تقسیمات کشوری جمهوری آذربایجان

جمهوری آذربایجان یکی از کشورهای واقع در منطقهٔ قفقاز جنوبی است و پایتخت آن شهر بندری باکو در ساحل غربی دریای خزر است. این کشور که سرزمین آن در ۲ قارهٔ آسیا و اروپا گسترده شده است، ۸۶٬۵۶۸ کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن نیز در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۱۰٬۰۶۷٬۱۰۰ نفر بوده است.

سرزمین جمهوری آذربایجان در سطح اول تقسیمات کشوری به ۱۴ بخش تحت عنوان «رایون اقتصادی» یا «استان» تقسیم شده است؛ این بخش‌ها شامل منطقهٔ شهری باکو و جمهوری خودمختار نخجوان هم هستند. در سطح اول تقسیمات کشوری، استان قبه-خاچماز و بخشی از شمال استان آب‌شوران-خیزی، بخش‌های اروپایی جمهوری آذربایجان به شمار می‌روند. جمهوری خودمختار نخجوان نیز به خاک اصلی جمهوری آذربایجان متصل نیست و برون‌بوم این کشور محسوب می‌شود.

جمهوری آذربایجان در سطح دوم تقسیمات کشوری به ۷۴ بخش تقسیم شده که شامل ۶۳ «رایون» یا «شهرستان» و ۱۱ «شهر تابع جمهوری» است. شهرهای تابع جمهوری دارای محدودهٔ مستقل زیر نظر حکومت مرکزی هستند و تابع شهرستان‌ها نیستند؛ البته ۳ شهر تابع جمهوری لنکران، شکی و یولاخ مرکز شهرستان‌های همنام خود (شهرستان‌های لنکران، شکی و یولاخ) هستند و برخلاف ۸ شهر دیگر تابع جمهوری، در تقسیمات کشوری، محدوده‌ای مستقل از شهرستان‌های خود ندارند. در سطح دوم تقسیمات کشوری، بخش‌هایی از ۲ شهرستان قزاق و صدرک در داخل خاک ارمنستان قرار گرفته‌اند و برون‌بوم جمهوری آذربایجان به شمار می‌روند. همچنین بخشی از خاک ارمنستان به صورت برون‌بوم در داخل شهرستان گده‌بی قرار گرفته است و جزء خاک جمهوری آذربایجان محسوب نمی‌گردد.

پس از امضای توافقنامه آتش‌بس ناگورنو قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، شهر تابع جمهوری خان‌کندی و بخش‌هایی از شهرستان‌های ترتر، کلبجر، لاچین، خواجه‌وند، شوشی و خواجه‌لی همچنان تحت حاکمیت جمهوری آرتساخ قرار دارند.