خاندان پیران

در اوستا خاندان پیران بدست طوس نابود می‌شوند، اما در شاهنامه، این خاندان را خاندان گودرز از میان برمی‌دارند . ویسه نیای بزرگ خاندان ویسگان، بار اوّل در شاهنامه در آغاز جنگ ایران و توران یاد می‌گردد و ویسه سپهبدی است در سپاه پشنگ . نا گفته نماند شاهنامه میان دودمان ویسه و افراسیاب تمایز قائل است، پشنگ و افراسیاب از تورانیان هستند ولی ویسه و پیران از ترکان. هرگاه سخنی از خاندان ویسه در شاهنامه به میان می‌آید ایشان را به ترکان یا ترکان چین منتسب می‌نماید نه به توران.

در ابتدای حضور دودمان ویسگان، ویسه بزرگ قبایل خویش سپهبدی بود در لشکر پشنگ شاه توران، البته سپهبدان آن دوران اغلب پیشوای قبایل بودند و هر پیشوایی به تناسب حضور جنگجویانش نزد پادشاه قرب و مقام داشت، ظاهراً ویسه و پسرش پیران بیشترین و جنگجوترین افراد را داخل لشکر نموده بودند به همین سبب پیران مقام والاتر از ویسه را حائز گشت و وزیر افراسیاب شد.

در آغاز پادشاهی کیکاووس و هنگام جنگ با سوریان بار دیگر از ویسه یاد می‌گردد و ویسه پدر پیلسم است. سوریان و هاماوران ممکن است از یک مشاء قومی و قبیله‌ای باشند ولی شاهنامه تفکیک میان آن دو قائل است و کیکاووس در اصل می‌خواهد به جنگ هاماوران برود که در آغاز مسیر با سوریان نیز گلاویز می‌شود. ویسه در جنگ مربور پدر پیلسم است شاید هم در زمان یاد شده زنده نبوده فقط از او یاد می‌شود:

• حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.