زبان‌های کارتولی
زبان‌های کارتوِلی یا قفقازی جنوبی (به گرجی: ქართველური ენები (kartveluri enebi)) یک خانوادهٔ زبانی مربوط به منطقهٔ قفقاز است. قفقازی جنوبی برخلاف مجموعه قفقازی شمالی یک خانواده زبانی مجزا بوده و با زبان‌های دیگر رایج در سراسر جهان ارتباط و همبستگی شناخته شده‌ای ندارد. زبان‌های این خانواده در گرجستان، روسیه، آمریکا، ترکیه، ایران و برخی مناطق اروپا پراکنده‌است. بیشتر گویشوران این زبان را مردم گرجی تشکیل می‌دهند. زبان‌های کارتولی به دلیل صرف پیچیده و نظام‌های صیغه، شناخته شده‌اند.
| کارتوِلی | |
|---|---|
| قفقازی جنوبی | |
| پراکنش: | جنوب غرب قفقاز، شمال شرقی آناتولی |
| تبار: | یکی از نخستین خانواده‌های زبانی جهان |
| نیا: | زبان کارتولی باستان |
| زیرگروه‌ها: | |
| ایزو ۵–۶۳۹ | ccs |
پراکندگی گویشوران زبان‌های کارتولی
طبقه‌بندی
- زبان سوانی:(سوانی:ლუშნუ ნინ، lušnu nin) حدود۳۵٬۰۰۰ تا ۴۰٬۰۰۰ گویشور دارد و عمدتاً در گرجستان و آبخازیا پراکنده‌اند.
- زبان‌های کارتو-زان:
- زبان گرجی:(ქართული ენა، kartuli ena) حدود ۱۵ میلیون گویشور در سراسر جهان دارد که بجز کشور گرجستان در ایران، ترکیه و روسیه و کانادا و آلمان و یونان گویشورانی دارد. همچنین شماری از آنان به‌صورت مهاجر در ایالات متحده آمریکا، اسراییل و اتحادیه اروپا بسر می‌برند.
- زبان مگرلی: (მარგალური ნინა، margaluri nina) در منطقه آبخازیا، زوگدیدی و تفلیس حدود نیم میلیون نفر گویشور دارد.
- زبان لازی:(ლაზური ნენა، lazuri nena) این زبان حدود ۲۲۰٬۰۰۰ متکلم در مناطق حاشیه دریای سیاه و شمال شرقی ترکیه و منطقه آجارستان دارد.
جستارهای وابسته
- زبان‌های قفقازی
- الیس هریس
منابع
- Boeder, W. (2002). Speech and thought representation in the Kartvelian (South Caucasian) languages. In: Güldemann, T. ، von Roncador, M. (Eds.), Reported Discourse. A Meeting-Ground of Different Linguistic Domains. Typological Studies in Language, vol. 52. Amsterdam/Philadelphia: Benjamins, pp. ۳–۴۸.
- Dalby, A. (2002). Language in Danger; The Loss of Linguistic Diversity and the Threat to Our Future. Columbia University Press.
- Fähnrich, H. & Sardzhveladze, Z. (2000). Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (in Georgian). Tbilisi.
- Farshid Delshad (2010) Georgica et Irano-Semitica, Studies on Iranian and Semitic Loanwords in Classical Georgian, Philological Approaches towards Historical-Comparative Linguistics, Deutscher Wissenschafts-Verlag (DWV) Baden-Baden.
پیوند به بیرون
- Lazuri Nena – The Language of the Laz by Silvia Kutscher.
- The Arnold Chikobava Institute of Linguistics, Georgian Academy of Sciences
- Arthur Holmer, The Iberian-Caucasian Connection in a Typological Perspective
- The rise and fall and revival of the Ibero-Caucasian hypothesis by Kevin Tuite (Université de Montréal).