زبان‌های قارلقی
زیرشاخه‌ای از خانوادهٔ زبان‌های ترکی‌تبار
زبان‌های قارلُقی یکی از زیرشاخه‌های خانواده زبان‌های ترکی می‌باشد. این زیرشاخه توسط خلخ توسعه یافته‌است. بسیاری از آثار ترکی میانه به این زبان‌ها نوشته شده‌است. آل افراسیاب، خانات جغتای، خانات یارکنت، گویشوران ازبک خانات بخارا، امارت بخارا، خانات خیوه و خانات خوقند به زبان‌های قارلوقی صحبت می‌کردند. امیرنشین‌های گوناگونی به این زبان سخن گفتند. خان‌های قراخانی با این زبان گفتگو می‌کردند که ترکی، فرغانی، کاشغری یا قراخانی نامیده می‌شد ولی اکنون گویشوری ندارد. همچنین خانات جغتای به زبانی از شاخه شرقی قارلوقی سخن می‌گفتند که جغتایی نامیده می‌شد و از زبان‌های منقرض شده می‌باشد گرچه در گذشته رواج داشته‌است. تنها زبان از شاخه قارلوق غربی زبان ازبکی می‌باشد.
| قارلقی | |
|---|---|
| قارلوقی | |
| پراکنش: | آسیای میانه |
| تبار: | ترکی
|
| زیرگروه‌ها: |
قارلقی غربی
قارلقی شرقی
|
| گلاتولوگ | هیچ uygh1240 uzbe1247 |
گونه‌های نخستین | |
 قارلقی غربی قارلقی شرقی
| |
دسته‌بندی
| نیاترکی | ترکی عام | قارلقی | غربی | |
| شرقی |
فهرست زبان‌ها
- ازبکی - ازبک‌ها به این زبان سخن می‌گویند؛ در حدود ۳۲ میلیون گویشور دارد.
- اویغوری - اویغورها به این زبان سخن می‌گویند؛ نزدیک ۱۰ میلیون گویشور به این زبان سخن می‌گویند.
- زبان آینو - قوم آینو به این زبان سخن می‌گویند؛ دارای نزدیک به ۶٬۶۰۰ گویشور است.
- ترکی ایلی - زبانی در حال انقراض است که ترک‌های ایلی به آن گفتگو می‌کنند که زیر شاخه ای از ازبک‌ها به‌شمار می‌آیند؛ دارای ۱۲۰ گویشور است که در حال کاهش است (۱۹۸۰)
- جغتایی - زبان منقرض شده‌ای است که در آسیای میانه تا اوایل قرن ۱۹ میلادی به این زبان گفتگو می‌شد و به عنوان زبان ادبی شناخته می‌شد. زبان‌های ازبکی و اویغوری شکل نوین این زبان به حساب می‌آیند.
- زبان قراخانی - زبان ادبی خانات جغتایی بود.
منابع
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "قارلقی". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Modern Uyghur-Uzbek". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Uzbek". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.