الفبای ارمنی

الفبای ارمنی هنگامی ابداع شد که منطقهٔ ارمنی‌نشین از نظر سیاسی میان دو کشور توانمند آن زمان، یعنی ایران و روم شرقی، بخش شده بود و ارزش‌های ملی، قومی و فرهنگیِ ارمنی در آستانهٔ ویرانی و نابودی قرار داشت. کاهنی به نام مسروپ ماشتوتس ابداع‌کنندهٔ الفبای ارمنی است. او همراه با شاگردان خود به جای‌جای ارمنستان سفر می‌کرد و به ترویج آیین مسیحیت می‌پرداخت و همین سبب شد که او بیش از پیش خطر نابودی دین، فرهنگ و تمدن ملت خود را احساس کند؛ چراکه نبودِ یک الفبای ارمنی، آشنایی مردم با دین را دشوار می‌ساخت؛ بنابراین، در اندیشهٔ ابداع زبان نوشتاریِ ارمنی افتاد. مسروپ برای تحقق آرمان خویش به مرکز رفت و اندیشهٔ خود را با جاثلیق ساهاک پارتو در میان گذاشت و به یاری وی توانست نظر ورامشاپوه، پادشاه ارمنستان شرقی را نیز جلب نماید.

مسروپ گروهی از جوانان را راهی اِدیسا کرد تا زبان سریانی را بیاموزند؛ همچنین گروهی را به ساموسات فرستاد تا زبان یونانی را فراگیرند، و خود در کانون علمی بزرگ آنجا، سامانهٔ آوایی، هجایی، و نوشتار زبان‌های گوناگون را بررسید. الفبایی که مسروپ ماشتوتس ابداع کرد، دارای ویژگی‌های زیر است:

• هر واج تنها یک نشانهٔ ویژه دارد.
• سوی نوشتنِ این الفبا از چپ به راست است.
• الفبای ابداعیِ وی نشانه‌های زیر و زبَر و خط و نقطه ندارد.

در همین زمان، کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید و دیگر متون دینی، دانشی و فلسفی به زبان ارمنی ترجمه شد و در پی این جنبش فرهنگی، سدهٔ پنجم میلادی به «سدهٔ طلاییِ فرهنگ ارمنی» شهرت دارد.

مسروپ ماشتوتس به پاس خدمات خود در زمره قدیسان کلیسای ارمنی جای گرفت. او در سال ۴۴۰ میلادی چشم از جهان فروبست و در اوشاکان به خاک سپرده شد.

• ա

• բ

• գ

• դ

• ե

• զ

• է

• ը

• թ

• ժ

• ի

• լ

• խ

• ծ

• կ

• հ

• ձ

• ղ

• ճ

• մ

• յ

• ն

• շ

• ո

• չ

• պ

• ջ

• ռ

• ս

• վ

• տ

• ր

• ց

• փ

• ք

• օ

• ֆ

• ու

• և