سید احمد خوانساری
سید احمد قدوسی موسوی خوانساری (زاده ۲ شهریور ۱۲۷۰ در خوانسار – درگذشته ۳۰ دی ۱۳۶۳ در تهران) معروف به آیت‌الله خوانساری فقیه، اصولی، مجتهد، عارف،فیلسوف، و از مراجع تقلید شیعه بود.
| سید احمد خوانساری | |
|---|---|
| سید احمد خوانساری | |
| اطلاعات شخصی | |
| نام کامل | سید احمد موسوی خوانساری |
| لقب | آیت‌الله خوانساری |
| نسب | موسی کاظم |
| زاده | ۲ شهریور ۱۲۷۰ خورشیدی خوانسار، ایران |
| درگذشته | ۳۰ دی ۱۳۶۳ خورشیدی تهران، ایران |
| مدفن | قم، آستانه فاطمه معصومه |
| محل تحصیل | خوانسار، اصفهان، نجف |
| اطلاعات آموزشی | |
| شاگردان | سید محمدباقر سلطانی سید مصطفی صفایی خوانساری سید محمدمهدی غضنفری مرتضی حائری محمد تقی ستوده سید محمدباقر خوانساری سید جعفر خوانساری سیف اله جعفرزاده گیلانی محمدتقی شریعتمداری ... |
زندگی
سید احمد موسوی خوانساری فرزند علامه سید یوسف (درگذشته ۱۳۱۲ ق) فرزند علامه سید بابا (حسن) فرزند علامه سید محمد مهدی خوانساری (صاحب رساله ابو بصیر)، از علما و روحانیان صاحب نام خوانسار و از نوادگان سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر) و از نسل عبدالله بن موسی از مراجع تقلید عصر خود بوده‌است.
خویشاوندان سرشناس
- سید محمدتقی خوانساری
- سید محمدتقی غضنفری
- سید محمدمهدی کاظمینی خوانساری
- سید محمدعلی روضاتی خوانساری (درگذشته ۱۴۳۳ ق) از عموزاده‌های مطرح وی بوده‌اند.
شجره‌نامه
شجره سادات موسوی خوانسار مشترک است و به جناب حسن بن عبدالله العوکلانی بن موسی کاظم می‌رسد. این شجره با شجره آیات سید محمدتقی خوانساری و سید محمدتقی غضنفری خوانساری مشترک است. این شجره به صورت زیر آمده‌است:
«سید احمد موسوی خوانساری بن سید یوسف بن سید بابا (حسن) بن سید محمد مهدی بن سید حسن بن سید حسین بن سید ابوالقاسم جعفر (میرکبیر) بن سید حسین بن سید قاسم بن سید محبّ‌الله بن سید قاسم بن سید مهدی بن «سید زین‌العابدین سلطان بن سید ابراهیم» بن سید کریم الدین بن سید رکن الدین ملک بن سید زین‌الدین بن سید صالح قصیر دوم بن سید محمد بن سید محمود بن سید حسین بن سید حسن بن سید احمد بن سید صالح قصیر اول بن سید ابراهیم بن سیّد المجاهد عیسی بن سید حسن بن سید یحیی بن سید ابراهیم بن سیّد حسن بن سید عبدالله العوکلانی بن ابی الحسن موسی بن جعفر»
تحصیلات
سید احمد خوانساری ابتدا در حوزه علمیه خوانسار نزد سید علی اکبر سنگ شیری خوانساری (پدر سید فضل‌الله خوانساری) و سید محمدحسن خوانساری (برادر وی، درگذشته ۱۳۳۷ ق) سپس در حوزه علمیه اصفهان، نزد میر محمدصادق مدرس، محمدعلی تویسرکانی و عبدالکریم گزی، در حوزه با سابقه نجف همراه با، عمو زاده‌اش سید محمدتقی خوانساری، نزد استادانی چون آخوند خراسانی، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، محمدحسین نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ الشریعة اصفهانی و سید ابوتراب موسوی خوانساری تحصیل کرد. وی سپس به دزفول مراجعت نمود و چندی نیز در حوزه علمیه این شهر تلمذ نمود و پس از آن وارد شهر اراک و حوزه درس عبدالکریم حائری یزدی شد. همچنین در این دوران خود به‌عنوان مجتهد و مدرس سطوح عالی حوزه، مشغول تألیف و تدریس بود.
حضور در قم
پس از تأسیس حوزه علمیه قم توسط عبدالکریم حائری یزدی در سال ۱۳۴۰ قمری (سال ۱۳۰۰ شمسی) و مهاجرت مؤسس حوزه از اراک به قم، سید احمد خوانساری نیز در سال ۱۳۰۲ شمسی به شهر قم مشرف شد و تا سال ۱۳۲۹ شمسی در این شهر اقامت داشت. سید احمد خوانساری در مدت حضور خود در قم، از احترام و تجلیل خاص مدرسین و فضلا حوزه علمیه برخوردار بود و در درس خارج وی جمعی از بزرگان و معاریف حوزه شرکت می‌جستند. در کتاب سنگربانان اسلام نوشته «آیت الله سید هادی غضنفری خوانساری» به نقل از سید محمدمهدی غضنفری خوانساری (از شاگردان آیتین سید احمد و سید محمد تقی خوانساری) آمده‌است:
«در زمان حیات آیت الله مؤسس، آیت الله حاج سید احمد خوانساری در مدرسه فیضیه اقامه جماعت داشتند و آیت الله مؤسس در حرم مطهر حضرت معصومه نماز را اقامه می‌فرمودند، بعد از رحلت آیت اللّه مؤسس در سال ۱۳۱۵ شمسی ۱۳۵۵ (قمری)، حاج سید احمد خوانساری که ترک اقبال به دنیا را داشتند، دیگر در مدرسه فیضیه اقامه جماعت ننمودند، و نماز خود را به مسجد مسگرها در بازار قم منتقل نمودند، علمای قم به ایشان عرض کردند: " حاج شیخ مؤسس که رحلت کردند و شما هم که اقامه جماعت را ترک نمودید، لذا دو نماز جماعت مهم در حرم مطهر و مدرسه فیضیه تعطیل شده‌است " و از ایشان درخواست کردند که مجدد در مدرسه فیضیه اقامه جماعت داشته باشند و ایشان قبول نفرمودند تا عاقبت برخی از طلاب از جمله حقیر از آیت الله سید محمد تقی اسدی خوانساری تقاضا نمودیم و ایشان پذیرفتند و برای رفع شبهه از اذهان آیت الله حاج سید احمد یک نماز به عموزاده خود آقای حاج سید محمد تقی اقتدا نمودند»
مرجعیت
سید احمد خوانساری بعد از فوت سید حسین بروجردی به همراه سید محمدرضا گلپایگانی، سید شهاب الدین مرعشی و سید محمدکاظم شریعتمداری جز مراجع تقلید مطرح شیعیان شمرده می‌شد.
سید احمد خوانساری مدافع عدم حضور فعال روحانیان در قدرت سیاسی بود.
سید احمد خوانساری از جمله شخصیت‌های بلندمرتبهٔ مذهبی سنتگرا، آرامش‌گرا و از نظر سیاسی محتاطی بود که با حکومت پهلوی رابطهٔ کاری داشت. او اغلب به نیابت از فعالان مذهبی دربند پادرمیانی می‌کرد. این قبیل روحانیون بی سر و صدا از حکومت و سیاست‌های آن ناراضی بودند ولی صریحاً با آن مخالفت نمی‌کردند.
خاطرات
یکی از علما نقل می‌کرد:
«آیت‌الله سید احمد خوانساری در مسجد پیش از اذان و اقامه عرضه می‌داشت :«السلام علیک یا ابا عبدالله»یکی از شاگردان ایشان می‌گوید: به ایشان عرض کردم که آیا سلام بر امام حسین علیه‌السلام در اینجا وارد شده‌است؟ ایشان فرمودند: خیر، عرض کردم: پس شما چرا این جمله را قبل از هر نماز می‌فرمایید؟ ایشان فرمود: برای اینکه این محراب، این منبر، این نماز و این جمعیت، همگی برای امام حسین علیه‌السلام است. اگر او نبود، هیچ چیز نمی‌ماند»
درگذشت
خوانساری در ۳۰ دی۱۳۶۳ (۱۴۰۵ ق) در تهران درگذشت به مناسبت وفات او روح الله خمینی پیام تسلیتی صادر کرد و بازار تهران و حوزه‌های علمیه تعطیل و از سوی دولت یک هفته عزای عمومی اعلام شد. پیکر وی را پس از تشییع در تهران به قم منتقل و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه به خاک سپردند.
شاگردان
سید مصطفی صفایی خوانساری (فرزند سید احمد صفایی خوانساری) و سید محمدمهدی غضنفری (فرزند میرزا سید محمدتقی غضنفری) از شاگردان مطرح سید احمد خوانساری بوده‌اند.
نام برخی از شاگردان:
- سید محمدباقر سلطانی
- سید محمدمهدی غضنفری (مؤلف کتاب خودآموز لمعه و مکاسب)
- مرتضی حائری یزدی
- سید رضا صدر
- سید محمدباقر اسدی خوانساری
- محمدتقی ستوده
- غلامرضا صلواتی
- علی پناه اشتهاردی
- سید حسین شمس خراسانی
- سید رضی شیرازی
- ابوالحسن شریف طبرستانی
- شیخ عباس مغیثی مرندی
- سید هادی غضنفری خوانساری (مؤلف کتاب مصادرالاجتهاد و مبانی الاستنباط عندالامامیه)
- سید محمدعلی موحد ابطحی
- سید محمدباقر موحد ابطحی
- سید محمد جواد پیشوایی
- میرزا مسیح مسجد جامعی
- سیف‌الله جعفرزاده گیلانی
- سید مهدی حسینی روحانی
منابع
- ↑ «سید احمد خوانساری». ویکی شیعه. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
- ↑ «آیت الله سید احمد خوانساری، تندیس پارسایی». hawzah.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
- ↑ «اندیشه قم؛ تنها مرکز حوزوی پاسخگویی تخصصی به سؤالات و شبهات دینی». web.archive.org. ۲۰۱۶-۰۴-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
- ↑ «اندیشه قم؛ تنها مرکز حوزوی پاسخگویی تخصصی به سؤالات و شبهات دینی». web.archive.org. ۲۰۱۶-۰۴-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
- ↑ «آیت الله سید احمد خوانساری، تندیس پارسایی». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه نت. ۱۹۶۳-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۳-۰۱.
- ↑ محمدباقر خوانساری، جلد ۲، صفحهٔ ۱۹۸
- ↑ مجمع الفوائد، صفحه ۱–۴۳
- ↑ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، جلد ۶
- ↑ ریحانة الادب، ج ۳، ص ۳۶۶؛ الکنی و الالقاب، ج ۲، ص ۱۹۸؛ طبقات اعلام الشیعة، ج ۱، ص ۲۱۱؛ فوائد الرضویه، ص ۴۰۳.
- ↑ مکارم الاثار، ج ۳، ص ۸۰۴–۸۰۶؛ ریحانة الادب، ج ۱، ص ۳۶۶؛ النهریة، ص ۴۴.
- ↑ «امام خمینی (س) - نامه به آقای سید احمد خوانساری (امضای اعلامیه علیه رژیم)». www.imam-khomeini.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
- ↑ Azimi, F.; Azimi, F. (2009). QUEST FOR DEMOCRACY IN IRAN C: a century of struggle against authoritarian rule (به انگلیسی). Harvard University Press. p. 341. Retrieved 2017-04-09.
- ↑ محمدباقر خوانساری، جلد ۲، صفحهٔ ۱۹۸
- ↑ صحیفه امام، ج۱۹، ص ۱۲۸
- ↑ امام خمینی، همان‌جا، آیت الله سید احمد خوانساری، همان، مقدمه، ص۵۶، امینی، ج۲، ص۵۴۶؛ ابن الرضا، ج۱، ص۳۸۸.
- ↑ «خدمات دینی و اجتماعی». خبرگزاری ایرنا.
جستارهای وابسته
- خاندان خوانساری
- سید محمدهاشم خوانساری
- سید هاشم موسوی خوانساری
- سید محمدتقی غضنفری
- سید محمدتقی خوانساری
- خوانسار
پانویس
- سنگربانان اسلام (جلد اول، ص) تألیف سید هادی غضنفری خوانساری