میشیما یوکیو
یوکیو میشیما (به ژاپنی: 三島 由紀夫، Mishima Yukio) نام ادبیِ کیمیتاکه هیرائوکا (به ژاپنی: 平岡 公威، Hiraoka Kimitake) (۱۴ ژانویه ۱۹۲۵ – ۲۵ نوامبر ۱۹۷۰)، نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان نامدار ژاپنی بود که سه بار کاندیدای جایزه نوبل ادبیات شد و یکی از بزرگترین نویسندگان سده بیستم ژاپن به‌شمار می‌رود. کارهای پیشروی او مخلوطی از زیبایی‌شناسی‌های امروزین و سنتی است که با شکستن مرزهای فرهنگی، بر جنسیت، مرگ و تغییرات سیاسی تأکید می‌کنند. او همچنین به خاطر خودکشی به روش هاراکیری مشهور است. در کنار نویسندگی و سرودن شعر، او همچنین در چند فیلم سینمایی از جمله در فیلم هراسان از مرگ (محصول ۱۹۶۰) به ایفای نقش پرداخت.
یوکیو میشیما | |
|---|---|
عکاس شیرو آئویاما (۱۹۵۶) | |
| نام اصلی | کیمیتاکه هیرائوکا |
| زاده | ۱۴ ژانویهٔ ۱۹۲۵ توکیو، ژاپن |
| درگذشته | ۲۵ نوامبر ۱۹۷۰ (۴۵ سال) توکیو، ژاپن خودکشی (هاراکیری) |
| پیشه | نویسنده داستان کوتاه، رمان‌نویس، شاعر، نمایشنامه نویس |
| ملیت |  ژاپن |
| دانشگاه | دانشگاه توکیو |
| فرزند(ان) | دو فرزند |
از آثار مهم او می‌توان به چهارگانه «دریای حاصلخیزی» اشاره کرد؛ که به مسئله تناسخ در چند نسل می‌پردازد. همچنین رمان «معبد طلایی» از دیگر آثار شاخص او به‌شمار می‌رود. رمان کوتاه آوای امواج نوشته میشیما نیز داستانی عاشقانه است که موفق به دریافت جایزه شینچوشا شده‌است. نمایشنامهٔ بانو آئویی میشیما را بهرام بیضایی در تهران به نمایش درآورده است.
مرگ
یوکیو میشیما در ۱۹۶۷ در نیروی زمینی دفاع از خود ژاپن (GSDF) اسم‌نویسی کرد و آموزش‌های اولیه نظامی را دید. سال بعد، او تاتنوکای (Tatenokai به معنی انجمن سپر) را بنیان نهاد که گروهی شبه‌نظامی از دانشجویان جوانی بود که به فراگیری هنرهای رزمی و تمرینات سخت بدنی می‌پرداختند و سوگند دفاع از امپراتور ژاپن را خورده‌بودند.
در ۲۵ نوامبر ۱۹۷۰، او و چهار نفر از اعضای تاتنوکای با دست‌آویز کردن موضوعی، از فرماندهی نیروهای دفاع از خود ژاپن در منطقه ایچیگایای شهر توکیو بازدید کردند. آن‌ها در دفتر فرمانده سنگربندی کرده و او را به صندلی بستند و اطلاعیه و نیز خواسته‌های خود را که از قبل بر پرچمی آماده کرده‌بودند برافراشتند. سپس میشیما به بالکون دفتر رفته و سربازان را به گرد آمدن فراخواند. او تلاش کرد که سربازان را به کودتا تشویق کند اما سخنان او تنها به آزردگی و هو کردن او بدست سربازان منجر شد. او پس از چند دقیقه سخنانش را رها کرد و به داخل دفتر برگشت و هاراکیری (خودکشی به روش سامورایی که با پاره کردن شکم است) را انجام داد. وظیفه بریدن سر او (به ژاپنی: کایشاکونین) نیز بر عهده یکی از چهار نفر اعضای تاتنوکای، ماساکاتسو موریتا گذاشته‌شد که پس از چندین بار تلاش نتوانست آن را به‌درستی انجام دهد و هیرویاسو کوگا به جای او این کار را انجام داد. سپس موریتا نیز هاراکیری را انجام داد و کوگا سرش را از بدن جدا کرد.
سنت دیگری که در این مراسم انجام می‌شود نوشتن شعر مرگ است که میشیما پیش از وارد شدن به دفتر آن را انجام داده‌بود. او نقشه این خودکشی را دست‌کم از یکسال پیش به دقت آماده کرده‌بود و حتی پول دفاع قانونی در دادگاه از سه نفر دیگر اعضای تاتنوکای را نیز آماده کرده‌بود.
آثار
مهم‌ترین آثار میشیما عبارتند از:
- ۱۹۵۴ - آوای امواج (به انگلیسی: The Sound of Waves)
- ۱۹۵۶ - معبد طلایی (به انگلیسی: The Temple of the Golden Pavilion)
- ۱۹۶۵–۷۰ - چهارگانهٔ دریای حاصلخیزی(۱-برف بهاری ۲-اسبهای لگام گسیخته ۳-معبد سپیده دم ۴- زوال فرشته) (به انگلیسی: The Sea of Fertility tetralogy)
- ۱۹۶۸- آفتاب و فولاد (به انگلیسی: Sun and Steel) - ترجمه فارسی: فردین توسلیان، نشر آنیما-۱۳۹۶
آثار ترجمه‌شده به فارسی
از یوکیو میشیما آثار متعددی به زبان فارسی ترجمه و با مشخصات زیر به چاپ رسیده‌اند.
- میشیما، یوکیو، آفتاب و فولاد: دیدگاه‌هایی شخصی درباره‌ی هنر، عمل و مرگ معنوی، ترجمۀ فردین توسلیان، تهران: آنیما، ۱۳۹۶.
- میشیما، یوکیو، آوای امواج، ترجمۀ فرناز حائری، تهران: نشر قطره، ۱۳۹۵؛ تهران: کتابسرای میردشتی: نشر قطره، ۱۴۰۰.
- میشیما، یوکیو، آوای موج‌ها، ترجمۀ غلامحسین سالمی، تهران: انتشارات نگاه، ۱۴۰۰.
- میشیما، یوکیو، اسبهای لگامگسیخته، ترجمۀ ف‍ری‍ب‍رز م‍ج‍ی‍دی، تهران: نشر قطره، ۱۳۷۱.
- میشیما، یوکیو، اسبهای لگامگسیخته، ترجمۀ غلامحسین سالمی، تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۹۹.
- میشیما، یوکیو، بانو آئویی، ترجمۀ هوشنگ حسامی، تهران: تجربه، ۱۳۷۶؛ تهران: مؤسسۀ نگارش الکترونیک کتاب، ۱۳۹۴؛ تهران: مؤسسۀ نگارش الکترونیک کتاب: تجربه، ۱۳۹۵؛ تهران: نشر چشمه، ۱۳۹۶.
- میشیما، یوکیو، بانو آئویی، در مرگ در می‌زند، مجموعۀ تجربه‌های کوتاه (ده نمایشنامه اول)، ترجمه هوشنگ حسامی، تهران: تجربه، ۱۳۸۹؛ صص ۵۵-۹۴.
- میشیما، یوکیو، برف بهاری، ترجمۀ غلامحسین سالمی و س‍م‍ی‍ا ص‍ی‍ق‍ل‍ی، تهران: نشر قطره، ۱۳۶۹؛ تهران: نگاه، ۱۳۹۱.
- میشیما، یوکیو، حراج، ترجمۀ هوشنگ حسامی، تهران: تجربه، ۱۳۷۹؛ تهران: مؤسسۀ نگارش الکترونیک کتاب، ۱۳۹۴؛ تهران: نشر چشمه، ۱۳۹۶.
- میشیما، یوکیو، دریانوردی که از چشم دری‍ااف‍ت‍اد، ترجمۀ ه‍رم‍ز ع‍ب‍دال‍ل‍ه‍ی، تهران: ن‍ی‍ل‍وف‍ر، ۱۳۸۳.
- میشیما، یوکیو، دریانوردی که از چشم دریا افتاد، ترجمۀ مریم رضایی، تهران: نشر سنگ، ۱۴۰۰.
- میشیما، یوکیو، زوال فرشته، ترجمۀ غلامحسین سالمی، تهران: کتاب م‍ه‍ن‍از، ۱۳۷۷؛ تهران: نگاه، ۱۳۹۷.
- میشیما، یوکیو، مرگ در ن‍ی‍م‍ۀ ت‍اب‍س‍ت‍ان و داستانهای دیگر، ترجمۀ ه‍رم‍ز ع‍ب‍دال‍ل‍ه‍ی، تهران: م‍ع‍ی‍ن، ۱۳۶۹.
- میشیما، یوکیو، ه‍ف‍ت پ‍ل، (م‍ن‍ت‍خ‍ب‍ی از مجموعۀ مرگ در ن‍ی‍م‍ۀ ت‍اب‍س‍ت‍ان)، ترجمۀ اخ‍ت‍ر اع‍ت‍م‍ادی، تهران: ف‍اری‍اب، ۱۳۶۴.
- میشیما، یوکیو، معبد سپیده‌دم، ترجمۀ غلامحسین سالمی، تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۹۵.
- میشیما، یوکیو، معبد طلائ‍ی، ترجمۀ م‍ح‍م‍د ع‍ال‍ی‍خ‍ان‍ی، زن‍ج‍ان: دس‍ت‍ان، ۱۳۷۲.
- میشیما، یوکیو، مهد بند، تهران: انتشارات غنچه، ۱۳۹۴.
گزیده داستان
- رژۀ پیروزی در بند آرتور: داستانهای کوتاه ژاپنی از آغاز تا امروز، نوشتۀ هاروکی موراکامی، کوبو آبه، یاسوناری کاواباتا، ریونوسوکه آکوتاگاوا، یوکیو میشیما، سوسکی ناتسومه و دیگران، با مقدمۀ جی توماس رایمر و ان سی جسل، ترجمۀ اشکان کاظمیان‌مقیمی، تهران: نشر شور‌آفرین، ۱۳۹۵.
- آتش گوگردین دوزخ و داستانهای دیگر از نویسندگان شرق و جنوب شرق آسیا، نوشتۀ یانگ گوا-ژا، یاسوناری کاواباتا، یوکیو میشیما و دیگران، گزینش و ترجمه قاسم صنعوی، تهران: انتشارات دوستان، ۱۳۹۸.
دربارۀ میشیما به فارسی
- م‍ی‍ل‍ر، ه‍ن‍ری، ع‍ص‍ر آدم‍ک‍ش‌ه‍ا: دربارۀ آرتور رم‍ب‍و ه‍م‍راه با م‍ن خ‍ن‍گ‌ت‍ر از دیگران ن‍ی‍س‍ت‍م و ت‍ف‍ک‍ره‍ائ‍ی درب‍اره مرگ یوکیو میشیما، ترجمۀ ع‍ب‍دال‍ل‍ه ت‍وک‍ل، تهران: کتاب زمان، ۱۳۶۳.
- ج‍ع‍ف‍ری‌آث‍ار، ج‍م‍ال، ادبیات میشیما س‍رش‍ار از ک‍ن‍ای‍ه است، در ف‍ره‍ن‍گ آش‍ت‍ی، ۲۶ آب‍ان ۱۳۸۴؛ ص ۱۱.
- ش‍ه‍ب‍ا، م‍ح‍م‍د، ب‍ررس‍ی ترجمۀ داستانی کوتاه از میشیما، در م‍ت‍رج‍م، سال ۶، ش ۲۳ و ۲۴، پ‍ای‍ی‍ز ۱۳۷۶؛ ص ۵۶-۶۱.
- خ‍رم‍ش‍اه‍ی، ب‍ه‍اءال‍دی‍ن، ت‍أم‍ل‍ی بر مرگ میشیما، در س‍روش ۱، زم‍س‍ت‍ان ۱۳۷۳؛ ص ۶۸-۶۹.
- ی‍زدان‍ی‌خ‍رم، ب‍ه‍م‍ن، تنها دریا پ‍اک است، در ه‍م‌‌م‍ی‍ه‍ن، ۲۱ ف‍روردی‍ن ۱۳۷۹؛ ص ۷.
- سالمی، غلامحسین، دردی پر درون جان، دردی بی‌کران!: نگاهی به زندگی و آثار یوکیو میشیما (قسمت اول)، در اعتماد ملی، ۲۸ شهریور ۱۳۸۷؛ ص ۱۰.
- سالمی، غلامحسین، زندگی، عشق به وطن و دیگر هیچ: نگاهی به زندگی و آثار یوکیو میشیما (قسمت دوم)، در اعتماد ملی، ۳۱ شهریور ۱۳۸۷؛ ص ۱۰.
- ح‍م‍ی‍درف‍ی‍ع‍ی، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی، زوال فرشته و ن‍وزای‍ی رمان ش‍رق‍ی، در ع‍ص‍ر آزادگ‍ان، ۲۶ آب‍ان ۱۳۷۸؛ ص ۸.
- ک‍ی‍ان‍ی، ح‍س‍ی‍ن، ش‍ب‍ح زن‍ده، در کتاب م‍اه هنر، ش ۴۱ و ۴۲، ب‍ه‍م‍ن و اس‍ف‍ن‍د ۱۳۸۰؛ ص ۱۰۰-۱۰۱.
- سالمی، غلامحسین، ش‍ی‍وا، ه‍م‍چ‍ون ص‍دای س‍ک‍وت، در ص‍ب‍ح امروز، ۱۸ ف‍روردی‍ن ۱۳۷۹؛ ص ۸.
- م‍ارم‍ی‍ز، جان، ف‍ل‍س‍ف‍ه ن‍ی‍چ‍ه و میشیما - سامورایی و اب‍رم‍رد: ق‍ه‍رم‍ان‍ان ت‍راژدی‍ک، ترجمۀ ع‍ل‍ی‌غ‍لام‍ح‍س‍ی‍ن ن‍ی‍اس‍م‍اک‍وش، در م‍ردم‌س‍الاری، ۷ آب‍ان ۱۳۸۳؛ ص ۶.
- دس‍ت‍غ‍ی‍ب، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن، ق‍ص‍ۀ ع‍ق‍ای‍د در زوال فرشته، در آفتاب امروز، ۱۵ آذر ۱۳۷۸؛ ص ۸.
- س‍ف‍ی‍دی‍ان، پ‍ری، گ‍ذری بر زندگی و آثار یوکیو میشیما: به س‍رع‍ت ب‍رق به ن‍رم‍ی ب‍اد، در ه‍م‍ش‍ه‍ری، ۱۴ دی ۱۳۸۲؛ ص ۸.
- اوس‍ت‍ا، م‍ه‍رداد، م‍رد ف‍رش‍ت‍ه‌ای که زوال را دوس‍ت ن‍داش‍ت ...، در ف‍ت‍ح، ۲۵ ف‍روردی‍ن ۱۳۷۹؛ ص ۶.
- سالمی، غلامحسین، میشیما، ف‍ری‍ادگ‍رع‍ص‍ی‍ان ژاپنی ع‍ل‍ی‍ه ف‍ره‍ن‍گ م‍ه‍اج‍م غ‍رب، در دوران، سال ۲، ش ۱، آذر ۱۳۷۵؛ ص ۵۲-۵۵.
- میشیما، ن‍ق‍اش واژه‌ه‍ا، در ت‍وس‍ع‍ه، ۱۷ آذر ۱۳۸۱؛ ص ۸.
- ق‍اس‍م‌ف‍ر، م‍ه‍رداد، میشیما ت‍ص‍وی‍رگ‍ر س‍رخ‍وردگ‍ی‌ه‍ای ی‍ک م‍ل‍ت، در دوران، سال ۲، ش ۱۱، اردی‍ب‍ه‍ش‍ت ۱۳۷۵؛ ص ۵۹.
منابع
- ↑ «یوکیو میشیما: حکایت عجیب رمان‌نویسی که هاراکیری کرد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۳۱.
