به عنوان درخت نمونه بن‌سای استفاده می‌شود.

ارقام

P. granatum دارای بیش از ۵۰۰ رقم نامگذاری شده‌است، اما به وضوح دارای مترادف قابل توجهی است که در آن ژنوتیپ یکسان در مناطق مختلف جهان به‌طور متفاوت نامگذاری شده‌است.

تولید و صادرات

تولیدکنندگان پیشرو در سطح جهان هند و چین هستند و پس از آن ایران، ترکیه، افغانستان، آمریکا، عراق، پاکستان، سوریه و اسپانیا قرار دارند. در سال ۲۰۱۹، شیلی، پرو، مصر، اسرائیل، هند و ترکیه انار را به بازار اروپا عرضه کردند. شیلی تأمین کننده اصلی بازار ایالات متحده بود که عرضه محدودی از جنوب کالیفرنیا دارد. چین برای عرضه انار خود در سال ۲۰۱۹ خودکفا بود، در حالی که سایر بازارهای جنوب آسیا عمدتاً توسط هند تأمین می‌شد. تولید و صادرات انار در آفریقای جنوبی با محموله‌های آمریکای جنوبی در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ رقابت کرد و مقاصد صادراتی آن شامل اروپا، خاورمیانه، بریتانیا و روسیه بود. آفریقای جنوبی عمدتاً از اسرائیل انار وارد می‌کند.

در فرهنگ

«جاودانان» یا گارد جاویدان، سربازان برگزیده ایران باستان، نیزه‌هایی به شکل انار داشتند.
از سال ۱۳۸۸، در اواخر مهر ماه هر سال، جشنواره انار در روستای مردانقم برگزار می‌شود. جاذبه اصلی این جشنواره اجرای موسیقی عاشقی توسط عاشقهای معروف منطقه ارسباران است.
همچنین در روستای تنگ طه شهرستان داراب در اواسط شهریور ماه، جشنواره انار برگزار می‌گردد.
انار در دین یارسان مقدس شمرده شده و به عنوان «نیاز» همراه با نذری مقدس دعا داده شده و در مراسم آئینی خورده می‌شود. ضمن اینکه انار یکی از نمادهای این دین به‌شمار می‌رود.
شبه جزیره میانکاله با وسعت بیش از ۱۲ هزار هکتار از درختچه‌های انار به عنوان بزرگ‌ترین باغ انار ارگانیک و خودروی جهان در جنوب شرق دریای خزر قرار دارد.
انار در برگزاری جشن شب یلدا در ایران کاربرد گسترده‌ای دارد. ایرانیان در بیشتر مناطق از انار به عنوان خوراکی در این مراسم استفاده می‌کنند.

خواص

قسمت خوراکی انار خام حاوی ۷۸٪ آب، ۱۹٪ کربوهیدرات، ۲٪ پروتئین و ۱٪ چربی است. یک وعده 100 گرمی انار ۱۲٪ دانه‌های انار یک منبع غنی از فیبر غذایی است که به‌طور کامل در دانه‌های خوراکی موجود است.

ادعاهای بهداشتی غیرقانونی

علیرغم داده‌های تحقیقاتی محدود، تولیدکنندگان و بازاریابان آب انار به‌طور آزادانه از نتایج تحقیقات اولیه برای تبلیغ محصولات استفاده کرده‌اند. در فوریه ۲۰۱۰، سازمان غذا و داروی آمریکا به یکی از تولیدکنندگان آمریکایی با نام POM Wonderful، به دلیل استفاده از ادبیات منتشر شده برای ادعاهای غیرقانونی اثرات ضد بیماری اثبات نشده، نامه هشداری صادر کرد.

نگارخانه

انار روی درخت - کرج
انار
انار سیاه - ساوه
انار گول آبشا روستای مردانقم در ناحیه ارسباران.
شکوفه انار
آش انار
انار دان شده
شکوفهٔ انار
بشقاب ایرانی با نقش دو انار، هنر دوره صفوی - موزه لوور
نقاشی چینی از انار
انار سرخ روستای تنگ طه
انار شهوار روستای تنگ طه

جستارهای وابسته

منابع

↑ Kern، Ronni. «Pomegranate – California Rare Fruit Growers, Inc» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۱.
↑ «مدیرکل دفتر امور میوه‌های وزارت جهاد کشاورزی در همایش ملی انار مطرح کرد: پیشنهاد ایجاد کارگروه تولید انار ارگانیک در استان». وبگاه رسمی روزنامه خراسان. ۱۴ مهر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۴ مهر ۱۳۹۰.
↑ Morton, J. F. (1987). "Pomegranate, Punica granatum L". Fruits of Warm Climates. Purdue New Crops Profile. pp. 352–5. Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2012-06-14.
↑ Morton, J. F. (1987). "Pomegranate, Punica granatum L". Fruits of Warm Climates. Purdue New Crops Profile. pp. 352–5. Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2012-06-14.
↑ "Pollination". The California Backyard Orchard (به انگلیسی). University of California Agriculture and Natural Resources. Retrieved 25 May 2022.
↑ Stover, E.; Mercure, E. W. (2007). "The Pomegranate: A New Look at the Fruit of Paradise". HortScience. 42 (5): 1088–1092. doi:10.21273/HORTSCI.42.5.1088.
↑ Stover, E.; Mercure, E. W. (2007). "The Pomegranate: A New Look at the Fruit of Paradise". HortScience. 42 (5): 1088–1092. doi:10.21273/HORTSCI.42.5.1088.
↑ Holland, D.; Hatib, K.; Bar-Ya’akov, I. (2009). "Pomegranate: Botany, Horticulture, Breeding" (PDF). Horticultural Reviews. 35: 127–191. doi:10.1002/9780470593776.ch2. ISBN 978-0-470-59377-6. Archived (PDF) from the original on 3 March 2016. Retrieved 19 November 2017.
↑ Dahlgren, R.; Thorne, R. F. (1984). "The order Myrtales: circumscription, variation, and relationships". Annals of the Missouri Botanical Garden. 71 (3): 633–699. doi:10.2307/2399158. JSTOR 2399158. Archived from the original on 12 October 2018. Retrieved 14 January 2018.
↑ "Does a larger pomegranate yield more seeds?". AquaPhoenix. Archived from the original on 4 November 2006. Retrieved 21 September 2006.
↑ Holland, D.; Hatib, K.; Bar-Ya’akov, I. (2009). "Pomegranate: Botany, Horticulture, Breeding" (PDF). Horticultural Reviews. 35: 127–191. doi:10.1002/9780470593776.ch2. ISBN 978-0-470-59377-6. Archived (PDF) from the original on 3 March 2016. Retrieved 19 November 2017.
↑ Fernandes, L.; Pereira, J. A.; López Cortés, I.; Salazar, D. M.; Ramalhosa, E. C. (2015). "Physicochemical Changes and Antioxidant Activity of Juice, Skin, Pellicle and Seed of Pomegranate (cv. Mollar de Elche) at Different Stages of Ripening". Food Technology and Biotechnology. 53 (4): 397–406. doi:10.17113/ftb.53.04.15.3884. PMC 5079168. PMID 27904374.
↑ Jorgensen, SuzAnne; Brennand, Charlotte (June 2005). "Pomegranates" (PDF). Utah State University, Department of Food Safety. Archived from the original (PDF) on 12 September 2014. Retrieved 17 June 2017.
↑ Fernandes, L.; Pereira, J. A.; López Cortés, I.; Salazar, D. M.; Ramalhosa, E. C. (2015). "Physicochemical Changes and Antioxidant Activity of Juice, Skin, Pellicle and Seed of Pomegranate (cv. Mollar de Elche) at Different Stages of Ripening". Food Technology and Biotechnology. 53 (4): 397–406. doi:10.17113/ftb.53.04.15.3884. PMC 5079168. PMID 27904374.
↑ Gómez Caravaca, A. M.; Verardo, V.; Toselli, M.; Segura Carretero, A.; Fernández Gutiérrez, A.; Caboni, M. F. (2013). "Determination of the major phenolic compounds in pomegranate juices by HPLC−DAD−ESI-MS". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 61 (22): 5328–37. doi:10.1021/jf400684n. PMID 23656584.
↑ Ali Sarkhosh; Jeff Williamson (October 2018) [April 1994]. "The Pomegranate" (PDF). UF/IFAS Extension. Retrieved 2020-05-07.
↑ Morton, J. F. (1987). "Pomegranate, Punica granatum L". Fruits of Warm Climates. Purdue New Crops Profile. pp. 352–5. Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2012-06-14.
↑ "Punica granatum var. nana". RHS Plant Selector. Royal Horticultural Society. Retrieved 23 February 2021.
↑ "AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. March 2020. p. 90. Archived (PDF) from the original on 2020-05-03. Retrieved 2020-05-07.
↑ Stover, E.; Mercure, E. W. (2007). "The Pomegranate: A New Look at the Fruit of Paradise". HortScience. 42 (5): 1088–1092. doi:10.21273/HORTSCI.42.5.1088.
↑ "New UNECE standard will boost international trade in pomegranate | UNECE".
↑ "Overview: Global pomegranate market". FreshPlaza. 13 September 2019. Retrieved 15 March 2021.
↑ "Overview: Global pomegranate market". FreshPlaza. 13 September 2019. Retrieved 15 March 2021.
↑ "Overview: Global pomegranate market". FreshPlaza. 13 September 2019. Retrieved 15 March 2021.
↑ Marinda Louw (2021). "Pomegranate production in South Africa". South Africa Online. Retrieved 15 March 2021.
↑ Marinda Louw (2021). "Pomegranate production in South Africa". South Africa Online. Retrieved 15 March 2021.
↑ «دومین جشنواره انار در شهرستان کلیبر».
↑ «جشنواره انار روستای مردانقم». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۱۵.
↑ «اولین جشنواره انار در کلیبر آذربایجان شرقی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۴.
↑ آریان ابوطالبی. «برداشت انار در میانکاله بزرگ‌ترین جنگل انار خاورمیانه». خبرگزاری ایلنا.
↑ "Nutrition data for raw pomegranate per 100 grams". NutritionData.com, Conde Nast; USDA FoodData Central. 1 April 2019. Archived from the original on 30 March 2013. Retrieved 20 April 2013., NutritionData.com
↑ "Pomegranate: superfood or fad?". UK National Health Service (NHS). 26 April 2018. Archived from the original on 2016-03-28.
↑ "Pom Wonderful Warning Letter". U.S. Food and Drug Administration. Archived from the original on 2011-04-24. Retrieved 2011-03-24.
↑ "Understanding Front-of-Package Violations: Why Warning Letters Are Sent to Industry". Food and Drug Administration. Archived from the original on 2011-03-19. Retrieved 2011-03-24.
↑ Starling S (3 March 2010). "FDA says Pom Wonderful antioxidant claims not so wonderful". NutraIngredients.com. Retrieved 6 March 2010.
↑ «آشنایی با محصولات باغی و گیاهی روستای مردانقم مرکز دهستان دیزمار شرقی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۴.

[1] Kern، Ronni. «Pomegranate – California Rare Fruit Growers, Inc» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۱.

[2] «مدیرکل دفتر امور میوه‌های وزارت جهاد کشاورزی در همایش ملی انار مطرح کرد: پیشنهاد ایجاد کارگروه تولید انار ارگانیک در استان». وبگاه رسمی روزنامه خراسان. ۱۴ مهر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۴ مهر ۱۳۹۰.

[Purdue-3] Morton, J. F. (1987). "Pomegranate, Punica granatum L". Fruits of Warm Climates. Purdue New Crops Profile. pp. 352–5. Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2012-06-14.

[Purdue2-4] Morton, J. F. (1987). "Pomegranate, Punica granatum L". Fruits of Warm Climates. Purdue New Crops Profile. pp. 352–5. Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2012-06-14.

[5] "Pollination". The California Backyard Orchard (به انگلیسی). University of California Agriculture and Natural Resources. Retrieved 25 May 2022.

[stover-6] Stover, E.; Mercure, E. W. (2007). "The Pomegranate: A New Look at the Fruit of Paradise". HortScience. 42 (5): 1088–1092. doi:10.21273/HORTSCI.42.5.1088.

[stover2-7] Stover, E.; Mercure, E. W. (2007). "The Pomegranate: A New Look at the Fruit of Paradise". HortScience. 42 (5): 1088–1092. doi:10.21273/HORTSCI.42.5.1088.

[holland-8] Holland, D.; Hatib, K.; Bar-Ya’akov, I. (2009). "Pomegranate: Botany, Horticulture, Breeding" (PDF). Horticultural Reviews. 35: 127–191. doi:10.1002/9780470593776.ch2. ISBN 978-0-470-59377-6. Archived (PDF) from the original on 3 March 2016. Retrieved 19 November 2017.

[9] Dahlgren, R.; Thorne, R. F. (1984). "The order Myrtales: circumscription, variation, and relationships". Annals of the Missouri Botanical Garden. 71 (3): 633–699. doi:10.2307/2399158. JSTOR 2399158. Archived from the original on 12 October 2018. Retrieved 14 January 2018.

[10] "Does a larger pomegranate yield more seeds?". AquaPhoenix. Archived from the original on 4 November 2006. Retrieved 21 September 2006.

[holland2-11] Holland, D.; Hatib, K.; Bar-Ya’akov, I. (2009). "Pomegranate: Botany, Horticulture, Breeding" (PDF). Horticultural Reviews. 35: 127–191. doi:10.1002/9780470593776.ch2. ISBN 978-0-470-59377-6. Archived (PDF) from the original on 3 March 2016. Retrieved 19 November 2017.

[ftb-12] Fernandes, L.; Pereira, J. A.; López Cortés, I.; Salazar, D. M.; Ramalhosa, E. C. (2015). "Physicochemical Changes and Antioxidant Activity of Juice, Skin, Pellicle and Seed of Pomegranate (cv. Mollar de Elche) at Different Stages of Ripening". Food Technology and Biotechnology. 53 (4): 397–406. doi:10.17113/ftb.53.04.15.3884. PMC 5079168. PMID 27904374.

[13] Jorgensen, SuzAnne; Brennand, Charlotte (June 2005). "Pomegranates" (PDF). Utah State University, Department of Food Safety. Archived from the original (PDF) on 12 September 2014. Retrieved 17 June 2017.

[ftb2-14] Fernandes, L.; Pereira, J. A.; López Cortés, I.; Salazar, D. M.; Ramalhosa, E. C. (2015). "Physicochemical Changes and Antioxidant Activity of Juice, Skin, Pellicle and Seed of Pomegranate (cv. Mollar de Elche) at Different Stages of Ripening". Food Technology and Biotechnology. 53 (4): 397–406. doi:10.17113/ftb.53.04.15.3884. PMC 5079168. PMID 27904374.

[jafc-15] Gómez Caravaca, A. M.; Verardo, V.; Toselli, M.; Segura Carretero, A.; Fernández Gutiérrez, A.; Caboni, M. F. (2013). "Determination of the major phenolic compounds in pomegranate juices by HPLC−DAD−ESI-MS". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 61 (22): 5328–37. doi:10.1021/jf400684n. PMID 23656584.

[16] Ali Sarkhosh; Jeff Williamson (October 2018) [April 1994]. "The Pomegranate" (PDF). UF/IFAS Extension. Retrieved 2020-05-07.

[Purdue3-17] Morton, J. F. (1987). "Pomegranate, Punica granatum L". Fruits of Warm Climates. Purdue New Crops Profile. pp. 352–5. Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2012-06-14.

[18] "Punica granatum var. nana". RHS Plant Selector. Royal Horticultural Society. Retrieved 23 February 2021.

[19] "AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. March 2020. p. 90. Archived (PDF) from the original on 2020-05-03. Retrieved 2020-05-07.

[stover3-20] Stover, E.; Mercure, E. W. (2007). "The Pomegranate: A New Look at the Fruit of Paradise". HortScience. 42 (5): 1088–1092. doi:10.21273/HORTSCI.42.5.1088.

[21] "New UNECE standard will boost international trade in pomegranate | UNECE".

[fp2019-22] "Overview: Global pomegranate market". FreshPlaza. 13 September 2019. Retrieved 15 March 2021.

[fp20192-23] "Overview: Global pomegranate market". FreshPlaza. 13 September 2019. Retrieved 15 March 2021.

[fp20193-24] "Overview: Global pomegranate market". FreshPlaza. 13 September 2019. Retrieved 15 March 2021.

[sao-25] Marinda Louw (2021). "Pomegranate production in South Africa". South Africa Online. Retrieved 15 March 2021.

[sao2-26] Marinda Louw (2021). "Pomegranate production in South Africa". South Africa Online. Retrieved 15 March 2021.

[27] «دومین جشنواره انار در شهرستان کلیبر».

[28] «جشنواره انار روستای مردانقم». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۱۵.

[29] «اولین جشنواره انار در کلیبر آذربایجان شرقی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۴.

[30] آریان ابوطالبی. «برداشت انار در میانکاله بزرگ‌ترین جنگل انار خاورمیانه». خبرگزاری ایلنا.

[31] "Nutrition data for raw pomegranate per 100 grams". NutritionData.com, Conde Nast; USDA FoodData Central. 1 April 2019. Archived from the original on 30 March 2013. Retrieved 20 April 2013., NutritionData.com

[32] "Pomegranate: superfood or fad?". UK National Health Service (NHS). 26 April 2018. Archived from the original on 2016-03-28.

[urlPom_Wonderful-33] "Pom Wonderful Warning Letter". U.S. Food and Drug Administration. Archived from the original on 2011-04-24. Retrieved 2011-03-24.

[34] "Understanding Front-of-Package Violations: Why Warning Letters Are Sent to Industry". Food and Drug Administration. Archived from the original on 2011-03-19. Retrieved 2011-03-24.

[35] Starling S (3 March 2010). "FDA says Pom Wonderful antioxidant claims not so wonderful". NutraIngredients.com. Retrieved 6 March 2010.

[36] «آشنایی با محصولات باغی و گیاهی روستای مردانقم مرکز دهستان دیزمار شرقی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۴.