بومیان مکزیک
بومی‌های مکزیک یا سرخپوستان مکزیک به آن‌دسته از اقوام ساکن کشور مکزیک گفته می‌شود که از دوران پیشاکلمبی و پیش از ورود سفیدپوستان به قاره آمریکا در حدود کشور مکزیک بسر می برده‌اند.این بومیان که قدیمی‌ترین ساکنان کشور مکزیک بشمار می روند حدود ۱۰٫۱ میلیون نفر جمعیت داشته که ۹٫۸٪ کل جمعیت کشور مکزیک را نیز در بر می‌گیرند.بومیان مکزیک به زبانهای بومی قاره آمریکا سخن می گویند.بیش از ۶۲ زبان و لهجه بومی امروزه در کشور مکزیک رواج دارد که بسیاری از آن‌ها امروزه به نفع اسپانیایی که زبان رسمی بشمار می‌رود در حال عقب نشینی هستند.در سال‌های اخیر کوشش‌های زیادی برای کند کردن سرعت این امر انجام شده‌است.در قانون اساسی کشور مکزیک امتیازات ویژه ای برای بومیان اصلی این کشور در نظر گرفته شده‌است و به نوعی از استقلال فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برخوردارند.تمامی ۶۲ زبان بومی در کشور مکزیک نیز به عنوان زبانهای ملی مکزیک شناخته شده‌اند.شمار گویشوران بومی در کشور مکزیک در حدود۵٫۴ کل جمعیت می‌باشد که این نشان میدهد حدد نیمی از سرخپوستان مکزیک امروزه اسپانیایی زبان شده‌اند.دین سرخپوستان مکزیک مسیحی کاتولیک است اما در میان برخی جوامع بدوی و بومی سرخپوستی عقاید سنتی آزتکی و باورهای مایایی نیز رواج دارد.
اقوام و زبانهای بومی مکزیک با جمعیت بیش از صدهزار تن
| سرخپوستان مکزیک | ||
| گروه قومی (نام محلی) | جمعیت | گویشوران¹ |
|---|---|---|
| زبان ناهواتل (Nawatlaka) | 2،445،969 | 1،659،029 |
| مایاها (Maya’wiinik) | 2،475،575 | 892،723 |
| زاپوتک (Binizaa) | 777،253 | 505،992 |
| میکستک (Tu'un savi) | 726،601 | 510،801 |
| اوتومی‌ها (Hñähñü) | 646،875 | 327،319 |
| توتوناک (Tachiwin) | 411،266 | 271،847 |
| Tzotzil (Batzil k'op) | 406،962 | 356،349 |
| تزلتال (K'op o winik atel) | 384،074 | 336،448 |
| مازاهوآ (Hñatho) | 326،660 | 151،897 |
| مازاتکو (Ha shuta enima) | 305،836 | 246،198 |
| هواستک‌ها (Téenek) | 296،447 | 173،233 |
| چوئول (Winik) | 220،978 | 189،599 |
| چینانتک (Tsa jujmí) | 201،201 | 152،711 |
| پورپچا (P'urhépecha) | 202،884 | 136،388 |
| میخه (Ayüükjä'äy) | 168،935 | 135،316 |
| تلاپان‌ها (Me'phaa) | 140،254 | 119،497 |
| تاراهومارا (Rarámuri) | 121،835 | 87،721 |
| Source: CDI (2000) [۱] بایگانی‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine | ||
منابع
- مشارکت کنندگان ویکی‌پدیا بومی‌های مکزیک انگلیسی.بازیابی در ۲ مه ۲۰۱۱