حساب کاربری
​
زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
لینک کوتاه

گویش سوادکوهی

گویش سوادکوهی گویشی از زبان مازندرانی که در دو شهرستان سوادکوه شمالی و سوادکوه گویش می‌شود. گویش سوادکوهی جز گویش های شرقی مازندرانی محسوب می‌شود و به گویش های فیروزکوهی، قائمشهری، ساروی و جویباری نزدیکی دارد.

سوادکوهی
زبان بومی درایران
استان مازندران
تبار
هندواروپایی
  • هندوایرانی
    • ایرانی
      • ایرانی غربی
        • گروه شمال غربی
          • زبان‌های کاسپین
            • زبان مازندرانی
              • سوادکوهی
سامانه نوشتاری
الفبای فارسی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹–

فهرست

  • ۱ دستور زبان
    • ۱.۱ ضمایر
    • ۱.۲ شناسه
    • ۱.۳ صرف فعل
    • ۱.۴ افعال
    • ۱.۵ قیاس واژگان سوادکوهی و فیروزکوهی
    • ۱.۶ واژگان گویش سوادکوهی
  • ۲ جستارهای وابسته
  • ۳ منابع
  • ۴ پیوند به بیرون

دستور زبان

ضمایر

در گویش سوادکوهی ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.

ضمیر۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
فاعلی، سوادکوهیmenteve/viemâšemâvešun
مفعولی، سوادکوهیmereterevereemârešemarevešunre
ملکی، سوادکوهیmetevene/veamešemevešune

شناسه

در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. اما در گویش سوادکوهی سه دسته شناسه داریم: گذشته، حال ساده و حال التزامی.

۱. گذشته:
  • بن ماضی ساده: -baxerd = خورد
  • بن ماضی استمراری: -xerd = می‌خورد
گذشته۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسهemeieemieniene
شناسه (پس از واکه)meieminine

۲. حال ساده:

  • بن مضارع اخباری: -xer = می‌خوره
حال ساده۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسهembeenieneembiennienne
شناسه (پس از واکه)mbeninembinninne

۳. حال التزامی:

  • بن مضارع التزامی: -baxer = بخورد
حال التزامی۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسهemieiminen
شناسه (پس از واکه)mieiminn

صرف فعل

در جدول زیر فعل خوردن (baxerden) بر اساس گویش سوادکوهی در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.(نمونه زیر براساس سوادکوه می‌باشد)

زمان/شخص۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
گذشته سادهbaxerdemebaxerdibaxerdebaxerdemibaxerdenibaxerdene
گذشته کاملbaxerde-bimebaxerde-bibaxerde-biebaxerde-bimibaxerde-binibaxerde-bine
گذشته التزامیbaxerde-bumbaxerde-buibaxerde-bubaxerde-buimbaxerde-buinbaxerde-bun
گذشته التزامی کاملbaxerde-bi-bumbaxerde-bi-buibaxerde-bi-bubaxerde-bi-buimbaxerde-bi-buinbaxerde-bi-bun
گذشته استمراریxerdemexerdixerdexerdemixerdenixerdene
گذشته در حال انجامdaime-xerdemedai-xerdidaie-xerdedaimi-xerdemidaini-xerdenidaine-xerdene
حال ساده/آیندهxerembexerenixerenexerembixerennixerenne
حال در حال انجامdareme-xerembedari-xerenidare-xerenedaremi-xerembidareni-xerennidarene-xerenne
حال التزامیbaxerembaxeribaxerebaxerimbaxerinbaxeren
آیندهxâmbe baxeremxâni baxerixâne baxerexâmbi baxerimxânni baxerinxânne baxeren

افعال

شماری از افعال سوادکوهی و مقایسه آن با گویش فیروزکوهی و فارسی:

گویش سوادکوهیگویش فیروزکوهیفارسی
kembekembeمی‌کنم
hâkerdemehâkerdemeکردم
hedâmehedâmeدادم
denedeneمی‌دهد
bahitemebahitemeگرفتم
girnegirneمی‌گیرد
bahutemebahutemeگفتم
gembegembeمی‌گویم
harešimeharešimeدیدم
ešimeešimeمی‌دیدم
ešineešineمی‌دید
ešeneešeneمی‌بیند

قیاس واژگان سوادکوهی و فیروزکوهی

شماری از واژه‌های سوادکوهی و مقایسه آن با گویش فیروزکوهی و فارسی:

گویش سوادکوهیگویش فیروزکوهیفارسی
piyer/perpiyerپدر
mârmârمادر
rikâ/peserrikâ/peserپسر
kijâ/deterkijâ/deterدختر
mičkâmičkâگنجشک
melijemelijeمورچه
merqenemorqeneتخم مرغ
telâtelâخروس
attâattâ/yettâیک
sikâsikâاردک
derder/durدور
gatgatبزرگ
vessre/sevessere/seبرای
turturتبر
burburبرو
našonašoنرو
areareآره
nâ/nonâ/noنه

واژگان گویش سوادکوهی

در جدول زیر برخی واژگان سوادکوهی آمده است.

گویش سوادکوهیگویش فارسیگویش سوادکوهیگویش فارسیگویش سوادکوهیگویش فارسی
esselمرداب، باطلاقasliاشکasp kefteمدفوع اسب
armon be delآرزو به دلezbenâگیشنیزajuniبیکاری
âsuukآرام، یواشajišسرماخوردگی، تب ولرزabčekشیروانی
eškelلای پاašnikراسوelâباز، گشاد
aloجفت گوسالهallukزبانه آتشammesسفت
anjištâناشتا، صبحانه نخوردهevretiزشتusآبستن
ussiآستینudangآسیاب آبیurešemابریشم
ungederآن زمانbingumبادمجانbi deleبی مغز، پوک
bâkeleباقلاbâyeکاسهbeblâsپوسیده
betimشکمbečâسردbarekiچنگول زدن
befreاَبروbenessiپایین دست، فرو دستbenvariاز زیر، از پایین
bume luلب بامbulinلگد کنpezgâleتاول
pešuفضولی کردن، بهم زدنpeyiپشت سر، عقبpâpiعمه
paftulچاقpetچپpetnikپونه
petkiمه غلیظpâheپایهpečekگیسو
pečukکوچکperzuصافیperikکم، اندک
peštimپشت و رو، دم و روpe katپس گردن، پشت گردنpahliبغل، کنار
pe sangپشت پاpišجلوpileبغل، دامن

جستارهای وابسته

  • P Tabaristan.svgدرگاه طبرستان
  • Flag of Iran.svgدرگاه ایران
  • مردم طبری
  • زبان مازندرانی
  • گویش کجوری
  • گویش کلارستاق
  • گویش تنکابنی
  • گویش فیروزکوهی
  • استان مازندران
  • شهرستان سوادکوه
  • پل سفید

منابع

  1. ↑ قاسمی، علیرضا؛ به کوشش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان (۱۳۷۷). سیری در زبان و شعر مازندرانی. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان. ص. ۳.
  2. ↑ جعفری دهقی، محمود؛ خلیلی پور، نازنین؛ جعفری دهقی، شیما (۱۳۹۳). زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال). تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص. ۲۶۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۶۳-۴.
  3. ↑ واژه‌نامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 31
  4. ↑ نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۱۳.
  5. ↑ نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۱۶.
  6. ↑ نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۱۹.
  7. ↑ نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۲۰.
  8. ↑ ASATRIAN, GARNIK (1998). "Some Mazandarani Materials From Firuzkuh" (PDF). Yerevan State University (به انگلیسی). 2 (2): 126.
  9. ↑ ASATRIAN, GARNIK (1998). "Some Mazandarani Materials From Firuzkuh" (PDF). Yerevan State University (به انگلیسی). 2 (2): 129.
  10. ↑ نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۹۷.
آخرین نظرات
  • استان مازندران
  • ایران
  • ایران
  • ایران
  • ایران
  • ایران
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.