حج خونین
حج خونین کشتار حجاج در شهر مکه توسط نیروهای عربستان، در ایام حج تمتع سال ۱۳۶۶ش در مراسم برائت از مشرکان است. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در این واقعه، ۳۲۵ ایرانی که بیشتر آنها زن بودند، کشته شدند. این رخداد، واکنش شدید امام خمینی را در پی داشت و منجر به قطع رابطه سیاسی دو کشور و توقف اعزام حجاج شد.
کشتار حجاج
نهم مرداد ۱۳۶۶ش، مصادف با ششم ذی‌الحجه ۱۴۰۷ق، در جریان برگزاری مراسم برائت از مشرکان در ایام حج، پلیس عربستان به تظاهرکنندگان حمله کرد و بنابر گزارش رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران، در مسیر حرکت راهپیمایان، از پشت‌بام‌ها سنگ و آجر به‌سمت حجاج پرتاب کردند و پس از آن، پلیس سعودی با گازهای سمی و اسلحه، حاجیان را مورد هدف قرار داد.
بنابر برخی اطلاعات منتشر شده، برخی تظاهرکنندگان نیز بر آتش این درگیری افزودند. در همین زمینه عزت‌الله سحابی در خاطرات خود به نقش سازمان مجاهدین خلق اشاره کرده است.
این رخداد، بزرگترین کشتار حجاج در مراسم حج در تاریخ معاصر دانسته شده و به جمعه خونین نیز معروف شده است.
تلفات
بر اساس بیانیه رسمی وزارت کشور سعودی، در این واقعه ۲۷۵ تن از حجاج ایرانی، ۸۵ عربستانی از جمله نیروی پلیس و ۴۵ تن از حجاج دیگر کشورها کشته و تعداد بسیاری نیز زخمی شده‌اند. در این آمار از سوی جمهوری اسلامی ایران تشکیک شده و منابع ایرانی، از کشته شدن ۳۲۵ ایرانی (۲۰۳ زن و ۱۲۲ مرد) در واقعه مذکور خبر داده‌اند.
بازتاب‌ها
کشته شدن حجاج ایرانی توسط پلیس عربستان سعودی، واکنش شدید امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران را در پی داشت. وی این واقعه را موجب شکسته شدن دل پیامبر اسلام دانست. همچنین در سخنرانی خود اشاره کرد:
- «اگر ما از مسئله قدس بگذریم، اگر ما از صدام بگذریم، اگر ما از همه کسانی که به ما بدی کردند بگذریم، نمی‌توانیم (از) مسئله حجاز بگذریم. مسئله حجاز یک باب دیگری است».
در اعتراض به کشتار حجاج ایرانی، به سفارت عربستان در تهران حمله شد و یک مأمور آن کشته شد. پس از این حادثه، روابط ایران و عربستان و اعزام حاجیان ایرانی به مدت چهار سال قطع شد. همچنین مهدی کروبی، سرپرست حجاج ایرانی، از عربستان اخراج شد.
جستارهای وابسته
- فاجعه منا
پانویس
- ↑ ، خبرگزاری مجلس شورای اسلامی.
- ↑ ، خبرگزاری مجلس شورای اسلامی.
- ↑ سلیمی، حج خونین، روزنامه جام جم، شماره ۴۰۸۶، ۱۳۹۳ش.
- ↑ ، خبرگزاری مجلس شورای اسلامی.
- ↑ ، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ ، سایت بی‌بی‌سی.
- ↑ سلیمی، حج خونین، روزنامه جام جم، شماره ۴۰۸۶، ۱۳۹۳ش.
- ↑ ، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ سلیمی، حج خونین، روزنامه جام جم، شماره ۴۰۸۶، ۱۳۹۳ش.
- ↑ رضایی، مدخل «برائت از مشرکان»، دانش‌نامه حج و حرمین شریفین.
- ↑ صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۲۰، ص۳۵۰.
- ↑ صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۲۰، ص۳۶۹.
- ↑ ، سایت تاریخ ایرانی.
- ↑ رضایی، مدخل «برائت از مشرکان»
- ↑ ، سایت تاریخ ایرانی.
منابع
- رضایی، حسن، «برائت از مشرکان»، در دانش‌نامه حج و حرمین شریفین.
- سلیمی، شهاب، «حج خونین»، در روزنامه جام جم، شماره ۴۰۸۶، ۱۳۹۳ش.
- موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش.
- ورعی، سید جواد، «برائت از مشرکان(۱)»، در مجله میقات حج، شماره ۲۶، پاییز ۱۳۷۷ش.
- یعقوبی، جلال، «جمعه خونین مکه؛ مسیری برای صدور انقلاب»، در سایت بی‌بی‌سی فارسی، تاریخ درج مطلب: ۹ مرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۱ اسفند ۱۳۹۶ش.