زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
 

آثار استبداد (قرآن)





هر نوع خودکامگی در رای و فرمان روایی را استبداد می‌گویند.
[۱] فرهنگ فارسی معین.
در این مقاله برخی از آثار استبداد که از قرآن کریم برداشت می شود. آورده شده است.


۱ - اذیت



استبداد فرعون موجب آزار و اذیت قوم موسی می شد.
وقال الملا من قوم فرعون اتذر موسی وقومه لیفسدوا فی الارض ویذرک وءالهتک قال سنقتل ابنآءهم ونستحی نسآءهم وانا فوقهم قـهرون• قالوا اوذینا من قبل ان تاتینا ومن بعد ما جئتنا قال عسی ربکم ان یهلک عدوکم ویستخلفکم فی الارض فینظر کیف تعملون.

۲ - استثمار



استبداد، درپی دارنده استثمار است.
واذ نجینـکم من ءال فرعون یسومونکم سوء العذاب یذبحون ابناءکم ویستحیون نساءکم... (چون فرعون در مقام بیان مجازات قوم موسی بوده، هدف او از زنده نگه داشتن زنان بنی اسرائیل، استثمار آنان بوده است و در جمله بعدی که می‌فرماید: «و انا فوقهم قاهرون» قرینه بر استبداد فرعون است.)
... قال سنقتل ابنآءهم ونستحی نسآءهم وانا فوقهم قـهرون.
واذ انجینـکم من ءال فرعون یسومونکم سوء العذاب یقتلون ابنآءکم ویستحیون نسآءکم...
واذ قال موسی لقومه اذکروا نعمة الله علیکم اذ انجـکم من ءال فرعون یسومونکم سوء العذاب ویذبحون ابنآءکم ویستحیون نسآءکم...
فلما جاءهم بالحق من عندنا قالوا اقتلوا ابناء الذین ءامنوا معه واستحیوا نساءهم وما کید الکـفرین الا فی ضلـل.

۳ - استضعاف



استضعاف و به زبونی کشاندن بنی اسرائیل نمودی از حاکمیت خودکامه فرعون بود.
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین.

۴ - ایجاد ترس



خودکامگی فرعون، عامل ترس و خفقان در سرزمین مصر شده بود.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الار ض وانه لمن المسرفین.
فرمان خدا به مادر موسی علیه‌السّلام مبنی بر انداختن وی در رود نیل در پی ترس از استبداد حاکم بود.
و اوحینا الی‌ام موسی ان ارضعیه فاذا خفت علیه فالقیه فی الیم... (جمله «و اذا خفت علیه فالقیه فی الیم...» با توجه به فضای حاکم در آن زمان ـ که پسران بنی اسرائیل را می‌کشتند ـ می‌تواند گویای نکته یاد شده باشد.)

۵ - ایجاد نظام طبقاتی



تقسیم مردم به طبقات و دسته‌های مختلف، نمود سیاست خودکامه فرعون است.
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین. (منظور از «جعل اهلها شیعا» این است که فرعون گروهی از مردم مصر، مثل قبطیها را گرامی می‌داشت و گروهی دیگر مانند بنی اسرائیل را به بیکاری و بهره کشی وادار می‌نمود و این خود نوعی نظام طبقاتی در یک دوران است که پس از استبداد و زورگویی «علا فی الارض» پدید آمد.)

۶ - تهمت



استبداد، منشا روی آوردن حاکم خودکامه به افترا و تهمت زدن به دیگران است.
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم ان هـذا لمکر مکرتموه فی المدینة لتخرجوا منهآ اهلها فسوف تعلمون• لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلسوف تعلمون لاقطعن ایدیکم و ارجلکم من خلـف و لاصلبنکم اجمعین.

۷ - حبس بی گناهان



استبداد حاکمان مصر، باعث زندانی شدن یوسف علیه‌السّلام با بی گناهی و پاک دامنی شد.
قالت فذلکن الذی لمتننی فیه ولقد رودته عن نفسه فاستعصم ولـئن لم یفعل مآ ءامره لیسجنن... • ثم بدا لهم من بعد ما راوا الایـت لیسجننه حتی حین.
خداپرستان از سوی فرعون مستبد به حبس تهدید می شدند.
قال فرعون وما رب العــلمین• قال لـئن اتخذت الـها غیری لاجعلنک من المسجونین.

۸ - ختم قلب



استبداد و زورگویی، زمینه مهر خوردن و ختم قلب از سوی خداوند است.
... کذلک یطبع الله علی کل قلب متکبر جبار.

۹ - خفقان



خودکامگی و سلطه مداری فرعون، عامل ایجاد خفقان در سرزمین مصر بود.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم...
و اوحینا الی‌ام موسی ان ارضعیه فاذا خفت علیه فالقیه فی الیم...

۱۰ - سلب آزادی



جلوگیری از آزادی و انتخاب دین حق، برخاسته از روحیه استبدادی بود.
قال الملا الذین استکبروا من قومه لنخرجنک یـشعیب والذین ءامنوا معک من قریتنآ او لتعودن فی ملتنا...
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم... • لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین.
فما ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون و ملایهم ان یفتنهم و ان فرعون لعال فی الارض و انه لمن المسرفین.
قالوا یـشعیب اصلوتک تامرک ان نترک ما یعبد ءابآؤنآ او ان نفعل فی امولنا ما نشـؤا انک لانت الحلیم الرشید• قال یـقوم ارءیتم ان کنت علی بینة من ربی ورزقنی منه رزقا حسنا ومآ ارید ان اخالفکم الی مآ انهـیکم عنه ان ارید الا الاصلـح ما استطعت وما توفیقی الا بالله علیه توکلت والیه انیب• قالوا یـشعیب ما نفقه کثیرا مما تقول وانا لنریک فینا ضعیفا ولولا رهطک لرجمنـک ومآ انت علینا بعزیز.
الم یاتکم نبؤا الذین من قبلکم قوم نوح وعاد وثمود والذین من بعدهم لایعلمهم الا الله جآءتهم رسلهم بالبینـت... • وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم فی جذوع النخل ولتعلمن اینآ اشد عذابا وابقی• قالوا لن نؤثرک علی ما جآءنا من البینـت... • انآ ءامنا بربنا لیغفر لنا خطـیـنا ومآ اکرهتنا علیه من السحر...
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلسوف تعلمون لاقطعن ایدیکم و ارجلکم من خلـف و لاصلبنکم اجمعین.

۱۱ - شکست



شکست، عاقبت استبداد و زورگویی است.
وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.

۱۲ - شکنجه



استبداد فرعون، عامل تهدید به شکنجه دیگران است.
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم ان هـذا لمکر مکرتموه فی المدینة لتخرجوا منهآ اهلها فسوف تعلمون• لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الار ض وانه لمن المسرفین.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم... فلاقطعن ایدیکم و ارجلکم من خلـف و لاصلبنکم فی جذوع النخل و لتعلمن اینا اشد عذابا و ابقی.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم... فلسوف تعلمون لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم اجمعین.
استبداد حاکم در زمان اصحاب اخدود، درپی دارنده شکنجه مؤمنان شد.
قتل اصحـب الاخدود• النار ذات الوقود• اذ هم علیها قعود• وهم علی ما یفعلون بالمؤمنین شهود• وما نقموا منهم الا ان یؤمنوا بالله العزیز الحمید• ان الذین فتنوا المؤمنین و المؤمنـت ثم لم یتوبوا فلهم عذاب الحریق.

۱۳ - ظلم



استبداد، درپی دارنده ستمگری است.
وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.

۱۴ - قتل



استبداد فرعون عامل تهدید وی به قتل مؤمنان ساحر بود.
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم ان هـذا لمکر مکرتموه فی المدینة لتخرجوا منهآ اهلها فسوف تعلمون• لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین• وقال الملا من قوم فرعون اتذر موسی وقومه لیفسدوا فی الارض ویذرک وءالهتک قال سنقتل ابنآءهم ونستحی نسآءهم وانا فوقهم قـهرون.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم... فلاقطعن ایدیکم و ارجلکم من خلـف و لاصلبنکم فی جذوع النخل و لتعلمن اینا اشد عذابا و ابقی.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم... فلسوف تعلمون لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم اجمعین.
زورگویی فرعون، سبب قتل بی رحمانه پسران بنی اسرائیل شد.
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین.
استبداد حاکم در دوران اصحاب اخدود، باعث قتل مؤمنان اخدود شد.
قتل اصحـب الاخدود• النار ذات الوقود• اذ هم علیها قعود• وهم علی ما یفعلون بالمؤمنین شهود• وما نقموا منهم الا ان یؤمنوا بالله العزیز الحمید.

۱۵ - مانع ایمان



استبداد و خودکامگی فرعون، مانع ایمان آوردن مردم شد.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الار ض وانه لمن المسرفین.

۱۶ - پانویس


 
۱. فرهنگ فارسی معین.
۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۷.    
۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۹.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۴۹.    
۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۷.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۱.    
۷. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۶.    
۸. غافر/سوره۴۰، آیه۲۵.    
۹. قصص/سوره۲۸، آیه۴.    
۱۰. یونس/سوره۱۰، آیه۸۳.    
۱۱. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۱۲. قصص/سوره۲۸، آیه۴.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۴۱۳.    
۱۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۳.    
۱۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۴.    
۱۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۹.    
۱۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۳۲.    
۱۸. یوسف/سوره۱۲، آیه۳۵.    
۱۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۳.    
۲۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۹.    
۲۱. غافر/سوره۴۰، آیه۳۵.    
۲۲. یونس/سوره۱۰، آیه۸۳.    
۲۳. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۲۴. اعراف/سوره۷، آیه۸۸.    
۲۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۳.    
۲۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۴.    
۲۷. یونس/سوره۱۰، آیه۸۳.    
۲۸. هود/سوره۱۱، آیه۸۷.    
۲۹. هود/سوره۱۱، آیه۸۸.    
۳۰. هود/سوره۱۱، آیه۹۱.    
۳۱. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۹.    
۳۲. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۳.    
۳۳. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۵.    
۳۴. طه/سوره۲۰، آیه۷۱ - ۷۳.    
۳۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۹.    
۳۶. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۳.    
۳۷. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۵.    
۳۸. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۳.    
۳۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۴.    
۴۰. یونس/سوره۱۰، آیه۸۳.    
۴۱. طه/سوره۲۰، آیه۷۱.    
۴۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۹.    
۴۳. بروج/سوره۸۵، آیه۴ - ۹.    
۴۴. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۴.    
۴۵. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۵.    
۴۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۳.    
۴۷. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۴.    
۴۸. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۷.    
۴۹. طه/سوره۲۰، آیه۷۱.    
۵۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۹.    
۵۱. قصص/سوره۲۸، آیه۴.    
۵۲. بروج/سوره۸۵، آیه۴ - ۸.    
۵۳. یونس/سوره۱۰، آیه۸۳.    


۱۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۹۷، برگرفته از مقاله «آثار استبداد».    


رده‌های این صفحه : استبداد | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.