تیتانیم تتراکلرید
تتراکلرید تیتانیم ترکیب معدنی با فرمول TiCl۴ است. مهم‌ترین کاربرد این ماده در تولید فلز تیتانیم و رنگدانه‌های دی‌اکسید تیتانیوم می‌باشد. TiCl۴ یک عضو غیرمعمول از متال هالید است که بسیار فرار است. به محض تماس با هوای مرطوب، به شکل ابرهای مات از دی‌اکسید تیتانیوم و کلرید هیدروژن دیده می‌شود. به دلیل فرم نوشتاری فرمول شیمیایی این ماده گاهی به آن "تیکل" یا "تیکل ۴" گفته می‌شود.
| تیتانیم تتراکلرید | |
|---|---|
Titanium tetrachloride | |
نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی Tetrachlorotitanium | |
دیگر نام‌ها Titanium(IV) chloride | |
| شناساگرها | |
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | ۷۵۵۰-۴۵-۰ |
| پاب‌کم | ۲۴۱۹۳ |
| کم‌اسپایدر | ۲۲۶۱۵ |
| شمارهٔ ئی‌سی | 231-441-9 |
| شمارهٔ یواِن | 1838 |
| MeSH | Titanium+tetrachloride |
| شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس | XR1925000 |
| جی‌مول-تصاویر سه بعدی | Image 1 |
| |
| |
| خصوصیات | |
| فرمول مولکولی | TiCl 4 |
| جرم مولی | 189.679 g mol |
| شکل ظاهری | Colourless liquid |
| چگالی | 1.726 g cm |
| دمای ذوب | −۲۴٫۶ درجه سلسیوس؛ −۱۲٫۲ درجه فارنهایت؛ ۲۴۸٫۶ کلوین |
| دمای جوش | ۱۳۵ درجه سلسیوس؛ ۲۷۵ درجه فارنهایت؛ ۴۰۸ کلوین |
| انحلال‌پذیری در آب | Reacts |
| فشار بخار | 1.3 kPa (at 20 °C) |
| گرانروی | 827 μPa s |
| ساختار | |
| Tetragonal | |
| شکل مولکولی | Tetrahedral |
| گشتاور دوقطبی | 0 D |
| ترموشیمی | |
| 355 J·mol·K | |
آنتالپی استاندارد
تشکیل ΔfH298 | -763 kJ·mol |
| خطرات | |
| MSDS | MSDS |
| شاخص ئی‌یو | ۰۲۲-۰۰۱-۰۰-۵ |
| طبقه‌بندی ئی‌یو |  C
|
| کدهای ایمنی | R۱۴, R۳۴ |
| شماره‌های نگهداری | (S1/2), S7/8, S26, S36/37/39, S45 |
| لوزی آتش | |
| ترکیبات مرتبط | |
| مرتبط با titanium chlorides | کلرید تیتانیوم(II) کلرید تیتانیم(III) |
| ترکیبات مرتبط | کلرید هافنیم(IV) تیتانیم تترابرمید تترافلورید تیتانیوم تیتانیم تترایدید کلرید زیرکونیم(IV) |
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
 (بررسی) (چیست:  / ؟)
| |
| Infobox references | |
|
| |
کاربرد
تولید فلز تیتانیوم
در سال حدود ۷ میلیون تن فلز تیتانیم تولید می‌شود که ۴ میلیون تن آن از طریق تتراکلرید تیتانیم تولید می‌شود. با تر کیب تتراکلرید تیتانیم با فلز منیزیم، فلز تیتانیوم و کلرید منیزیم تولید می‌شود:
۲Mg + TiCl۴ → ۲ MgCl۲ + Ti
به جای منیزیم، سدیم مایع به عنوان عامل کاهنده نیز استفاده می‌شود.
تولید دی‌اکسید تیتانیوم
در حدود ۹۰ درصد از تولید سالیانه تتراکلرید تیتانیم صرف تولید رنگدانه‌های دی‌اکسید تیتانیوم می‌شود. واکنش حاصل از هیدرولیز کردن TiCl۴ است که موجب تولید کلرید هیدروژن و دی‌اکسید تیتانیوم می‌شود:
TiCl۴ + ۲ H۲O → TiO۲ + ۴ HCl
در برخی موارد، TiCl۴ است به‌طور مستقیم با اکسیژن اکسید شده:
TiCl۴ + O۲ → TiO۲ + ۲ Cl۲
مصارف دیگر
در ساخت کوکاتالیست پلی‌اولفین‌ها، روکش محصولات سرامیکی، آلیاژسازی آلومینیوم و … استفاده می‌شود.
سمیت و ایمنی
سمیت تتراکلرید تیتانیوم بیشتر به دلیل آزاد سازی هیدروژن کلرید HCl است. TiCl4 یک اسید لوییس قوی است و واکنش گرمازایی را حتی با بازهای ضعیف نظیر THF ایجاد کرده و در صورت ترکیب با آب حالت انفجاری ایجاد می‌نماید.