پل سفید اهواز
پل سفید اهواز یا پل معلق یا پل هلالی نام یکی از پل‌های شهر اهواز است که یکی از نمادهای این شهر نیز محسوب می‌شود. این پل در سال ۱۳۱۵ خورشیدی در دوره رضا شاه پهلوی بر روی رودخانهٔ کارون ساخته شده‌است که دارای دو قسمت پل معلق (یکی ۱۳۶ متری و دیگری ۱۳۰ متری) و سه قسمت قوسی ۴۹ متری هست. طول کل پل ۵۰۱٫۲ متر است. کارهای پیمانکاری نجاری این پل توسط غلامحسین صالحی کلام نجار چیره دست زمان خودش انجام شده است. این پروژه توسط دو مهندس جوان آلمانی انجام شده است.
| پل سفید اهواز | |
|---|---|
پل‌سفید در شب | |
| نام | پل سفید اهواز |
| کشور | ایران |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | پل |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۴۹۳ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۳۷۸/۸/۲۶ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | دارد |
پل سفید اهواز | |
|---|---|
| مختصات | ۳۱°۱۹′شمالی ۴۸°۴۱′شرقی / ۳۱٫۳۲°شمالی ۴۸٫۶۸°شرقی |
| مکان | اهواز، روی رود کارون |
| نام رسمی | پل سفید |
| ویژگی‌ها | |
| درازای کل | ۵۰۱٫۲۰ متر |
| پهنا | ۹٫۸ متر |
| بلندی | ۱۳ متر |
| شمار دهنه‌ها | سه دهانه ۴۹ متری، دو دهانه ۱۳۰ و ۱۳۶ متری |
| مکان | |
در حال حاضر به علت مراقبت بیشتر از بنا به صورت یک طرفه است و فقط خروجی فلکه شهدا به سمت بیمارستان رازی فعال است
نحوه بسته شدن قرارداد و چگونگی اجرای پل
در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۱۲ از طرف ریاست اداره بهره‌برداری راه‌آهن ناحیه جنوب اهواز (اریک کسوندسن) و معاونت فنی و مهندسی سیف‌الله‌خان مشاور پروژه ساختمان، یک پل جدید بر روی رود کارون جهت عبور و مرور اهالی شهر اهواز در یازده صفحه به وزارت کل طرق و شوارع داده و سه محل برای احداث پل پیشنهاد گردید. تا این زمان تنها پل معلق بر روی رودخانه کارون پل فلزی راه‌آهن (پل سیاه) بود که برای اتصال راه‌آهن سراسری به بندر شاپور در سال ۱۳۰۸ احداث شده‌است.
در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۱۳ قراردادی در ۱۲ ماده بین میرزا علی‌خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران و اسکار لیندال نماینده شرکت سوئدی سونسکا انترپرناد اکتی بولاگت (Svenska Entreprenad AB (SENTAB منعقد و طبق قرارداد مسئولیت ساختمان پل کارون اهواز و امتحان زمین و تهیه نقشه‌های اصلی به شرکت مذکور که به اختصار (سنتاب) نامیده می‌شد واگذار گردید. شرکت سنتاب که در سال ۱۹۳۳ تاسیس شده بود، در سال ۱۹۶۷ جذب شرکت اسکانسکا شده است. کل هزینه عملیات مربوط به پل کارون که بایستی به موجب قرارداد پرداخت می‌شد، مجموعاً پنج‌میلیون و هفتصد و هشت هزار ریال (۰۰۰/۷۰۸/۵ ریال) برآورد گردید؛ که پرداخت آن طی ۱۲ فقره چک به عهده بانک ملی ایران واگذار گردید. فولاد مورد نیاز و سایر مصالح و لوازم ساختمان پل از طرف شرکت سنتاب پس از تأیید رسمی سفارت ایران در استکهلم به کشور سوئد داده شد.
بر اساس ماده ۳ این قرارداد انجام کار بعد از تصویب نقشه‌های تفصیلی و امضاء قرارداد بیست ماه تعیین گردید و طبق شش ماه شرکت سنتاب موظف بود یکنفر نماینده با اختیارات تام برای مذاکرات و تصمیمات مربوط به امور ساختمان در محل کار تعیین نمایند و در همین بند از قرارداد اداره راه‌آهن جنوب نیز نماینده وزارت طرق و شوارع به منظور نظارت در اجرای عملیات ساختمانی، طبق نقشه‌های مصوب معرفی گردید.
یک ماه بعد از تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۱۳ گونتربرگ از طرف شرکت سنتاب به سمت ریاست ساختمان پل اهواز منصوب و بعنوان نماینده شرکت مذکور به اهواز اعزام شد. مهندس سیف‌الله‌خان مشاور از طرف وزارت طرق و شوارع به نمایندگی انتخاب شد.
در اوایل مهرماه ۱۳۱۳ موقعیت خط وسط پل بر روی رود کارون تعیین و در دوم شهریور همان ماه به منظور استحکام زمین برای شالوده ریزی پایه‌های پل از شرکت نفت درخواست وسایل حفاری شده که در اواخر همین ماه یعنی در ۲۸ مهرماه ۱۳۱۴ اولین پی‌کنی آن آماده گردید و تا ۲۰ بهمن‌ماه همان سال پنج پایه از هفت پایه اصلی پل بر اساس طرح (ک. لوبرک استاد فرهنگستان استکهلم) پی‌کنی و بتون‌ریزی شد. در ماه‌های اردیبهشت و تیر ماه سال ۱۳۱۴ دوپایه باقیمانده آن تکمیل شد. قطعات فلزی پل که در کارخانه «موتلا ورکاستاد»(Motala Verkstad) سوئد ساخته گردید. بهم متصل، سپس از «دوبه» راه‌آهن بوسیله جرثقیل کشتی فلورستان متعلق به کمپانی استریل در روز ۱۸ مرداد ۱۳۱۴ اولین قطعه آهن پل فلزی اهواز بالا کشیده شد.
در ۱۲ مرداد ۱۳۱۵ بتون‌ریزی سرتاسری پل به پایان رسید و در ۱۵ مرداد آسفالت سطح اتومبیل روی پل آغاز شد و در ۲۴ مرداد همان سال ضمن شروع سیم کشی برق جهت روشنایی پل از سوی شرکت سنتاب اعلام شد که پل اهواز ۱۴ روز دیگر برای تحویل حاضر می‌شود.
اولین آزمایش پل
آزمایش پل چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام ده و نیم روز در ۳۰ شهریور ۱۳۱۵ با بیش از هفت ماه تأخیر با ضمانت بیست و چهارماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه‌آهن جنوب تحویل داده شد. سپس در تاریخ پانزده آبانماه ۱۳۱۵ افتتاح و با رعایت اینکه:
- در موقع عبور، بیش از یک ماشین روی پل در حرکت نباشد.
- چند درشکه پشت سرهم روی پل در حرکت نباشد.
۳-سرعت حداکثر اتومبیل روی پل ۵ کیلومتر در ساعت باشد.
و بنابراین ارتباط عبور و مرور اهالی از شهر قدیم اهواز به شهر جدید آغاز شد.
اولین بازسازی پل سفید
در تابستان سال ۱۳۸۹ عملیات بازسازی و مرمت این پل در دستور کار قرار گرفت و به گفته مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اهواز عملیات مرمت و بازسازی این پل در حال انجام است و با مساعد شدن شرایط جوی عملیات جوش‌کاری اتصالات و قطعات فرسوده و همچنین رنگ‌آمیزی پل انجام می‌شود. همچنین تجهیزات مورد نیاز برای نورپردازی پل سفید با حمایت مالی بانک ملی از کشور ایتالیا تهیه شده‌اند و پس از پایان عملیات رنگ‌آمیزی، عملیات نورپردازی پل سفید اهواز آغاز می‌شود تا این پل در ایام نوروز جلوه‌ای خاص داشته باشد.
هدف از بازسازی
- رفع خطرات احتمالی، به لحاظ گذشت۱۵ سال از عمر مفید پنجاه ساله پل
- بهینه‌سازی، مرمت و احیاء سمبل تاریخی شهر
مراحل اجرایی پروژه
که شامل عملیات تخریب بتن کف، نصب قطعات فلزی، بتون‌ریزی و کف سازی، ساخت نرده مناسب، سند بلاست و رنگ‌آمیزی مجدد کل قطعات فلزی پل و نورپردازی با استفاده از فیبر نوری می‌باشد.
هزینه و روش اجرا
این پروژه با اعتبار ۵/۷ میلیارد ریال و در سه فاز اجرایی برنامه‌ریزی شده‌است.
- فاز اول شامل سه دهانه وسطی
- فاز دوم شامل دهانه بزرگ غربی
- فاز سوم شامل دهانه بزرگ شرقی
ثبت در آثار ملی ایران
این اثر در تاریخ ۱۳۷۸/۰۸/۲۶ با شمارهٔ ثبت ۲۴۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
درخواست برای تبدیل پل به پیاده‌راه
با بالا رفتنِ قدمت پل سفید و همچنین ورودِ پرندگان مهاجر در فصل پاییز و زمستان به اهواز که در کنار این پل مستقر می شوند، جمعی از فعالان فرهنگی اهواز خواستارِ تعطیلی این پل در روزهای جمعه و تبدیل شدنش به پیاده راه شدند. برای این منظور کمپین‌هایی شکل گرفت. اهوازی‌ها پل سفید را یکی از سرمایه‌های نمادین شهر و یکی از علت‌های این درخواست را کمبود فضای گردشگری در این شهر دانستند.
نگارخانه
منابع
- ↑ سایت مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸.
- ↑ https://sv.wikipedia.org/wiki/Motala_Verkstad
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «شورای اسلامی شهر اهواز». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۱.
- ↑ «شبکه اطلاع‌رسانی ساختمان ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۱.
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «تبدیل پل سفید اهواز به پیاده‌راه در روزهای جمعه». خبرگزاری فارس. 1400 آذر 19.
- ↑ «درخواست برای تعطیلی پل سفید اهواز در روزهای جمعه». ایسنا خوزستان. ۲۰ آذر ۱۴۰۰.
- ↑ «پل سفید اهواز جمعه ها پیاده راه شود». خبرگزاری مهر خوزستان. ۱۸ آذر ۱۴۰۰.