خاک‌مالی

خاک‌مالی یا تَعْفیر، مالیدن خاک به ظرفی که دهان سگ با آن برخورد داشته است.

برای تطهیر ظرفی که سگ آن را لیسیده و یا در آن آب یا مایعی دیگر خورده است، باید آن را خاک‌مال کرد. برخی فقها، خاک‌مالی ظرفی که خوک در آن آب خورده را نیز لازم دانسته‌اند.

برخی از احکام خاکمالی عبارتند از:

به اعتقاد مشهور فقها، تعفیر باید با خاک باشد و با خاکستر، صابون یا مایع ظرف‌شویی و... صحیح نیست.
به فتوای برخی فقها، خاک در خاک‌مالی باید پاک باشد.
خاکی که در خاک‌مالی استفاده می‌شود، به فتوای برخی مراجع تقلید باید با آب ترکیب شود؛ بدین صورت که ابتدا باید در ظرف خاک ریخت، سپس با ریختن آب در خاک، ظرف را خاک‌مالی کرد.
پس از خاک‌مال کردن، باید ظرف را با آب نیز تطهیر کرد. در تعداد دفعات تطهیر با آب بین فقها اختلاف است. بنابر مشهور باید دو بار شست.
ظرفی که امکان خاک‌مال کردن آن وجود ندارد، پاک نمی‌شود.

تعفیر به معنای برخاک‌نهادن پیشانی نیز به کار می‌رود. تعفیر به این معنا(به خاک مالیدن پیشانی یا گونه) در سجده شکر مستحب است و به آن تعفیر الجبین گفته می‌شود.

جستارهای وابسته

نجاست سگ

پانویس

↑ نجفی، جواهرالکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱.
↑ طوسی، الخلاف، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۷.
↑ نجفی، جواهر الکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۳-۳۶۴.
↑ بحرانی، الحدائق الناضرة، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۵، ص۴۸۰.
↑ نجفی، جواهر الکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱-۳۶۳.
↑ خوئی، توضیح المسائل، ۱۴۲۲ق، ص۲۷.
↑ نجفی، جواهر الکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱.
↑ شیخ انصاری، صراط النجاة، ۱۴۱۵ق، ص۵۲؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۰۴.
↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۰۷.
↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۳۸.

منابع

بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۵-۱۴۰۹ق.
بهجت، محمد تقی، استفتائات، قم، دفتر حضرت آیت‌الله بهجت، ۱۴۲۸ق.
خوئی، سید ابوالقاسم، توضیح المسائل، قم، مؤسسة أحیاء الآثار الامام الخوئی، چاپ دهم، ۱۴۲۲ق.
شیخ انصاری، مرتضی بن محمد امین، صراط النجاة(محشّٰی)، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری‌، ۱۴۱۵ق.
طریحی، فحرالدین، مجمع البحرین، تحقق سید احمد حسینی، تهران، کتابفروشی، ۱۴۱۶ق.
طوسی، محمد بن حسن، الخلاف فی الاحکام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۷-۱۴۲۰ق.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۸ش.

[1] نجفی، جواهرالکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱.

[2] طوسی، الخلاف، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۷.

[3] نجفی، جواهر الکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۳-۳۶۴.

[4] بحرانی، الحدائق الناضرة، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۵، ص۴۸۰.

[5] نجفی، جواهر الکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱-۳۶۳.

[6] خوئی، توضیح المسائل، ۱۴۲۲ق، ص۲۷.

[7] نجفی، جواهر الکلام،‌ دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱.

[8] شیخ انصاری، صراط النجاة، ۱۴۱۵ق، ص۵۲؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۰۴.

[9] طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۰۷.

[10] هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۳۸.

احکام طهارت
مطهرات	آب • زمین • آفتاب • استحاله • انتقال • انقلاب • اسلام • تبعیت • استبراء حیوان نجاست‌خوار • غائب شدن مسلمان
آب‌ها	آب مضاف • آب مطلق • آب قلیل • آب کر • آب جاری • آب باران • آب چشمه • آب چاه • آب کثیر
نجاسات	بول (ادرار) • مدفوع • مَنی • مُردار • خون • سگ • خوک • کافر • شراب • فقاع
غسل‌ها	غسل‌های مستحب • غسل جنابت • غسل میت • غسل مس میت • غسل حیض • غسل استحاضه • غسل نفاس • غسل جمعه • غسل زیارت • غسل توبه
اسباب غسل	حدث اکبر • جنابت • آمیزش • استمناء • احتلام • حیض • نفاس • استحاضه • دماء ثلاثة (خون حیض، خون نفاس، خون استحاضه) • مس میت
آیات	آیه وضو • آیات تیمم • آیه نجاست مشرکان
وضو	وضوی ارتماسی • اعضای وضو • وضوی جبیره‌ای • مسح بر خفین • حدث اصغر
وابسته	طهارت • تیمم • جبیره • استبراء • حدث اکبر • تخلی • تذکیه • ذبیحه اهل کتاب • ذبح شرعی • یائسگی • تعفیر • غُساله • ارتماس • کافر ذمی • اوداج اربعه • ازاله نجاست • عین نجس • حیوان نجاست‌خوار