روان‌گسیختگی کاتاتونی
روان‌گسیختگی کاتاتونی (به انگلیسی: Catatonic Schizophrenia) (DSM-IV-TR 295.2, ICD-10 F20.2) نوعی از روان‌گسیختگی است که شخص مبتلا به آن دچار اختلالات حرکتی شده و گاهی تا مدتی طولانی بدون حرکت یا صحبت کردن ثابت مانده و در برخی موارد دیگر افراد حرکات هیجانی یا بیش‌فعال از خود نشان می‌دهند.
| روان‌گسیختگی کاتاتونی | |
|---|---|
| تخصص | روان‌پزشکی، psychomotor education  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | F20.2 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 295.2 |
| سمپ | D002389 |
نشانه‌ها
این اختلال علایم عمومی روان‌گسیختگی (F20) را دارد. گرچه علایم کاتاتونیایی زودگذر ممکن است در انواع دیگر روان‌گسیختگی نیز وجود داشته باشد اما در روان‌گسیختگی کاتاتونی علایم بالینی غالب عبارتند از:
- گیجی
به‌صورت کاهش واکنش به محیط در حرکات یا فعالیت‌های غیرارادی
- هیجان
ظاهراً بدون محرک خارجی
- ژست
پنداشت و نگهداری آگاهانهٔ ژست‌های نامناسب یا عجیب
- منفی کاری
مقاومت به ظاهر بدون محرک نسبت به دستورات یا تلاش برای حرکت دادن
- انعطاف‌پذیری مومی
نگهداری بدن یا اعضا در شرایط غیرتحمیلی
منشأ
تاکنون دلیلی برای روان‌گسیختگی کاتاتونی یافت نشده‌است اما شواهد بسیاری بر کارکرد نادرست مغز و افزایش دوپامین در تمامی گونه‌های روان‌گسیختگی دلالت می‌کنند که دلیل آن هنوز مشخص نیست.
منابع
- Michael D. Jibson, Ira D. Glick, and Rajiv Tandon, Schizophrenia and Other Psychotic Disorders, Focus 2:17-30 (2004) Abs
- Catatonic Schizophrenia in Encyclopedia of Molecular Mechanisms of Disease. Florian Lang (Eds.), Springer Berlin Heidelberg, p.292 (2009). doi:10.1007/978-3-540-29676-8 شابک ۹۷۸−۳−۵۴۰−۶۷۱۳۶−۷
- F20.2 Catatonic Schizophrenia in ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders, World Health Organization, Geneva, 1992.
منابعی برای مطالعه بیشتر
- Raimo K. R. Salokangas, Teija Honkonen, Eija Stengård, Anna-Maija Koivisto and Jarmo Hietala, Negative symptoms and neuroleptics in catatonic schizophrenia, Schizophrenia Research, Volume 59, Issue 1, 1 January 2003, Pages 73-76. doi:10.1016/S0920-9964(02)00155-X
- Keiji Satoh, Teruyasu Suzuki, Minoru Narita, Sawako Ishikura, Morikazu Shibasaki, Tadafumi Kato, Saburo Takahashi, Hidenao Fukuyama, Hideo Ohnishi and Rikushi Morita, Regional cerebral blood flow in catatonic schizophrenia, Psychiatry Research: Neuroimaging, Volume 50, Issue 4, December 1993, Pages 203-216. doi:10.1016/0925-4927(93)90001-X