کاخ نیاوران
کاخ نیاوران یا کاخ موزه نیاوران، در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران قرار دارد. این کاخ در مجموعه باغ نیاوران در میدان نیاوران شهر تهران واقع شده و مساحت آن حدود ۱۱ هکتار است. کاخ نیاوران اقامتگاه تابستانی محمدرضا شاه پهلوی بود. این کاخ یکی از مکان‌های شاخص گردشگری در شهر تهران است.
| کاخ نیاوران | |
|---|---|
| نام | کاخ نیاوران |
| کشور | ایران |
| استان | تهران |
| شهرستان | شمیرانات |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | کاخ |
| کاربری | کاخ |
| کاربری کنونی | موزه |
| دیرینگی | دوره قاجار، دوره پهلوی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره قاجار، دوره پهلوی |
| مالک فعلی اثر | سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۰۲۵ |
| تاریخ ثبت ملی | ۶ خرداد ۱۳۷۷ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | بله |
| وبگاه | http://www.niavaranmu.ir/ |
پیشینه
این باغ در کنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده میشد و در نیاوران قرار داشت، به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود ساخته شد. باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار که در این نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعد به «نیاوران» مشهور شد. محمدشاه نیز در همین باغ بنای کوچکی بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد، عمارت کوشک احمدشاهی است.
دوران محمد رضا شاه پهلوی
عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا شاه پهلوی در سال ۱۳۳۷ آغاز گردید و در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید. در زمان فتحعلی شاه قاجار کاخ کوچکتری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که تخریب و کاخ نیاوران به جای آن ساخته شد.
این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش اختصاص یافت.
کاخ نیاوران را محسن فروغی طراحی کرد. همچنین گچ‌بری توسط استاد عبداللهی، آینه‌کاری توسط استاد علی‌اصغر و کاشی‌کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم‌پور انجام شده‌است.
طبقه همکف این بنا شامل سرسرای بزرگی است که کلیه اتاق‌ها در اطراف آن شکل گرفته‌اند. از آن اتاق‌ها می‌توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی اشاره کرد. در نیم طبقه این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد. در طبقه سوم اتاق خواب و استراحتگاه نیمروزی محمدرضا پهلوی، اتاق آرایش و لباس فرح دیبا و همچنین اتاق‌های فرزندان شاه و ندیمه‌هایشان قرار دارد.لباس های مجلسی و نفیس فرح که در سال های گذشته در اتاق خواب شاه و شهبانو در کنار لباس نظامی شاه دیده میشد هم اکنون دیده نمی شود. مجموعهای نفیس از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، ظروف چینی کارخانه‌های سور فرانسه و رزنتال آلمان و اشیاء تزیینی و همچنین مجموعه فرشهای نفیس ایرانی زینت بخش این فضاها بوده‌اند.
پس از انقلاب
در سال ۱۳۵۷ این کاخ به دست مردم انقلابی ایران رسید و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای اولین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه‌اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت. در سال‌های بعد موزه جهان‌نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (۱۳۷۷) و کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.
موزه
این بنا امروزه به‌عنوان موزه در معرض دید عموم قرار دارد. ساعت کار این مجموعه همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۷ می‌باشد.
بخش‌ها
بخش‌های مجموعه نیاوران، عبارتند از:
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ آشنایی با موزه‌های ایران. به کوشش دکتر حسن یاوری، زینب رجبی.
- ↑ سالاری، مسعود (۲۰۱۹-۰۱-۱۶). «کاخ نیاوران چهل سال پس از آخرین اقامت شاه». euronews. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ «کاخ نیاوران تهران». کافه صور. ۲۰۱۸-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ «آشنایی با کاخ و موزه نیاوران - تهران». همشهری آنلاین. ۲۰۰۹-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ کاخ نیاوران به روایت آخرین ملکه ایران، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «گالری عکس». www.niavaranmu.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ «کفش سیندرلا در کاخ نیاوران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۲-۱۰-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
پیوند به بیرون
- وبسایت رسمی مجموعه نیاوران بایگانی‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine