بهمن
یازدهمین ماه در گاهشماری هجری خورشیدی
| << | بهمن | >> | ||||
| ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
| ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ |
| ۸ | ۹ | ۱۰ | ۱۱ | ۱۲ | ۱۳ | ۱۴ |
| ۱۵ | ۱۶ | ۱۷ | ۱۸ | ۱۹ | ۲۰ | ۲۱ |
| ۲۲ | ۲۳ | ۲۴ | ۲۵ | ۲۶ | ۲۷ | ۲۸ |
| ۲۹ | ۳۰ | |||||
| ۱۴۰۱ خورشیدی | ||||||
بهمن (در فارسی افغانستان: دلو) یازدهمین ماه سال خورشیدی است و همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۳۰۷م سال آغاز شده و در روز ۳۳۶م سال پایان می‌یابد. بهمن دومین ماه فصل زمستان است.
برج فلکی بهمن‌ماه برج دلو (آبریز) است که یازدهمین برج فلکی از دائرةالبروج است. نماد برج بهمن، آبریز نامیده می‌شود. عنصر این برج هوا است.
در گاهشماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه یازدهم گاهشماری اوستایی نو برگرفته شده‌است. در گاهشماری زرتشتی دومین روز هر برج نیز بهمن نام دارد و در بهمن‌روز از بهمن‌ماه، جشن بهمنگان برگزار می‌شود. ایزد این ماه امشاسپندبهمن است.
امشاسپندبهمن، در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، نخستین و والاترین امشاسپند و سردمدار امشاسپندان است. او ایزد نگهبان مردم، چراگاه‌ها و چارپایان است. وهومن نزدیک‌ترین امشاسپند نزد اهورامزدا است.
واژه‌شناسی
امشاسپندبهمن در اوستا وَهومنه و در پهلوی وَهومن نامیده می‌شود. بخش نخست نامش وهو (ونگهو) که صفت است به معنی خوب ونیک، و بخش دوم مَنه به معنی اندیشیدن، شناخت و تفکر، که در فارسی منش شده‌است. پس واژه وهومنه یا بهمن در مجموع به معنی به‌منش و نیک‌نهاد است.
رویدادها
- ۱۳۸۸ - دیده‌بان حقوق بشر دولت جمهوری اسلامی را به گسترده‌ترین سرکوب طی دهه گذشته متهم کرد.
- ۱۳۲۴ - تأسیس جمهوری کردستان به رهبری قاضی محمد در شهر مهاباد
- ۱۳۲۷ - تیراندازی به محمدرضا پهلوی در دانشگاه تهران و زخمی شدن وی
- ۱۳۵۷ - سید روح‌الله خمینی پلشت به ایران پس از چهارده سال تبعید
- ۱۳۵۷ - انتخاب دولت موقت انقلاب اسلامی
- ۱۳۵۷ - انتخاب مهدی بازرگان به نخست‌وزیری انقلاب
- ۱۳۵۸ - انتخابات نخستین دورهٔ ریاست جمهوری اسلامی ایران
- ۱۳۶۰ - واقعه ۶ بهمن آمل
- ۱۳۶۵ - بمباران دو مدرسهٔ دخترانه در میانه در استان آذربایجان شرقی توسط عراق بعثی که منجر به کشته شدن ۳۳ دانش‌آموز و یک خدمتگزار مدرسه شد.
- ۱۳۶۶ - تأسیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
- ۱۳۶۶ - تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به فرمان خمینی
- ۱۳۸۶ - برکناری عباسعلی عمید زنجانی از ریاست دانشگاه تهران.
- ۱۳۸۷ - پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره امید (ماهواره تحقیقاتی)
- ۱۳۸۹ برکناری اشمی رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان
- ۱۲۸۶ - تصویب اولین قانون مطبوعات در مجلس شورای ملی
- ۱۳۵۷ - دستور ایالات متحده آمریکا به کارکنان خود برای خروج از ایران
- ۱۳۶۱ - آغاز عملیات والفجر مقدماتی برای دستیابی به شهر العماره عراق
- ۱۳۸۸ - انتقاد سید حسن خمینی از صدا و سیما به دلیل سوءاستفاده از سید روح‌الله خمینی
- ۱۳۴۹ - حمله به پاسگاه سیاهکل در شهر سیاهکل توسط چریک‌های فدایی خلق
- ۱۳۵۷ - جمعی از پرسنل نیروی هوایی با انجام رژه و خواندن سرود در مقابل روح‌الله خمینی، با انقلاب و رهبر آن اعلام همبستگی کردند. در نخستین سالروز رژه همافران نیروی هوایی در برابر روح‌الله خمینی، روز ۱۹ بهمن به عنوان «روز نیروی هوایی» اعلام شد.
- ۱۳۶۰ - کشته شدن اشرف ربیعی و موسی خیابانی در یک خانهٔ تیمی سازمان مجاهدین خلق در تهران به دست پاسداران.
- ۱۳۵۷ - پیروزی انقلاب ایران و پایان نظام شاهنشاهی در ایران
- پایان دهه فجر و انجام راهپیمایی ۲۲ بهمن در ایران (هر ساله در شهرهای ایران در این روز راهپیمایی مردمی با حضور قشرها مختلف مردم انجام می‌شود).
- ۱۳۸۸ - تظاهرات هواداران جنبش سبز
- ۱۳۶۳ - انجام دومین عملیات هوایی عراق برای نابودی نیروگاه اتمی بوشهر.
- ۱۳۸۸ - تصویر زن جوان ایرانی که در بالای پشت بام فریاد اعتراضی الله اکبر سر می‌دهد از عکس‌های سال جهان شناخته شد.
- ۱۳۸۸ - افشای ضرب و شتم علی کروبی
- ۱۳۶۷ - صدور فتوای روح‌الله خمینی مبنی بر ارتداد سلمان رشدی نویسندهٔ کتاب آیات شیطانی
- ۱۳۸۹ - اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹
- ۱۳۴۵ - خاکسپاری فروغ فرخزاد در گورستان ظهیرالدوله تهران
- ۱۳۸۸ - امیررضا عارفی ۲۱ ساله با حکم دادگاه انقلاب محارب شناخته شد و به اعدام محکوم گردید.
- ۱۳۸۸ - ایران با ۹۰ روزنامه‌نگار دربند بزرگ‌ترین سرکوبگر مطبوعات جهان شناخته شد.
- ۱۳۶۵ - تغییر رسمی نام باشگاه فوتبال پرسپولیس تهران به پیروزی
- ۱۳۶۶ - تشکیل شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی در ایران
- ۱۳۸۷ - سقوط هواپیمای مسافربری ایران ۱۴۰ در حوالی فرودگاه شاهین شهر اصفهان و کشته شدن تمامی پنج سرنشین آن
- ۱۳۸۸ - تغییر رنگ سبز پرچم ایران در چند مراسم دولتی به رنگ آبی.
- ۱۳۵۶ ‐ قیام مردم تبریز به مناسبت چهلم قیام قم
- ۱۳۸۲ - فاجعه قطار نیشابور، انفجار قطار در ایستگاه خیام در ۱۷ کیلومتری شهر نیشابور که سبب مرگ دست کم ۲۹۵ تن شد.
- ۱۳۸۸ - عملیاتی‌شدن ناوشکن جماران
- ۱۳۸۹ - اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹
مناسبت‌ها
زادروزها
- ۱۳۶۳ - محمدرضا امیرصادقی، هنرپیشه وکارگردان
- ۱۲۹۱ - تقی ظهوری، هنرپیشه
- ۱۳۲۳ - محمد محمدی اشتهاردی، مفسر قرآن، نویسنده و محقق ایرانی
- ۱۳۴۱ - فریبا وفی، داستان‌نویس
- ۱۳۱۸ - غلامحسین امیرخانی، خوشنویس
- ۱۳۲۳ - خسرو گلسرخی، مبارز و شاعر
- ۱۳۲۹ - صادق نوجوکی، موسیقی دان، آهنگساز و تنظیم‌کننده
- ۱۲۸۵ - احمد بیرشک، ریاضیدان و نویسنده
- ۱۳۰۸ - محمود فرشچیان، نقاش
- ۱۳۴۸ - علیرضا عصار، خواننده پاپ ایرانی
- ۱۳۵۱ - شادمهر عقیلی، آهنگساز، نوازنده، خواننده
- ۱۳۰۴ - عبدالکریم موسوی اردبیلی
- ۱۳۴۵ - رضا میرکریمی
- ۱۳۴۷ - فلور نظری، بازیگر
- ۱۳۶۰ - ستار زارع، فوتبالیست
- ۱۳۷۱ - مهدی کیانی بازیگر
- ۱۲۹۸ - مرتضی مطهری
- ۱۳۵۱ - علیرضا قربانی، خواننده
- ۱۳۷۰ - حمید هیراد، خواننده، آهنگساز
- ۱۲۹۹ - لطفعلی عسکرزاده بنیان‌گذار نظریهٔ منطق فازی
- ۱۳۱۳ - علی نصیریان، بازیگر ایرانی
- ۱۳۲۹ - داریوش اقبالی خوانندهٔ ایرانی
- ۱۳۰۹ - محمد علی فردین بازیگر و کارگردان ایرانی
- ۱۳۲۴ - پیروز مجتهدزاده، جغرافی‌دان، محقق و کارشناس مسائل سیاسی ایرانی.
- ۱۳۲۱ - ناصر ممدوح، دوبلور و بازیگر ایرانی
- ۱۳۳۵ - شهریار مندنی‌پور، نویسنده ایرانی
- ۱۳۵۸ - سمیرا مخملباف، کارگردان ایرانی
- ۱۳۲۵ - غزاله علیزاده، داستان‌نویس ایرانی.
- ۱۳۲۶ - داود کریمی، از فرماندهان ایرانی جنگ ایران و عراق
- ۱۲۸۱ - صادق هدایت، نویسنده، مترجم و روشنفکر ایرانی، (مرگ ۱۹ فروردین ۱۳۳۰)
- ۱۳۲۴ - منصور پورحیدری، فوتبالیست، سرمربی تیم استقلال (تاج سابق)
- ۱۳۴۹ - آرش حجازی، نویسنده، مترجم
- ۱۲۹۷ - امیرعباس هویدا نخست‌وزیر در دوران پهلوی
- ۱۳۵۲ - شهاب حسینی، بازیگر ایرانی
- ۱۳۶۱ - حامد همایون، خواننده و آهنگساز ایرانی
درگذشت‌ها
- ۱۲۷۶ - ملا محمد اشرفی (۴-بهمن) مرجع تقلید و فقیه شیعه قرن ۱۳ قمری
- ۱۳۱۲ - عارف قزوینی، شاعر
- ۱۳۴۳ - حسنعلی منصور، نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی
- ۱۳۴۳ - نظام وفاآرانی استاد بزرگ نیما یوشیج در ۷۵ سالگی در تهران
- ۱۳۵۳ - محمد قریب، پزشک پیشگام
- ۱۳۷۴ - شیخ جعفر مجتهدی
- ۱۳۵۵ - مجتبی مینوی، نویسنده و پژوهشگر
- ۱۳۴۸ - حسن تقی‌زاده
- ۱۳۸۸ - محمدرضا علی زمانی و آرش رحمانی پور
- ۱۳۹۹ - مهرداد میناوند
- ۱۳۸۷ - عبدالمحمد نظام الاسلامی نماینده بروجرد و اشترینان در مجلس ششم شورای اسلامی
- ۱۳۹۹ - علی انصاریان، بازیکن فوتبال، مجری تلویزیون و بازیگر ایرانی
- ۱۳۸۶ - محمد خشنودی، استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
- ۱۳۸۵ - پرویز یاحقی، آهنگساز ایرانی و نوازندهٔ ویولن (زادهٔ ۱۳۱۵)
- ۱۳۱۸ - دکتر تقی ارانی از اعضای ۵۳ نفر (زادهٔ ۱۲۸۵)
- ۱۳۷۳ - دکتر عباس زریاب خویی، مترجم، مورخ و کتاب‌شناس ایرانی (زادهٔ ۱۲۹۸)
- ۱۳۸۶ - ژازه طباطبایی، نقاش، شاعر و مجسمهساز ایرانی.
- ۱۳۷۵ - بزرگ علوی، نویسنده ایرانی
- ۱۳۴۵ - فروغ فرخزاد شاعر ایرانی
- ۱۳۵۷ - سرلشکر منوچهر خسروداد، فرمانده هوانیروز، (تیرباران)
- ۱۳۵۷ - سرلشکر رضا ناجی (سرلشکر)، فرماندار نظامی اصفهان، (اعدام)
- ۱۳۵۷ - سپهبد نعمت‌الله نصیری، سومین رئیس ساواک، (اعدام)
- ۱۳۵۷ - سپهبد مهدی رحیمی، فرماندار نظامی تهران، (اعدام)
- ۱۳۳۹ - مهوش، خوانندهٔ زن ایرانی
- ۱۳۴۴ - اسماعیل امیرخیزی، نویسندهٔ ایرانی و از رجال انقلاب مشروطه ایران
- ۱۳۸۱ - رضا ژیان، بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس سینما، تلویزیون و تئاتر ایرانی
- ۱۳۸۲ - عماد خراسانی، شاعر غزل‌سرا و قصیده‌سرا (زادهٔ ۱۳۰۰)
- ۱۳۵۲ - خسرو گلسرخی، شاعر
- ۱۳۷۸ - نادر نادرپور، شاعر
منابع
- ↑ «تقویم رسمی کشور برای سال ۱۳۸۵ هجری شمسی بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine»، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران ـ مؤسسهٔ ژئوفیزیک، مناسبت‌ها از: شورای فرهنگ عمومی. دسترسی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۶.
- ↑ «تقویم رسمی کشور برای سال ۱۳۸۵ هجری شمسی بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine»، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران ـ مؤسسهٔ ژئوفیزیک، مناسبت‌ها از: شورای فرهنگ عمومی. قسمت «رویدادهای مهم و تاریخی که درج آن‌ها در تقویم بلامانع است». دسترسی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۶.
- ↑ اخبار بی‌بی‌سی درباره انفجار قطار نیشابور (به انگلیسی: {{{1}}})
- ↑ درگذشت ژازه تباتبایی؛ «پیکاسوی ایران» (بی‌بی‌سی فارسی)
- «فرهنگی» تقویم تاریخ». PARSADMIN. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ بهمن ۱۳۸۶.
- «فرهنگی» تقویم تاریخ». PARSADMIN. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳ بهمن ۱۳۸۶.
- «فرهنگی» تقویم تاریخ». PARSADMIN. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳ بهمن ۱۳۸۶.