آداب و اعمال مسجد جمکرانمسجد مقدس جمکران که به سفارش امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ساخته شده، آداب و اعمالی دارد و از سوی امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به رعایت آداب مسجد مقدس جمکران سفارش شده است. ۱ - نماز مسجد جمکرانامام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خطاب به حسن بن مثله فرمودند: به مردم بگو تا به این مکان رغبت نمایند و آن را عزیز دارند و در آن چهار رکعت نماز بخوانند دو رکعت به نیت نماز تحیت مسجد است که در هر رکعت یک بار سوره حمد و هفت بار سوره اخلاص خوانده‌می‌شود و ذکر رکوع و سجود را نیز هفت بار تکرار کند. (گفتنی است که نماز تحیت مسجد فقط در مکان مسجد و در مقام امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) واردشده و خواندن آن درغیر آن مکان مانند حیاط مسجد وارد نشده است.) و دو رکعت دیگر را به نیت نماز امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) بخوانند به این ترتیب که چون سوره‌ی حمد را شروع به خواندن نمایند و به «ایاک نعبد و ایاک نستعین» برسند آن را صد بار تکرار کنند و بعد از آن بقیه سوره حمد را بخوانند، سپس سوره‌ی اخلاص را فقط یک بار بخوانند و آنگاه ذکر رکوع و سجود را هفت بار تکرار نمایند، رکعت دوم را نیز به همین طریق بخوانند؛ چون نماز را تمام کنند یک بار تهلیل (لا‌اله‌الا‌الله) بگویند و سپس تسبیحات حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) را گفته سر به سجده گذارند و صد بار صلوات بر پیامبر و آل پیامبر بفرستند. جناب حسن بن مثله (رحمةالله) می‌گوید: سپس امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) فرمودند: فَمَن صَلاّها فَکانَّما صلّی فی البیت العتیق. (به خانه‌ی خدا وسط مسجد الحرام «بیت‌العتیق» می‌گویند.) هر کس این نماز را بخواند مانند آن است که در کعبه نماز خوانده است. ۲ - آداب مسجد جمکرانچون مسجد مقدس جمکران از ویژگی زیارت حضرت بقیة‌الله‌الاعظم (ارواحنا فداه) هم برخوردار است سزاوار است زائرین محترم، آداب زیارت را مراعات کنند که به چند نکته از آنان اشاره می‌شود: ۱. زائر از بهترین و پاکیزه‌ترین لباس‌ها استفاده نمایند. ۲. زبانش به ذکر تکبیر و تحمید و تسبیح و تهلیل و صلوات مشغول باشد. ۳. هنگام داخل شدن در حرم و زیارتگاه‌ها سعی نماید در تحصیل رقّت قلب و خضوع و شکستگی و تصوّر جلالت قدر و معرفت به این که امام (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ما را می‌بیند و کلام ما را می‌شنود و سلام ما را جواب می‌دهد. شایسته است در موقع اذن طلبیدن تدبّر در محبّت و لطفی که امام (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به شیعیان زائر خود دارند، کنند. و همچنین تامّل کند در خرابی‌های حال خود و عمل خویش که چه خلاف‌هایی مرتکب شده و عهد و پیمان و دستورات نورانی آن بزرگوار را نادیده گرفته است و به یاد اذیّت‌هایی که به ایشان و خاصّان و دوستان ایشان انجام داده است. به راستی که اگر کسی تامّل کند، قدم‌ها از رفتن باز می‌ایستد و قلب‌ها هراسان و چشم‌ها گریان می‌شود و این تمام آداب است. ۴. داخل شدن به حرم ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) و مساجد بر انسان جنب و زن در ایام عادت حرام است و همچنین در وارد شدن به این مکان‌های مقدس مستحب است انسان با وضو باشد. ۵. باید دعا و زیارتی که از طرف اهل بیت (علیهم‌السّلام) به ما رسیده، خوانده شود و از زیارتی که بعضی بی‌خبران عوام آنها را با بعضی از زیارات ماثوره و معتبره مخلوط کرده‌اند و نادانان را به آن مشغول کرده‌اند دوری کند. شیخ کلینی روایت کرده از عبدالرحیم قصیر که گفت: بر امام صادق (علیه‌السلام) وارد شدم و گفتم: فدایت شوم از پیش خود دعایی اختراع کردم! آن حضرت فرمودند: واگذار مرا از اختراع خود، هرگاه تو را حاجتی روی دهد پناه ببر به حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) و دو رکعت نماز کن و هدیه کن آن را به سوی آن حضرت. ۶. همه اعمال اعمّ از زیارت و نماز و دعا، چه در این مکان مقدس و چه در زیارت‌های دیگر ائمه‌اطهار (علیهم‌السّلام) را می‌توان به نیابت از حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) انجام داد. ۷. کلام لغو و بیهوده در موقع انجام اعمال عبادی در این مکان مقدس (مسجد جمکران) مذموم است و مانع رزق و باعث قساوت قلب می‌شود. ۸. زائران عزیز نباید وسیله‌ی مزاحمت دیگر زوّار را فراهم آورند و همچنین خدّام با زائران با کمال ادب برخورد نمایند تا زائران در کمال آزادی و اطمینان قلب که لازمه هر عمل عبادی است از آن مکان شریف توشه گیرند. زنانی که با لباس‌های مستهجن و آرایش کرده و با وقاحت و گفتارهای بلند به نحوی که مانع استفاده‌های معنوی زوّار و باعث حواس پرتی عبادت‌کنندگان و گریه‌کنندگان می‌شود از هر گروهی که هستند سدّ سبیل‌الله می‌شوند و راه خدا را می‌بندند که این گونه زیارت از عبادت نیست. حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) طیّ فرمایشی گهربار خطاب به اهل عراق می‌فرمایند: خدا لعنت کند کسی را که غیرت ندارد. [۱]
متوسل، احمد، اعمال مسجد مقدس جمکران، ص۲۹.
۳ - عریضهنویسیاز جمله کرامت‌های آشکار امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، حاصل شدن مقاصد و حوائج با فرستادن عریضه استغاثه به حضرتش می‌باشد. این امر با دیدگان مشاهده گردیده و با وجدان تجربه شده است و چگونگی آن به این صورت است که متن زیر را همراه با حاجت خود می‌نویسید؟ (بسم الله الرحمن الرحیم، کَتَبْتُ یا مَولایَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْکَ مُسْتَغیثاً، وَ شَکَوْتُ ما نَزَلَ بی مُسْتَجیراً بِاللهِ عَزَّ وَ جَلَّ، ثُمَّ بِکَ مِنْ اَمْرٍ قَدْ دَهَمَنی، وَ اَشْغَلَ قَلْبی، وُ اَطالَ فِکْری، وَ سَلَبَنی بَعْضَ لُبّی، وَ غَیَّرَ خَطیرَ نِعْمَةِ الهِ عِنْدی، اَسْلَمَنی عِنْدَ تَخَیُّلِ وُرُدِهِ الْخَلیلُ، وَ تَبِرَّاَ مِنّی عِنْدَ تَرائی اقبالِهِ اِلَیَّ الْحَمیمُ، وَ عَجَزَتْ عَنْ دِفاعِهِ حیلَتی، وَ خانَنی فی تَحَمُّلِهِ صَبْری وَ قُوَّتی. فَلَجَاْتُ فیهِ اِلَیْکَ، وَ تَوَکَّلْتُ فِی المَسْالَةِ لِلّهِ جَلَّ ثَناؤُهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْکَ فی دِفاعِهِ عَنّی، عِلْماً بِمَکانِکَ مِنَ اللهِ رَبِّ العالَمینَ، وَلِیِّ التَّدْبیرِ وَ مالِکِ الاُمَورِ، وَاثِقاً بِکَ فِی المُسارَعَةِ فِی الشَّفاعَةِ اِلَیْهِ جَلَّ ثَناؤُهُ فی اَمْری، مُتَیَقِّناً لِاجابَتِهِ تَبارَکَ وَ تعالی اِیَّاکَ بِاِعطائی سُؤْ لی. وَ اَنْتَ یا مَولایَ جَدیرٌ بِتَحْقیقِ ظَنّی، وَ تَصْدیقِ اَمَلی فیکَ، فی اَمْرٍ کَذا و کَذا به جای این کذا و کذا حاجت خود را بنویس، فیما لا طاقَةَ لی بَحَمْلِهِ، ولا صَبْرَ لی عَلَیْهِ وَ اِنْ کُنْتُ مُسْتَحِقّاً لَهُ وَلِاَضْعافِهِ بِقَبیحِ اَفعالی، وَ تفْریطی فِی الواجِباتِ الَّتی لِلّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَاَغِثْنی یا مَولایَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْکَ عِنْدَ الکهْفِ، وَ قَدِّمِ المَسْاَلَةَ لِلّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فی اَمْری، قَبْلَ حُلُولِ التَّلَفِ، وَ شَماتَةِ الْاَعداءِ، فَبِکَ بُسِطَتِ النِّعْمَةُ عَلَیَّ. وَ اساَلِ اللهَ جَلَّ جَلالُهُ لی نَصْراً عَزیزاً، وَ فَتْحَاً قَریباً، فیهِ بُلُوغُ الْآمالِ، وَ خَیْرُ الْمَبادی، وَ خواتیمُ الاَعْمالِ، وَ الْاَمْنُ مِنَ المَخاوِفِ کُلِّها فی کُلِّ حالٍ، اِنَّهُ جَلَّ ثَناؤُهُ لِما یَشاءُ فَعّالٌ، وَ هُوَ حَسْبی وَ نِعْمَ الوَکیلُ فِی المَبْدَءِ وَ الْمَآلِ.) عریضه را می‌توان در ضریح یکی از ائمه معصومین (علیهم‌السّلام) انداخت که به محضر امام عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) برسد و ایشان حاجت را برآورده کند. یا از خاک مطهری، گل خالص تهیه کرده و عریضه را در میان آن قرار داده و در نهر یا چشمه آب یا چاه عمیقی بیندازید و قبل از انداختن بر بالای نهر یا چشمه رفته و یکی از نائبان حضرت بقیة‌الله (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) عثمان بن سَعید عَمْری، محمد بن عثمان، حسین بن روح، علی بن محمد سمری (قدس‌سره‌الشریف) را مورد خطاب قرار داده و بگویید: (یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ سَلامٌ عَلَیْکَ، اَشْهَدُ اَنَّ وَفاتَکَ فی سَبیلِ اللهِ، وَ اَنّکَ حَیٌّ عِنْدَ الهِ مَرزُقٌ، وَ قَدْ خاطَبْتُکَ فی حَیاتِکَ الَّتی لَکَ عِنْدَ اللهِ جَلَّ وَ عَزَّ، وَ هذِهِ رُقْعَتی وَ حاجَتی الی مَولانا صَلَّی الله عَلَیهِ وَ آلِهِ، فَسَلِّمها اِلَیْهِ، فَاَنْتَ الثِّقَةُش الْاَمینُ.) سپس عریضه را در نهر یا چاه یا چشمه بیاندازید، که انشاء الله تعالی حاجت او برآورده شود. [۲]
عسکری حسینی، محمدحسن بن محمد، سمنانی، منهاج العارفین، ص۴۴۸.
مرحوم علامه مجلسی فرموده است: هنگام انداختن عریضه چنین خیال نمایید که نامه را به نایب خاص تسلیم می‌کنید. ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آداب و اعمال مسجد جمکران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۷/۱۶ . |