آب جاری

	بخشی از احکام عملی و فقهی
فروع دین
نماز
	نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز
دیگر عبادت‌ها
	روزه • خمس • زکات • حج • جهاد ; امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری
احکام طهارت
	وضو • غسل • تیمم; نجاسات • مطهرات
احکام مدنی
	وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث
احکام خانواده
	ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات
احکام قضائی
	قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات
احکام اقتصادی
	عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه)
احکام دیگر
	حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف
جستارهای وابسته
	بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه
	; ; ;

آب جاری به آب روانِ جوشیده از زمین، مانند آب چشمه و قنات گفته می‌شود که یکی از پاک‌کننده‌های نجاسات است. از احکام این آب در باب طهارت و زکات سخن گفته شده است.

جوشش از زمین

بیشتر فقیهان، جوشش از زمین را شرط عنوان«آب جاری» می‌دانند. برخی نیز اتصال به منبعی زیر زمینی یا کُر به همراه جریان داشتن آب را کافی می‌دانند؛ عده‌ای جریان داشتن را نیز شرط این عنوان نمی‌دانند.

احکام

آب جاری هرچند کمتر از کرّ باشد در برخورد با نجاست نجس نمی‌شود، مگر آنکه بو، رنگ یا مزه آن بر اثر نجاست تغییر کند.
در صورت نجاست آب جاری، با از بین رفتن بو، رنگ و مزه نجاست، پاک می‌شود؛ به شرط اینکه با آب تازه که از زمین (یا منبع کُر طبق برخی مبانی) خارج می‌شود، مخلوط گردد. در حصول طهارت بدون آمیختگی، اختلاف است. حکم آب راکدِ متّصل به جاری نیز چنین است.
آبی که از زمین می‌جوشد امّا جریان ندارد، در نجس نشدن در برخورد با نجاست بنابر مشهور حکم آب جاری را دارد، هرچند کمتر از کرّ باشد.
زکات غلاّتِ (گندم، جو، خرما و کشمش) آبیاری شده با آب جاری یک دهم است.

پانویس

↑ غروی تبریزی، التنقیح، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱۲.
↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۷۵ و ۸۴ـ۸۵.
↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۹۰؛ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲.
↑ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲ و ۳۴؛ حسین، دلیل العروة، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۶۵.
↑ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۲، ص۲۹۲.

منابع

منبع: فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۹۵ـ۹۴.
نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه و المکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
طباطبائی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، قم، موسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، ۱۴۱۷-۱۴۲۰ق.
غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی (الطهارة)، تقریر: خوئی، ابوالقاسم، قم، دارالهادی للمطبوعات، ۱۴۱۰ق.
حسین، حلی، دلیل العروة الوثقی، نجف، مطبعة النجف، ۱۳۷۹ق.

[1] غروی تبریزی، التنقیح، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱۲.

[2] نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۷۵ و ۸۴ـ۸۵.

[3] نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۹۰؛ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲.

[4] طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲ و ۳۴؛ حسین، دلیل العروة، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۶۵.

[5] طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۲، ص۲۹۲.

احکام طهارت
مطهرات	آب • زمین • آفتاب • استحاله • انتقال • انقلاب • اسلام • تبعیت • استبراء حیوان نجاست‌خوار • غائب شدن مسلمان
آب‌ها	آب مضاف • آب مطلق • آب قلیل • آب کر • آب جاری • آب باران • آب چشمه • آب چاه • آب کثیر
نجاسات	بول (ادرار) • مدفوع • مَنی • مُردار • خون • سگ • خوک • کافر • شراب • فقاع
غسل‌ها	غسل‌های مستحب • غسل جنابت • غسل میت • غسل مس میت • غسل حیض • غسل استحاضه • غسل نفاس • غسل جمعه • غسل زیارت • غسل توبه
اسباب غسل	حدث اکبر • جنابت • آمیزش • استمناء • احتلام • حیض • نفاس • استحاضه • دماء ثلاثة (خون حیض، خون نفاس، خون استحاضه) • مس میت
آیات	آیه وضو • آیات تیمم • آیه نجاست مشرکان
وضو	وضوی ارتماسی • اعضای وضو • وضوی جبیره‌ای • مسح بر خفین • حدث اصغر
وابسته	طهارت • تیمم • جبیره • استبراء • حدث اکبر • تخلی • تذکیه • ذبیحه اهل کتاب • ذبح شرعی • یائسگی • تعفیر • غُساله • ارتماس • کافر ذمی • اوداج اربعه • ازاله نجاست • عین نجس • حیوان نجاست‌خوار