پنتوس
پُنتوس، پنتس، پنطس، پنطش، پونتوس یا پونت (به یونانی:Πόντος) نام سرزمینی باستانی در جنوب دریای سیاه در ترکیه کنونی‌است. در عصر تاریک یونانی یونانی‌های یونیه آغاز به ساخت شهرهایی در این سرزمین کردند. این نام در پایان دوران کلاسیک بیشتر به بخش شمالی آناتولی داده‌می‌شد. پونتوس با کاپادوسیه و ارمنستان هم‌مرز بود.
| پنتوس (Πόντος) | |
|---|---|
| منطقه باستانی آناتولی | |
یک خانه روستایی سنتی در پنتوس | |
| موقعیت | شمال شرقی آناتولی |
| گروه‌های قومی | پونتیک‌های یونانی، لازها، همشین‌ها، ایرانیان فارسی‌زبان، یهودی‌ها (تا قرن هشتم), چپنی‌ها (از قرن یازدهم) |
| پایتخت‌های تاریخی | آماسیه، نیکسار، سینوپ، ترابزون |
| حاکمان قابل توجه | مهرداد ششم پنتوس |
جایگاه پنتوس | |
سال ۱۲۰ پیش از میلاد، اوج گرفتن قدرت پادشاهی پنتوس به وسیله مهرداد ششم پنتوس بود.
تاریخچه
از دیر باز خاندان شاهی ایرانی‌نژاد بر آنجا حکومت می‌کردند و در معابد بزرگی که بردگان مقدس زن و مرد بیشماری وقف آنها بود، مغان نفوذ دینی داشتند. این سرزمین از زمان‌های کهن تحت نفوذ فرهنگ ایرانی قرار گرفته و بسیاری از باورهای دینی و رسم و آیین‌های ایرانی را پذیرفته بود. بنا بر قول استرابو در همهٔ شهرهای پونتوس آتشکده‌ها وجود داشت و مغان در همه جا فراوان بودند. اسکندر مقدونی در تازش به هخامنشیان بر این بخش هم دست‌یافت. با مرگ او و آشفتگی‌ای که در پی‌اش آمد پادشاهی پونتوس در آن سوی رود هالیس در ۳۰۲ (پیش از میلاد) بنیاد نهاده شد. پایه‌ریز این پادشاهی مهرداد یکم کتیستس پسر مهرداد دوم کیوسی بود. این مهرداد دوم یک ایرانی بود که در خدمت آنتیگونوس یکم مونوفتالموس یکی از جانشینان اسکندر بود. این پادشاهی تا ۶۴ (پیش از میلاد) به دست فرزندان مهرداد پایدار ماند. در زمان مهرداد بزرگ این پادشاهی از مرزهای پنتوس بسیار فراتر رفت. در ۶۴ پیش از میلاد پومپی سردار رومی بر این سرزمین دست‌یافت. پومپی سردار رومی که آسیای صغیر و پونتوس و کاپادوسیه را فتح کرده بود، آریوبرزن دست نشاندهٔ خود را در این نواحی به امیری گذاشت و در همان زمان بود که پس از چندین قرن به جای گاه‌شماری کاپادوسی-ایرانی تقویم رومی در این کشورها رایج شد.
در گذر تاریخ این سرزمین از امپراتوری بیزانس به امپراتوری ترابوزان رسید(۱۲۰۴ (میلادی)). در ۱۵ اوت۱۴۶۱ عثمانی‌ها بر این بخش دست‌یافتند.
پانویس
- ↑ http://www.vajehyab.com/dehkhoda/بنطش
- ↑ http://www.vajehyab.com/?q=پنطس
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ دین ایرانی، ص ۱۳۶
منابع
- بنونیست، امیل. دین ایرانی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۴
- Wikipedia contributors, "Pontus," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pontus&oldid=180338342 (accessed January 21, 2008).