زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

آیات مکی مدنی الحکم





آیات مکی مدنی الحکم به آیات نازل شده در مکه با ملاک‌های آیات مدنی اطلاق می‌شود.


۱ - تعریف



به آیاتی که بر پایه معیار مکانی نزول، مکی، و به لحاظ ملاک زمانی نزول، مدنی شمرده می‌شوند، به سبب جمع بین این دو معیار، "مکی مدنی الحکم" گفته می‌شود؛

۲ - چند نمونه از آیات مکی مدنی الحکم




۲.۱ - آیه ۱۳ سوره حجرات


آیه ۱۳ سوره حجرات : (یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر وانثی وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفوا…). این آیه در مکه و در جریان فتح آن شهر نازل شده و به لحاظ معیار مکانی نزول، مکی است (چون در مکه نازل شد)؛ ولی به لحاظ معیار زمانی نزول، چون پس از هجرت و در سال هشتم نازل شده است؛ و همچنین خطاب به "یا ایها الناس" که نسبت به مردم مکه و مدینه مساوی است مدنی محسوب می‌شود؛ هرچند برخی مانند این نوع خطاب را از ویژگی‌های سوره‌ها و آیات مکی می‌دانند.

۲.۲ - آیه ۳ سوره مائده


آیه ۳ سوره مائده : (الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی ورضیت لکم الاسلام دینا…).
این آیه نیز در مکه و در مراسم حجة الوداع نازل شد که از نظر معیار مکانی، مکی، و از جهت معیار زمانی، مدنی به شمار می‌آید؛ زیرا محتوای آن، که بر حکم خلافت و جانشینی امیرمؤمنان علی علیه‌السّلام و نیز بیان حکم فقهی "اضطرار" دلالت می‌کند، ویژگی‌های آیات مدنی را دارد.

۲.۳ - آیه ۵۸ سوره نساء


۵۸ سوره نساء : (ان الله یامرکم ان تؤدوا الامانات الی اهلها واذا حکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدل…). این آیه نیز در سال فتح مکه و در داخل کعبه نازل شده است.
[۸] جمعی از محققان، مجله رسالة القرآن (فصلنامه)، ج۱۲، ص۴۳-۴۴.
[۹] رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۶۱۴.


۳ - پانویس


 
۱. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۳.    
۲. مائده/سوره۵، آیه۳.    
۳. نساء/سوره۴، آیه۵۸.    
۴. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۶.    
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۷۰-۷۱.    
۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۶.    
۷. قطان، مناع بن خلیل، مباحث فی علوم القرآن، ص۵۵.    
۸. جمعی از محققان، مجله رسالة القرآن (فصلنامه)، ج۱۲، ص۴۳-۴۴.
۹. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۶۱۴.


۴ - منبع



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«آیات مکی مدنی الحکم».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.