برلین
بِرلین یا بِرلَن (به آلمانی: Berlin) (
آوا ) پایتخت کشور آلمان و بزرگ‌ترین شهر هم از لحاظ جمعیت و هم از لحاظ مساحت در این کشور است و در کل اتحادیه اروپا پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مقام نخست را دارد.
برلین
Berlin | |
|---|---|
|
از بالا: برج برلین، دروازه براندنبورگ، جشنواره بین‌المللی فیلم برلین، East Side Gallery (دیوار برلین), Alte Nationalgalerie, رایشستاگ (Bundestag) | |
| مختصات: ۵۲°۳۱′ شمالی ۱۳°۲۳′ شرقی / ۵۲٫۵۱۷°شمالی ۱۳٫۳۸۳°شرقی | |
| کشور | آلمان |
| مدیریت | |
| • وزیر-رئیس‌جمهور | کلاوس وورایت (SPD) |
| • حاکم بر احزاب | SPD / Die Linke |
| • آراء در فدرال | ۴ (از ۶۹) |
| مساحت | |
| • شهر | ۸۹۱٫۸۲ کیلومتر مربع (۳۴۴٫۳۳ مایل مربع) |
| بلندی | ۳۴ متر (۱۱۲ پا) |
| جمعیت (۲۰۱۶) | |
| • شهر | ۳٬۶۷۱٬۰۰۰ |
| • شهری | ۶٬۰۰۴٬۸۵۷ |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی +۱ (CET) |
| • تابستانی (DST) | یوتی‌سی +2 (CEST) |
| کد(های) پستی | ۱۰۰۰۱–۱۴۱۹۹ |
| کد(های) منطقه‌ای | ۰۳۰ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | DE-BE |
| پلاک خودرو | B |
| تولید ناخالص داخلی/ اولیه | €۱۴۷میلیون یورو میلیارد (۲۰۱۸) |
| کد جغرافیایی منطقه | DE3 |
| وبگاه | {{{وبگاه}}} |
برلین همچنین یک شهرِ ایالتی است؛ یعنی یکی از ایالت‌های شانزده‌گانه آلمان نیز به‌شمار می‌آید.
مساحت برلین ۸۹۹ کیلومتر مربع است و ۳۸ کیلومتر از شمال به جنوب و ۴۵ کیلومتر از شرق به غرب امتداد یافته‌است. میانگین ارتفاع آن از سطح دریا ۳۴متر ثبت شده بلندترین ارتفاع (۱۱۵متر) به دو تپه مصنوعی توفلسبرگ و ماگلبرگ مربوط می‌شود.
برلین، بزرگ‌ترین و از نظر تاریخی مهم‌ترین ایالت آلمان است.
این شهر در شمال شرقی آلمان، در کنار رودهای اشپغه و هاول و مرکز منطقه کلان‌شهری برلین/براندنبورگ واقع شده که نزدیک به شش میلیون جمعیت را با بیش از ۱۸۰ ملیت در خود جا داده‌است.
یک سوم شهر برلین از جنگل، پارک، باغ، رود، آبراهه، و دریاچه تشکیل شده‌است.
اسناد اولیه سده ۱۳ (میلادی) نشان می‌دهد که این شهر از مراکز مهم راه‌های اصلی تجارت در اروپا بوده‌است.
برلین در طول تاریخ بارها پایتخت بوده‌است؛ پایتخت ماربرید براندنبورگ (۱۴۱۷–۱۷۰۱)، پادشاهی پروس (۱۷۰۱–۱۹۱۸)، امپراتوری آلمان (۱۸۷۱–۱۹۱۸)، جمهوری وایمار (۱۹۱۹–۱۹۳۳)، رایش سوم (۱۹۳۳–۱۹۴۵). این شهر همچنین در دهه ۱۹۲۰ سومین شهر بزرگ جهان به‌شمار می‌رفته‌است.
برلین پس از سقوط رایش سوم به دست نیروهای شوروی و پایان جنگ جهانی دوم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد که به سقوط برلین مشهور است. آلمان شرقی بخش شرقی آن را پایتخت خود برگزید و پس از چندی با ساخت دیواری ارتباط شرق و غرب این شهر را با هم قطع کرد.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این شهر، برلین را به عنوان یکی از مراکز فرهنگی جهان تبدیل کرده‌است. برلین در سده ۱۸ میلادی، به عنوان پایتخت پروس، قلب روشنگری بود. امروز نیز برلین، یکی از شهرهای مهم اروپاست.
تاریخ
بسیاری از رویدادهای تاریخی آلمان در این شهر رخ داده‌اند. پس از دوران نازی‌ها و پایان یافتن جنگ دوم جهانی، این خطه بین چهار قدرت بزرگ جهان، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی تقسیم شد. در سال ۱۹۶۱ سرانجام جدایی دو بخش از آلمان با ساختن دیوار در برلین قطعی شد. تا ۹ نوامبر سال ۱۹۸۹ و انقلاب صلح‌آمیز مردم آلمان شرقی، این دیوار هم‌چنان برقرار بود. یک سال پس از آن، دو آلمان به‌طور رسمی متحد شدند.
پس از اتحاد دوباره آلمان گفتگو بر سر انتقال پایتخت از بن به برلین آغاز شد. در ۲۰ ژوئن ۱۹۹۱ در بوندستاگ در یک رای‌گیری ۳۲۰ نماینده به بن و ۳۳۷ نماینده به برلین رای دادند.
هم‌اکنون برلین، پایتخت آلمان، مرکز دولت و مجلس فدرال این کشور است، هر چند که هنوز برخی از وزارت‌خانه‌ها، شعبه‌هایی نیز در شهر بن، پایتخت پیشین آلمان دارند.
اقتصاد
از شهروندانی که در این شهر آماده به کار هستند؛ نزدیک به ۵۰ درصد در مراکز وابسته به صنایع مختلف مشغول به کارند. ۱۵درصد از طریق دادوستد روزگار می‌گذرانند، ۱۳درصد در صنعت و ۱۲ درصد در ادارات دولتی کار می‌کنند.
مهندسی سامانه‌های الکتریکی بزرگ‌ترین بخش صنعتی در این شهر به‌شمار می‌آید که ۴/۳۱درصد از نیروهای کاری را به خود اختصاص داده‌است.
از دیگر بخش‌های بزرگ صنعتی که دستی در اقتصاد این شهر دارند، می‌توان صنایع مکانیک، خودروسازی، شیمی، مواد غذایی، فروشگاه‌های آنلاین، عمران و ساخت و ساز، ترابری، بیوتکنولوژی، محیط زیست، هتل‌داری، مهندسی پزشکی و پژوهش و فناوری را نام برد.
در سال ۲۰۱۵ تولید ناخالص داخلی (GDP) برلین به ۱۲۴ میلیارد یورو رسید که در مقایسه به سال پیش ۵/۴ درصد رشد داشته‌است. خدمات بخش عمده بازار کار برلین را در دست دارد و در نوامبر ۲۰۱۵ آمار بیکاری به ۱۰ درصد رسید. در بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ در برلین بیش از ۱۳۰ هزار شغل ایجاد شده‌است. در سال ۲۰۱۸ این رقم به عدد ۱۴۷ میلیارد یورو رسید.
پژوهش و توسعه نیز سهم عمده‌ای در اقتصاد برلین دارد. شرکت‌های بزرگی همچون فولکس‌واگن، فایزر، و SAP آزمایشگاه‌های نوآوری خود را به برلین منتقل کرده و در پارک فناوری و تجارت آدلر سهوف که بزرگ‌ترین پارک فناوری از نظر درآمد در آلمان است، مستقر شده‌اند. در منطقه اقتصادی اروپا برلین به مرکزی برای انتقال شرکت‌ها و همچنین سرمایه‌گذاری بین‌المللی تبدیل شده‌است.
جغرافیا
۲۴ درصد از مساحت شهر را جنگلها و دریاچه‌های زیبا پوشانده، دره رود اسپری که از شرق تا غرب امتداد دارد و به میزان ۱۹۷ کیلومتر در رودخانه‌ها و کانال‌هایی که قابل کشتیرانی، سهیم است. ۴۷ درصد از زمین‌های این شهر دارای کاربری‌های متفاوت است، ۸ درصد برای زیر سازه‌های ترافیکی در نظر گرفته شده و ۴۳ درصد برای فضای سبز و چشم‌اندازهای طبیعی مطرح است که از این میزان ۱۷ درصد آن به جنگلها، ۱۲ درصد به پارک‌ها، ۷درصد به اراضی کشاورزی و ۷ درصد به دریاچه‌ها اختصاص دارد. ۲۰ درصد فضای باز نیز به عنوان زمین‌های جان پناه جهت بلایای طبیعی در اطراف شهر قرار دارد.
برلین در تغییر
بخشی از شهر که بناهای دولتی در آن واقع هستند، مانند رایشستاگ که مجلس فدرال آلمان در آن قرار دارد، دروازه براندنبورگ (Brandenburger Tor)، یا میدان‌هایی چون بازار ژاندارمری (Gendarmenmarkt)، از جمله دیدنی‌های شهر برلین است که تاریخ معاصر آلمان در آن‌ها نوشته می‌شود. در میدان پوتسدام (Potsdamer Platz) که در زمان جنگ سرد به آن «نوار مرگ» می‌گفتند، چندی است که ساختمان‌های بسیار مدرن و بلند و دیدنی بنا شده‌اند. میدان الکساندر (Alexanderplatz)، که در دورهٔ حکومت آلمان دموکراتیک میدان مرکز مرکزی برلین شرقی بود در سال‌های گذشته تغییرات اساسی کرده‌است. همچنین در برخی از محله‌های برلین، به ویژه در بخش شرقی آن، رد پای تاریخ را می‌توان یافت.
فرهنگ
نخستین رادیوی محلی برلین در اکتبر ۱۹۲۳ راه‌اندازی شد.
برلین یکی از جذاب‌ترین شهرهای جهان برای شب‌زنده‌داری است. هم‌اکنون قسمت‌های شرقی شهر برلین از لحاظ تفریح شبانه معروف هستند.
این شهر بزرگ، مرکز سیاسی و فرهنگی آلمان است و به خاطر تقسیم آن به دو بخش برلین غربی و برلین شرقی در سال‌های بین ۱۹۴۹ تا ۱۹۸۹ دارای یکی از متنوع‌ترین محیط‌های شهری اروپا است.
جشنواره فیلم برلین (برلیناله)
شهر برلین در ماه فوریه هر سال، میزبان جشنواره بین‌المللی فیلم برلین یا برلیناله (به آلمانی: Berlinale) است. برلیناله یکی از رویدادهای مهم سینمایی جهان به‌شمار می‌آید. برلیناله نخستین بار در سال ۱۹۵۱ با نمایش فیلم ربکا، ساخته آلفرد هیچکاک گشایش یافت.
جشنواره فیلم برلین در کنار جشنواره فیلم ونیز و جشنواره فیلم کن، مهم‌ترین رویداد سینمایی اروپا به‌شمار می‌رود. این جشنواره هر ساله جایزه خرس طلایی و خرس نقره‌ای را به برگزیدگان بخش اصلی اهدا می‌کند. خرس به‌عنوان نمادی از شهر برلین شناخته می‌شود. در بخش‌های چندگانهٔ این فستیوال، مسابقه - پانوراما - فُروم - نسل - پرسپکتیو کینو آلمان - برلیناله کوتاه و چشم‌اندازی به گذشته، حدود ۴۰۰ فیلم به نمایش در می‌آیند. رئیس این جشنواره از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ دیتر کاسلیک بود و از سال ۲۰۲۰ ماریته ریسنبیک مدیریت اجرایی و کارلو چاتریان مدیریت هنری این جشنواره را برعهده دارند.
در سال ۲۰۱۹، ۳۳۱ هزار و ۶۳۷ بلیت سینما برای برلیناله فروخته شده‌است.
ترابری
ایستگاه راه‌آهن مرکزی برلین یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ایستگاه‌های راه‌آهن در اروپا محسوب می‌شود و علاوه‌بر سرویس‌دهی به شهرهای مهم آلمان، قطار به مقصدهای بین‌اللملی همچون وین، پراگ، زوریخ، ورشو، بوداپست و آمستردام دارد.
ترابری داخلی در شهر برلین به صورت گسترده‌ای در دسترس است، متروی برلین در سال ۱۹۰۲ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱۰ خط و ۱۷۰ ایستگاه می‌باشد. این مترو از قدیمی‌ترین متروهای جهان محسوب می‌شود. همچنین اس-بان برلین یا قطار حومه برلین با ۱۵ خط و ۱۶۶ ایستگاه شهرها و مناطق اطراف این شهر را پوشش می‌دهد. تراموا برلین نیز با ۲۲ خط جابه‌جایی مسافرین در سراسر این شهر را انجام می‌دهد.
ترابری عمومی یکی از مهم‌ترین راه‌های ترابری در برلین به‌شمار می‌آید و در این راستا حکومت فدرال برلین تصمیم دارد تا ۲۰۳۵ سالانه نزدیک به ۲ میلیارد یورو جهت توسعه زیرساخت‌های ترابری عمومی سرمایه‌گذاری کند. همچنین تشویق مردم به استفاده بیشتر از ترابری عمومی هم دیگر برنامه این شهر است، تا جایی که دولت و پارلمان در حال بررسی اجرای طرح ترابری رایگان برای ساکنان برلین یا بلیت یک یورویی برای همهٔ مسیرها هستند.
شهرهای خواهر
برلین امروزه دارای بیست شهر خواهر یا شریک است:
- ۱۹۶۷
لس آنجلس، ایالات متحده آمریکا - ۱۹۸۷
پاریس، فرانسه - ۱۹۸۸
مادرید، اسپانیا - ۱۹۸۹
استانبول، ترکیه - ۱۹۸۹
وین، اتریش - ۱۹۹۱
مسکو، روسیه - ۱۹۹۱
ورشو، لهستان - ۱۹۹۱
بوداپست، مجارستان - ۱۹۹۲
بروکسل، بلژیک - ۱۹۹۳
جاکارتا، اندونزی - ۱۹۹۳
تاشکند، ازبکستان - ۱۹۹۳
مکزیکو سیتی، مکزیک - ۱۹۹۳
برن، سوییس - ۱۹۹۴
پکن، چین - ۱۹۹۴
توکیو، ژاپن - ۱۹۹۴
بوئنوس آیرس، آرژانتین - ۲۰۰۰
لندن، انگلستان - ۲۰۰۰
فادوتس، لیختن اشتاین - ۲۰۰۰
ویندهوک، نامیبیا
نگارخانه
جستارهای وابسته
- دانشگاه هومبولت برلین
- دانشگاه آزاد برلین
- جشنواره بین‌المللی فیلم برلین
- برلین شرقی
- برلین غربی
- اتحاد دوباره آلمان
- دیوار برلین
- پروس
پانویس
- ↑ «Gemeinsames Datenangebot der Statistischen Ämter des Bundes und der Länder». درگاه ادارات ایالتی و فدرال آمار آلمان. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ «برلن». دانشنامه رشد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اكتبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ آوریل ۲۰۱۵.
- ↑ «Biggest Cities Germany». www.geonames.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۳-۰۷.
- ↑ «Wayback Machine». ۲۰۱۲-۱۰-۲۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۳-۲۲.
- ↑ Schulte-Peevers, Andrea; Parkinson, Tom (2004). Berlin (به انگلیسی). Lonely Planet.
- ↑ löschen!!!!!، Dirk Hoeschen - Fa. Feenders - nicht. «Niederlagsrecht - Die Geschichte Berlins - Verein für die Geschichte Berlins e.V. - gegr. 1865». www.diegeschichteberlins.de (به آلمانی). دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۳-۲۲.
- ↑ Loberg, Molly J. (September 2009). "Review of Hake, Sabine, Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin (Social History, Popular Culture, and Politics in Germany)". www.h-net.org (به انگلیسی). Retrieved 2018-03-22.
- ↑ "Berlin Wall | wall, Berlin, Germany" (به انگلیسی). Retrieved 2018-03-22.
- ↑ «Subscribe to read | Financial Times». www.ft.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۳۰.
- ↑ Petzinger, Jill. "Berlin is the only capital city in Europe that is a drag on its country's economy". Quartz (به انگلیسی). Retrieved 2020-03-30.
- ↑ Ash، Timothy Garton (۲۰۱۹-۰۵-۰۹). «Why we must not let Europe break apart» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۳۰.
- ↑ Editorial (۲۰۱۹-۱۱-۰۸). «The Guardian view on the fall of the Berlin Wall: history's lessons | Editorial» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۳۰.
- ↑ Ascherson، Neal (۲۰۱۱-۰۳-۱۴). «New Europe: A vision of unity» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۳۰.
- ↑ «پایتخت یک کشور چگونه انتخاب می‌شود». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۶ آذر ۱۳۹۶.
- ↑ «Poor but sexy». The Economist. ۲۰۰۶-۰۹-۲۱. شاپا 0013-0613. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۵.
- ↑ Loke، Matthias (۲۰۱۵-۱۲-۰۱). «Arbeitsmarkt in Berlin: Berlin hat so wenig Arbeitslose wie seit 24 Jahren nicht». Berliner Zeitung (به آلمانی). دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۵.
- ↑ «Bruttoinlandsprodukt – in jeweiligen Preisen – in Deutschland 1991 bis 2018 nach Bundesländern (WZ 2008) – VGR dL». www.statistik-bw.de. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۳۰.
- ↑ "Arbeitslosenquote nach Bundesländern in Deutschland 2018". Statista (به آلمانی). Retrieved 2018-12-05.
- ↑ چگونه والتر بنیامین برنامه رادیویی ساخت، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ شهر برلین، آهن‌ربایی برای جوانان شب زنده‌دار دنیا، دویچه وله فارسی
- ↑ جشنوارهٔ فیلم برلین در یک نگاه، دویچه وله فارسی
- ↑ O'Sullivan, Feargus. "Berlin's New Transit Plan Might Be the Envy of Cities Everywhere". CityLab (به انگلیسی). Retrieved 2020-03-30.
- ↑ Oltermann، Philip (۲۰۱۹-۰۷-۰۹). «Vienna's euro-a-day public transport model could waltz into Berlin» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۳۰.
- ↑ Wedia. "Berlin considers 1 euro per day annual public transport ticket". www.iamexpat.de (به انگلیسی). Retrieved 2020-03-30.