پلاسمای کوارک گلوئون
پلاسمای کوارک گلوئون(به انگلیسی: quark–gluon plasma، مخفف: QGP) یا سوپ کوارک یک فاز در کرومودینامیک کوانتمی است که در دما ویا چگالی‌های بسیار بالا رخ می‌دهد. در این فاز ماده تقریباً فقط کوارک و گلوئون آزاد است که هر دو از بنیادی‌ترین ذرات سازنده ماده هستند. دانشمندان فیزیک ذرات بر این عقیده‌اند که این پلاسما در اولین میکروثانیه‌های پس از مهبانگ وجود داشته‌است و بررسی خواص این پلاسما کمک بزرگی به درک چگونگی آغاز جهان می کند. سنکروترون سوپر پروتون در سرن برای اولین بار در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تلاش کرد که به پلاسمای کوارک گلوئون دست یابد نتایجی که به مدارک غیرمستقیم وجود این فاز منجر شد در سال ۲۰۰۰ آزمایشگاه ملی بروکهیون نیز به تحقیق درباره پلاسمای کوارک گلوئون پرداخت.
اگرچه یک سازمان بی‌طرف ادعای دانشمندان آزمایشگاه ملی بروکهیون را تایید نکرده‌است اما ان ها در فوریه ۲۰۱۰ ادعا کردند که یک پلاسمای کوارک گلوئون در دمای ۴ تریلیون درجه سلسیوس ساخته‌اند.
سه آزمایش کنونی که در برخورددهنده هادرونی بزرگ، سرن در حال انجام است یعنی آزمایش آلیس، آزمایش اطلس و سی‌ام‌اس, هنوز در حال بررسی خواص پلاسمای کوارک گلوئون است. این آزمایش‌ها در نوامبر ۲۰۱۰ آغاز شد و ابتدا پروتون‌ها و سپس یون‌های سرب را در آزمایش آلیس بهم برخورد دادند و در ۶ دسامبر متوقف شده و دوباره در ژانویه ۲۰۱۱ شروع به کار کردند. در هفته اول برخورد دادن یون‌های سرب در ال‌اچ‌سی دانشمندان به چند پلاسمای کوارک گلوئون با دمای ده‌ها تریلیون درجه سلسیوس دست یافتند.
منابع
- ↑ Bohr, Henrik; Nielsen, H. B. (1977). "Hadron production from a boiling quark soup: A thermodynamical quark model predicting particle ratios in hadronic collisions". Nuclear Physics B. 128 (2): 275. Bibcode:1977NuPhB.128..275B. doi:10.1016/0550-3213(77)90032-3.
- ↑ http://plasmadictionary.llnl.gov/term/Quark-gluon--plasma
- ↑ A New State of Matter - Experiments
- ↑ Relativistic Heavy Ion Collider, RHIC
- ↑ http://www.bnl.gov/rhic/news2/news.asp?a=1074&t=pr بایگانی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine 'Perfect' Liquid Hot Enough to be Quark Soup
- ↑ «Alice Experiment: Welcome to ALICE Portal». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱.
- ↑ «CERN Press Release November 4th 2010». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱.
- Wikipedia contributors، "Quark–gluon plasma،" Wikipedia، The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Quark–gluon_plasma&oldid=440774830 (accessed August ۶، ۲۰۱۱).